Tổng thống Zelensky: Ukraine đã nhận những tiêm kích F-16 đầu tiên

Sau bao chờ đợi, cuối cùng Ukraine cũng đã nhận được lô chiến đấu cơ F-16 đầu tiên từ các đối tác phương Tây.

"Chúng ta thường nghe đến cụm từ 'bất khả thi', nhưng giờ nó đã trở thành hiện thực trên bầu trời. Tiêm kích F-16 đã có mặt ở Ukraine", ông Volodymyr Zelensky nói trong buổi lễ tại một căn cứ không quân hôm 4/8.

"Chúng ta đã biến điều đó trở thành sự thật", Tổng thống Ukraine nhấn mạnh.

Hình ảnh tại sự kiện cho thấy ông Zelensky đứng trước hai tiêm kích F-16 được phủ lưới ngụy trang và có huy hiệu không quân Ukraine trên cánh.

Hai máy bay dường như đeo tên lửa AIM-9L/M Sidewinder và mô hình quả đạn AIM-120B, trước khi cất cánh và bay qua khu vực lễ đài.

Các phi công đều che kín mặt, trong khi những phóng viên có mặt ở sự kiện được yêu cầu giữ kín vị trí căn cứ vì lý do an ninh.

"Tôi tự hào về những quân nhân đã làm chủ máy bay và bắt đầu vận hành chúng", Tổng thống Ukraine nói.

Tổng thống Zelensky từ chối tiết lộ số máy bay F-16 mà Kiev đã tiếp nhận và nhiệm vụ cụ thể của chúng, nhưng nhấn mạnh con số hiện nay là chưa đủ.

"Các đối tác hiểu rõ số lượng F-16 đang có mặt ở Ukraine và phi công đã được đào tạo là chưa đủ. Tin tốt là chúng tôi đang chờ đón thêm những chiếc F-16 tiếp theo", Tổng thống Ukraine cho hay.

Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 5, Tổng thống Zelensky tuyên bố Ukraine cần khoảng 130 tiêm kích F-16 để bảo đảm cân bằng sức mạnh với không quân Nga.

Tuy nhiên, các nước phương Tây đến nay chỉ cam kết viện trợ chưa đến 100 máy bay, trong đó phần lớn sẽ được chuyển giao trong nhiều năm tới.

Quá trình tiếp nhận lượng lớn chiến đấu cơ F-16 này buộc Ukraine phải tốn khá nhiều thời gian để huấn luyện phi công có thể vận hành.

Việc tiếp nhận và đưa vào trang bị tiêm kích F-16 có thể đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga, mang lại cho Kiev những khả năng mới với hy vọng sẽ đẩy lùi các cuộc tấn công và cải thiện khả năng phòng thủ.

Năm ngoái, một nhóm các quốc gia NATO, bao gồm Đan Mạch, Hà Lan, Bỉ, Canada, Luxembourg, Na Uy, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania và Thụy Điển, đã thành lập "liên minh F-16" để thúc đẩy việc viện trợ máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư cho Ukraine.

Hy Lạp, Mỹ, Bulgaria và Pháp sau đó cũng tham gia "liên minh F-16" cho Ukraine.

Nga nhiều lần tuyên bố F-16 sẽ không thể thay đổi cục diện xung đột, đồng thời cảnh báo các máy bay này sẽ bị Moscow phá hủy như từng làm với các khí tài khác của Ukraine.

F-16 là dòng chiến đấu cơ hạng nhẹ nổi tiếng do Mỹ sản xuất, tuy nhiên nhiều chuyên gia cho rằng chúng cũng không thể xoay chuyển cục diện chiến trường Đông Âu.

Mặc dù từ năm 2000, Không quân Mỹ không đặt hàng, nhưng tiêm kích F-16 hiện nay vẫn được sản xuất để xuất khẩu.

Chương trình Máy bay chiến đấu hạng nhẹ (Lightweight Fighter - LWF) bắt đầu vào năm 1971 là tiền để cho F16 - Fighting Falcon đã ra đời.

Mặc dù tên phổ biến chính thức của F-16 là “Fighting Falcon”, nó được các phi công biết đến với cái tên “Viper”, mật danh dự án của General Dynamics trong thời gian đầu phát triển.

Ngay từ đầu, F-16 đã được dự định trở thành một “quái điểu" hiệu quả về chi phí, có thể thực hiện nhiều loại nhiệm vụ khác nhau và duy trì trạng thái sẵn sàng hoạt động suốt ngày đêm.

F-16 đơn giản và nhẹ hơn nhiều so với tiêm kích tiền nhiệm, sử dụng khung thân khí động học và hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, bao gồm cả việc sử dụng Fly-by-wire (FBW).

Fly-by-wire (FBW) là hệ thống thay thế các điều khiển bay cơ học thông thường bằng giao diện điện tử; nhờ đó máy bay có thể duy trì hiệu suất cao hơn rất nhiều so với trước đây.

F-16 có kíp lái 1 hoặc 2 thành viên, dài 14,8 m, cao 4,8 m, sải cánh 9,8 m, trọng lượng cất cánh 16,875 tấn, tốc độ 2.100 km/h, tầm bay trên 3.200 km, trần bay 15.240 m.

Chiến đấu cơ hạng nhẹ này được trang bị một khẩu pháo M61 Vulcan và có thể được trang bị tên lửa không đối không và nhiều loại tên lửa hoặc bom…

F-16 được phát triển với rất nhiều phiên bản phù hợp cho các yêu cầu tác chiến khác nhau.

Hiện biến thể đang được sản xuất mới nhất định danh là F-16V, chúng còn được biết đến với cái tên F-16E/F Block 70/72.

Với việc trang bị radar mảng pha chủ động AN/APG-83 AESA cùng với bộ thiết bị điện tử Sniper ATP và tên lửa AIM-9X, những chiếc tiêm kích F-16V có khả năng chiến đấu ngang ngửa với chiến đấu cơ hạng nặng Su-35 của Nga.

Tập đoàn Lockheed Martin đã quyết định phát triển và trang bị hệ thống radar tạo chùm nhanh (SABR) quét mảng pha điện tử chủ động (AESA) APG-83 tân tiến của tập đoàn Northrop Grumman cho các chiến đấu cơ F-16V.

Hệ thống radar kiểm soát hỏa lực APG-83 giúp F-16V có được những khả năng chiến đấu không đối không và không đối đất của các dòng tiêm kích thế hệ thứ 5.

Rõ ràng radar mảng pha chủ động tạo cho chiến đấu cơ một sức mạnh mới, nhiều nhà quan sát cho rằng F-16V có một số thông số còn nhỉnh hơn chiến đấu cơ hạng nặng Su-35 vốn chỉ được trang bị radar mảng pha bán chủ động.

Tuy vậy phiên bản phương Tây chuyển cho Ukraine là phiên bản F-16A/B Block 20/30 vốn ra đời gần 40 năm trước.

Vì vậy khi chúng đối đầu với một không quân mạnh mẽ như Nga, rất có thể những chiếc F-16 Ukraine sẽ gặp những khó khăn nhất định.