Trung Quốc toan tính gì khi mua gom năng lượng khắp nơi trên thế giới?

Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, Trung Quốc đang tích cực mua gom các nguồn năng lượng từ khắp mọi nhà cung cấp trên phạm vi toàn thế giới.

Đầu tiên, Trung Quốc đang nhập khẩu lượng tài nguyên năng lượng kỷ lục từ Nga. Việc Moskva cung cấp hầu hết các loại nhiên liệu cho Bắc Kinh đã đánh bại mọi kỷ lục được ghi nhận gần đây.

Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc, chỉ riêng trong tháng 6/2023, nhập khẩu than nhiệt luyện từ Nga đã tăng lên 10,6 triệu tấn, vượt quá con số tổng hợp từ Indonesia và Mông Cổ, cũng như các nhà cung cấp lớn khác.

Nhằm đáp ứng nhu cầu than đá của Trung Quốc, từ giữa tháng 5/2023, Nga đã tăng cường vận tải dọc theo tuyến đường sắt xuyên Baikal, nối liền với thành phố biên giới Mãn Châu thuộc khu tự trị Nội Mông của Trung Quốc.

Ngoài ra Moskva còn có kế hoạch xây dựng một tuyến đường sắt khác đến phía Đông Bắc Mohe thuộc tỉnh Hắc Long Giang. Điều này sẽ giúp tiếp tục tăng khối lượng và thậm chí có khả năng dẫn tới một kỷ lục mới.

Theo báo chí Trung Quốc, lượng than nhập khẩu của Nga qua trạm Mãn Châu trong 6 tháng đầu năm nay đã tăng 159,4% so với cùng kỳ năm ngoái, lên tới 2,757 triệu tấn. Về mặt giá trị, đó là 1,6 tỷ nhân dân tệ, có nghĩa là chỉ số này tăng 194%.

Tháng 6/2023 cũng chứng kiến Trung Quốc gia tăng nhập khẩu dầu từ Nga, khi khối lượng giao dịch đạt 10,5 triệu tấn, tăng hơn 40%. Bên cạnh đó trong nửa năm nay, 52,6 triệu tấn dầu đã được Nga cung cấp, cao hơn 27,3% so với cùng kỳ năm 2022.

Bất chấp chi phí nhập khẩu trong khoảng thời gian nói trên giảm 3,7% so với năm ngoái, Nga vẫn là nước dẫn đầu về cung cấp dầu cho Trung Quốc, tiếp theo là Saudi Arabia - đối tác của Moskva trong OPEC+.

Về khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), Trung Quốc cho biết nhập khẩu từ tháng 1 đến tháng 6 đã tăng 66%, lên 3,9 triệu tấn. Về giá trị, mức tăng là 26%. Xét về khối lượng LNG mà Trung Quốc mua, Nga đứng ở vị trí thứ ba sau Mỹ và Qatar.

Trung Quốc hiện đang tích cực mua LNG khắp thế giới, đặc biệt là ở Mỹ, và thực sự không có dấu hiệu nào cho thấy họ đang chậm lại trong quá trình này.

Các công ty năng lượng Trung Quốc dường như đã tổ chức một cuộc "bành trướng thế lực" thực sự, và chính quyền Bắc Kinh cho thấy họ hoan nghênh chủ trương nói trên.

Trung Quốc mới đây đã ký một thỏa thuận để mua LNG dài hạn từ Mỹ, cụ thể công ty Zhejiang Energy đồng ý một thương vụ kéo dài tới 20 năm với Mexico Pacific.

Nhà máy này đặt tại Mexico nhưng sẽ sử dụng khí đốt của Mỹ để sản xuất LNG. Các công ty Trung Quốc chấp thuận ký hợp đồng mua LNG dài hạn hơn so với nhiều quốc gia khác, đây là chìa khóa dẫn tới thành công.

Nhưng có một câu hỏi được đặt ra: Tại sao Trung Quốc cần nhiều khí đốt như vậy, thậm chí theo tất cả các hợp đồng, khối lượng cung cấp đang vượt quá nhu cầu tương lai.

Trung Quốc đang tích cực mua LNG, nhưng đồng thời cũng nhận một lượng lớn khí đốt từ Nga thông qua các đường ống. Có vẻ Bắc Kinh sẽ mua gần như toàn bộ khí đốt trên khắp hành tinh.

Nhưng trên thực tế, họ đang theo đuổi chính sách "mua trên giấy", tức là một hợp đồng đã ký vẫn chưa phải sự đảm bảo cho việc thực hiện. Trung Quốc vẫn chỉ nhận được khối lượng "nguyên liệu sống" chủ yếu từ Nga.

Trong trường hợp khác, ngoại trừ số hàng hóa giao theo lô nhỏ, được thực hiện bởi các hãng vận tải hiện nay (mức nhập khẩu thấp hơn so với năm 2021), nhiều doanh nghiệp hiện mới chỉ đồng ý về việc giao hàng trong tương lai "trên giấy".

Những thỏa thuận trên giấy tờ này như một động thái dự phòng của Trung Quốc khi thị trường trở nên khó khăn, nhằm cố gắng yêu cầu đối tác thực hiện hợp đồng trong trường hợp không được đảm bảo về nguồn cung năng lượng.

Có thể trong 5 năm tới, khi khối lượng khí đốt không còn dồi dào như hiện nay, Trung Quốc sẽ yêu cầu thực hiện hợp đồng trên thực tế, hoặc giao dịch chúng như tài sản.

Cụ thể, họ sẽ nhượng lại phần thặng dư cho đối tác khác với giá cao, hoặc có thể tìm một lý do nào đó để hủy bỏ nếu tình hình bất ngờ thay đổi.