Kinh tế Nga lật đổ 'trái tim công nghiệp' châu Âu giữa chiến tranh và lệnh trừng phạt

Trong bối cảnh chiến tranh và bất ổn, trái ngược với kinh tế Nga, các quốc gia châu Âu và đặc biệt là Đức đang phải đối diện với những khó khăn nghiêm trọng liên quan đến suy giảm sản xuất, thiếu hụt nguồn cung năng lượng...

Việc đưa ra các biện pháp trừng phạt Moskva sau khi chiến sự bùng nổ khiến hàng hóa EU mất khả năng tiếp cận thị trường Nga, và việc Nga đột ngột ngừng bán năng lượng rẻ tiền đã giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế châu Âu.

Làm sâu sắc thêm nỗi đau kinh tế đối với châu Âu là sự gián đoạn dòng chảy của những khoản tiền khổng lồ từ Nga, thường được giới tinh hoa Nga đưa vào các nền kinh tế phương Tây trong suốt 3 thập niên qua.

Khi nền kinh tế châu Âu suy yếu, Trung Quốc, Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đang cạnh tranh để mở rộng thị phần của họ trên thị trường hàng tiêu dùng Nga.

Châu Âu phụ thuộc rất nhiều vào nguồn tài nguyên thiên nhiên rẻ tiền, thậm chí nhiều chính trị gia Cựu lục địa đã coi Nga là “châu Phi thứ hai” ngay từ thời Liên Xô, tức là nơi để "khai thác thuộc địa".

Vai trò của Nga với tư cách thị trường hàng đầu đối với các thành phẩm của châu Âu là rất quan trọng trong việc duy trì sự thịnh vượng kinh tế của những quốc gia châu Âu khan hiếm tài nguyên.

Các nền kinh tế châu Âu, với tâm chấn là Đức, đã gánh chịu hậu quả nặng nề từ suy thoái kinh tế. Tuy nhiên tác động đối với Nga ít nghiêm trọng hơn so với dự đoán ban đầu, bất chấp các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt mà phương Tây áp đặt.

Khả năng phục hồi kinh tế tương đối tốt của Nga có thể là do không phải chịu lệnh trừng phạt từ những quốc gia ngoài phương Tây, ngoại trừ Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore, họ còn được hỗ trợ khi Liên Hợp Quốc không thông qua bất kỳ lệnh trừng phạt nào.

Được thúc đẩy bằng cách mở rộng thương mại với các nền kinh tế ngoài phương Tây như Ấn Độ, Trung Quốc và các quốc gia vùng Vịnh Ả Rập, Nga đã cho thấy sự hồi phục đáng kể.

Kinh tế Nga cũng được hưởng lợi từ việc thay thế nhập khẩu và sự phát triển của các doanh nghiệp mới. Điều này cùng với chấm dứt dòng tiền chảy ồ ạt sang phương Tây, cũng như tăng doanh thu xuất khẩu dầu khí, đã tạo ra một động lực đáng kể cho Moskva.

Những thay đổi mang tính địa chấn sau khi chiến sự Ukraine bùng nổ đã được Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế làm rõ vào đầu tháng 8/2023. Dữ liệu mới nhất cho thấy nước Nga, lần đầu tiên kể từ thời Liên Xô, đã lọt vào top 5 nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Với Tổng sản phẩm quốc nội được điều chỉnh theo sức mua tương đương (PPP) là 5,51 nghìn tỷ USD, Nga đã vượt qua Đức để giành vị trí thứ 5 sau Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản.

Số liệu này được nhiều tổ chức hàng đầu ưa chuộng, khi đánh giá chính xác hoạt động kinh tế của một quốc gia, đồng thời chống lại sự biến động của thị trường tiền tệ có thể làm sai lệch các phép đo GDP danh nghĩa.

Mặc dù có vị trí khiêm tốn trong lĩnh vực công nghệ cao, nhưng Nga đã xoay sở để vượt qua sự suy giảm nhanh chóng đang ảnh hưởng đến nền kinh tế Đức - vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc chiến ở Ukraine, do có mối quan hệ sâu rộng với Nga.

Mặc dù rất khó có khả năng Nga sẽ vượt qua Nhật Bản để giành vị trí thứ 4, nhưng nước này theo dự đoán sẽ giữ được vị trí mới của mình trong tương lai gần.

Vị trí thứ 6 của nền kinh tế Đức cũng đang bị treo đe dọa cực kỳ nghiêm trọng. Ngày càng có nhiều suy đoán rằng Indonesia với bước phát triển nhanh chóng sẽ sớm thay thế họ.