Vì sao trực thăng tấn công Ka-50 mang nhiều ưu điểm nhưng vẫn bị Nga loại biên?

Ka-50 Black Shark (cá mập đen) dòng trực thăng tấn công của Nga từng được kỳ vọng là có năng lực tác chiến gấp đôi trực thăng tấn công Mi-24 trước đó.

Tuy nhiên hệ thống điện tử kém hiện đại, thiết kế thiếu chỗ ngồi cho phi công điều khiển vũ khí nên rút cuộc chúng đã bị sớm loại biên.

Ka-50 Black Shark là máy bay trực thăng tấn công một chỗ ngồi của Không quân Nga.

Loại trực thăng này do công ty Kamov bắt đầu thiết kế từ thập niên 1980 và được chấp nhận đưa vào sử dụng trong quân đội Nga năm 1995.

Hãng Kamov chế tạo trực thăng Ka-50 Black Shark với ngoại hình khác biệt hoàn toàn với các dòng trực thăng của hãng trước đó.

Phần buồng lái có thiết kế góc cạnh khá giống với trực thăng Mi-28.

Ka-50 Black Shark được thiết kế dựa trên triết lý nhỏ gọn, nhanh và linh hoạt nhằm có được ưu thế sống sót tốt trên chiến trường và tăng khả năng tấn công.

Ka-50 Black Shark được trang bị hệ thống roto đúp đồng trục quay ngược chiều do đó không cần roto đuôi để giữ ổn định máy bay.

Vì Ka-50 Black Shark không cần tới roto đuôi nên tăng khả năng thao diễn trên không.

Ka-50 Black Shark cơ động đáng nể khi có thể bay vòng tròn ở mọi độ cao.

Ka-50 thậm chí có thể bay cuộn trong khi vẫn giữ được hướng quan sát tốt tới mục tiêu.

Ka-50 Black Shark chính thực thực chiến lần đầu tiên tại chiến trường Chechnya vào tháng 01/2001.

Ka-50 Black Shark đã thực hiện tổng cộng 49 phi vụ tại chiến trường này.

Tại đây Ka-50 bắn hơn 100 tên lửa không điều khiển, 69 loại đạt bác với hơn 1600 viên đạn và 3 tên lửa chống tăng dẫn hướng Vikhir.

Nhìn chung màn thực chiến của Ka-50 tại Chechnya khá ấn tượng dù chúng đã phải tác chiến trong điều kiện thời tiết khó khăn và ở vùng cao nguyên, nhiều đồi núi, tầm nhìn hạn chế cộng với hệ thống phòng không của đối phương vẫn đang hoạt động.

Ka-50 cho thấy là một trực thăng bền bỉ, hiệu năng cao, dễ bảo trì sửa chữa.

Đặc biệt Ka-50 là dòng trực thăng đầu tiên trên thế giới thiết kế ghế thoát kiểm cho phi công.

Thiết bị thoát hiểm có tác động tích cực đến tâm lý của phi công điều khiển trực thăng tấn công.

Cộng thêm mức độ tự động hóa cao trong việc điều khiển bay đã làm giảm đáng kể căng thẳng của phi công điều khiển.

Phi công Sergey Zolotov, người lái chiếc Ka-50, đã nhận xét: “ Nếu so sánh khả năng tác chiến với Mi-24, có thể nói là Ka-50 cao hơn hẳn một bậc".

Ka-50 Black Shark có 4 mấu treo vũ khí với tổng cộng 2.300 kg tải trọng có thể mang theo.

Vũ khí chính của Ka-50 Black Shark gồm pháo 30mm, rocket và tên lửa chống tăng điều khiển laser VIKhR với tầm bắn tối đa 8 km.

Hệ thống điều khiển laser được thông báo có khả năng chống nhiễu và dẫn đường tự động tới các mục tiêu ngụy trang ngay sau khi tên lửa được phát hoả.

Hệ thống kiểm soát bắn tự động chia sẻ tất cả các thông tin mục tiêu giữa 4 chiếc Ka-50 cùng lúc.

Pháo tự động 30 mm trang bị trên Ka-50 có thể điều hướng lên xuống và thay đổi góc phương vị.

Tuy vậy theo các chuyên gia vũ khí, Ka-50 Black Shark tỏ ra kém hơn AH-64 Apache của Mỹ hay Eurocopter Tiger của Châu Âu về trang bị điện tử.

Ngoài ra các trực thăng tấn công hiện đại thường ưu tiên cho việc bố trí hai chỗ ngồi, trong đó phi công chính sẽ điều khiển máy bay và người còn lại sẽ điều khiển vũ khí, điều này sẽ giúp nâng cao năng lực tác chiến.

Chính vì một số hạn chế đó trên Ka-50 khiến giới tướng lĩnh không quân Nga có quyền tuyển chọn vũ khí đã hướng sang Mi-28.

Trực thăng tấn công Ka-50 Black Shark chỉ được sản xuất với số lượng ít ỏi để trang bị cho một số lực lượng đặc nhiệm.

Đến năm 2011 thì chỉ còn 6 chiếc Ka-50 Black Shark hoạt động, những năm kế tiếp chúng dần nghỉ hưu.

Hiện nay tất cả Ka-50 Black Shark đều được loại biên, đóng lại một vòng đời hoạt động có phần ngắn ngủi của dòng trực thăng tấn công độc đáo này.

Tuy nhiên trên cơ sở Ka-50, dòng trực thăng Ka-52 đã được phát triển thành công vào năm 1997 đã khắc phục hoàn toàn điểm yếu trên phiên bản tiền nhiệm.

Hiện Ka-52 đang trở thành trực thăng tấn công tốt nhất của Không quân Nga.