Quân đội Ấn Độ có một số lượng đáng kể xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) T-72 trong thành phần tác chiến, nhưng họ đang hướng tới việc loại biên toàn bộ khi khởi động chương trình Xe chiến đấu tương lai (FRCV) đầy tham vọng.
Bị xem là lỗi thời, T-72 đang bị New Delhi loại bỏ dần. Thay vào đó, Ấn Độ đặt mục tiêu đưa vào sử dụng hàng loạt MBT mới từ năm 2030. Tham vọng trên yêu cầu sản xuất tới 1.770 chiếc FRCV, điều này cần rất nhiều nỗ lực.
Ước tính 70% nguồn tài trợ cho chương trình này FRCV sẽ đến từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ, nhấn mạnh cam kết của chính phủ đối với nỗ lực chuyển đổi mang tính cách mạng của lực lượng mặt đất.
Từ năm 1978, xe tăng T-72 bắt đầu phục vụ tại quốc gia Nam Á, với lô hàng đầu tiên do Liên Xô cung cấp sau một thỏa thuận hợp tác đặc biệt được ký kết vào năm 1976.
Trong thập niên 1980, Ấn Độ nhận thêm nhiều chiếc T-72 và thành lập một dây chuyền trong nước vào năm 1984 tại Nhà máy Avadi ở Tamil Nadu để lắp ráp. Hoạt động chế tạo và cải tiến tiếp tục diễn ra vào thập niên 1990, cho thấy sự tin tưởng của New Delhi đối với dòng T-72.
Xe tăng chiến đấu chủ lực T-72 luôn giữ một vai trò quan trọng đối với Quân đội Ấn Độ kể từ khi chúng có mặt trong thành phần tác chiến vào cuối những năm 1970.
Mặc dù không góp mặt trong cuộc Chiến tranh Ấn Độ - Pakistan năm 1971, mặc dù vậy những bài học rút ra từ cuộc xung đột nói trên ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển và triển khai sau này.
T-72 tham chiến lần đầu trong Chiến dịch Blue Star 1984 nhằm vào quân nổi dậy ở bang Punjab, hiệu quả của chiếc MBT đã được chứng minh và mở ra một kỷ nguyên mới cho việc sử dụng xe bọc thép trong Quân đội Ấn Độ.
Những chiếc T-72 tiếp tục trở thành tâm điểm chú ý trong Chiến tranh Kargil năm 1999, cung cấp hỏa lực hỗ trợ thiết yếu cho Quân đội Ấn Độ chống lại Lực lượng vũ trang Pakistan ở độ cao lớn.
Trận chiến nói trên làm nổi bật tính linh hoạt và hiệu quả của xe tăng trên địa hình hiểm trở, chiếc T-72 theo nhận xét đã giữ vai trò quan trọng đối với chiến thắng của Quân đội Ấn Độ.
Ngoài chiến tranh thông thường, T-72 còn đóng vai trò thiết yếu trong hoạt động chống nổi loạn, đặc biệt là ở Jammu và Kashmir và các bang Đông Bắc, chứng minh khả năng thích ứng của chúng trong nhiều tình huống chiến đấu khác nhau.
Trong thời gian qua, Ấn Độ đã triển khai một số chương trình hiện đại hóa quy mô lớn đối với xe tăng T-72, chủ yếu tập trung vào việc nâng cấp hệ thống kiểm soát hỏa lực, cải tiến giáp cũng như đẩy mạnh mức độ cơ động.
Những gói nâng cấp như vậy đã giúp những chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực cổ điển này duy trì hiệu quả và tác dụng lớn trong môi trường chiến tranh ngày nay.
Hơn nữa xe tăng T-72 còn tích cực tham gia vào nhiều cuộc tập trận, cả trong nước và quốc tế, thể hiện sự sẵn sàng cao và tính linh hoạt của chúng.
Ngoài ra phương tiện này còn được triển khai trong các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, nhấn mạnh cam kết của Ấn Độ đối với hòa bình và an ninh toàn cầu.
Có ý kiến cho rằng sau khi loại biên, Ấn Độ sẽ mang số lượng lớn xe tăng T-72 trao tặng cho các đồng minh thân thiết, tuy vậy với sự chậm trễ của dự án FRCV khi mang quá nhiều tham vọng, viễn cảnh trên dự báo sẽ rất lâu nữa mới thành hiện thực.