Tại sao giá dầu cao không còn mang lại lợi nhuận cho Nga?

Dầu thô WTI của Mỹ hiện đã vượt 82 USD/thùng, trong khi dầu Brent vượt 85 USD, mức tăng lên tới 10% chỉ trong một tháng. Tuy vậy nhà giao dịch chuyên nghiệp đặt cược vào sự tăng trưởng của giá nhiên liệu hóa ra lại không có lợi.

Trong cái gọi là quyền chọn mua cho tháng 12 năm 2021, con số 100 USD/thùng dầu WTI và Brent được ước tính sẽ lên tới 200 USD vào cuối năm 2022.

Nguyên nhân là do sự gia tăng tiêu thụ hydrocacbon trong bối cảnh nền kinh tế thế giới phục hồi nhanh chóng, dự báo tiêu cực về mùa đông lạnh giá, cũng như khả năng nguồn cung "vàng đen" bị gián đoạn.

Có vẻ như người Nga, nên vui mừng trước sự trở lại bất ngờ của giá dầu cao, điều được cho là sẽ giải quyết tất cả các vấn đề kinh tế của Moskva, nhưng thực tế nó không thực sự hiệu quả. Vậy tại sao loại dầu quá đắt đỏ bỗng trở nên không có lợi cho Nga?

Thứ nhất, một số hợp đồng cung cấp khí đốt cho châu Âu và châu Á của Nga gắn liền với giá dầu và các sản phẩm tinh chế. Có tính đến thời gian trễ, ngân sách liên bang sẽ sớm nhận được nhiều thu nhập từ ngoại hối hơn.

Tuy nhiên theo yêu cầu của người tiêu dùng châu Âu, Gazprom đã gỡ bỏ chi phí 1.000 m3 từ giá dầu trong hầu hết các hợp đồng xuất khẩu của mình.

Nếu trước đó Nga cung cấp khí đốt cho EU theo các hợp đồng dài hạn, thì đến tháng 5 năm 2021, thị phần xuất khẩu của nhà độc quyền trong nước ở châu Âu lại gắn với chỉ số chứng khoán và hợp đồng kỳ hạn, lên tới 83%, trong khi các hợp đồng ràng buộc với dầu mỏ chỉ chiếm 13%.

Ngay cả khi tính đến việc chi phí "vàng đen" tăng lên 200 USD, giá 1.000 m3 "nhiên liệu xanh" đối với người dân châu Âu sẽ vẫn ở mức chấp nhận được.

Hiện nay khí đốt và điện đắt đỏ ở EU sẽ dẫn đến chi phí sản xuất các sản phẩm công nghệ cao nhập khẩu từ Nga sẽ cao hơn. Bởi vậy Moskva sẽ phải trả tiền cho lạm phát của châu Âu bằng chính túi tiền của mình.

Thứ hai, giá dầu cao không đồng nghĩa với việc gia tăng phúc lợi cho người dân Nga. Theo quy tắc ngân sách được thiết lập, tất cả doanh thu vượt quá chi phí 40 USD/thùng sẽ tiếp tục được rút khỏi nền kinh tế và lưu trữ trong Quỹ dự trữ quốc gia - NWF.

Đồng thời, các nhà chức trách đang xem xét khả năng gây khó khăn hơn nữa trong việc sử dụng các khoản tiền này cho nhu cầu của ngành thực tế, ví dụ như để giải cứu họ trong thời điểm khó khăn.

Thứ ba, dầu đắt đỏ một lần nữa sẽ khiến các dự án đá phiến có thể thực hiện được ở Mỹ. Không phải vô cớ mà các nước OPEC+ hiện đang rất lo sợ về sự gia tăng giá của "vàng đen", thứ có thể thổi luồng sinh khí mới vào đối thủ cạnh tranh.

Thứ tư, giá dầu cao sẽ trở thành một vấn đề cho sự phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc. Không giống như châu Âu, Nga hiện đang cung cấp khí đốt cho Bắc Kinh thông qua đường ống Power of Siberia với tham chiếu đến giá dầu và khí đốt với thời gian trễ là 9 tháng.

Cũng có một liên kết tương ứng với "vàng đen" trong các hợp đồng xuất khẩu của công ty Novatek để cung cấp khí hóa lỏng từ Yamal cho Bắc Kinh. Do chi phí nguyên vật liệu cao nên giá thành của các sản phẩm dầu cũng sẽ tăng theo.

Một mặt, điều này có vẻ tốt cho ngân sách liên bang khi Nga nhận được nhiều tiền hơn cho “nhiên liệu xanh”. Mặt khác, giá thành của các sản phẩm công nghiệp cung cấp từ Trung Quốc sang Nga sẽ tăng lên. Đây là "xuất khẩu lạm phát" giống trường hợp Liên minh Châu Âu.

Với những lý do trên, việc giá dầu tiếp tục tăng sẽ không có lợi cho bất kỳ ai, có lẽ ngoại trừ các nhà sản xuất dầu đá phiến của Mỹ. Nhiều khả năng tại cuộc họp OPEC+ tiếp theo, các nước sẽ đồng ý tăng sản lượng "vàng đen" để duy trì giá ở mức 70 - 100 USD/thùng.