[ẢNH] Tại sao phương Tây vẫn phải lo sợ hệ thống phòng không ‘cao tuổi’ S-200?

Tờ báo Mỹ nhắc lại thực tế là hệ thống tên lửa phòng không tầm xa S-200 Angara đã giữ vị trí trung tâm trong lực lượng phòng không Liên Xô, bảo vệ nhiều mục tiêu trọng yếu suốt phần lớn thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

Từ năm 1982, S-200 bắt đầu được xuất khẩu đi khắp thế giới, và ở nhiều nước, hiện nay vũ khí trên vẫn trong thành phần chiến đấu của một số nước như Triều Tiên, Syria, Iran, Ba Lan và Bulgaria.

Những quốc gia trên đã mua các hệ thống S-200 vào những năm 1980 và 1990. Ngoài ra còn có Uzbekistan, Kazakhstan, Turkmenistan và Azerbaijan - đây là những nước được thừa hưởng S-200 sau khi Liên Xô tan rã.

Hệ thống S-200 Angara được phát triển để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu trước mọi hình thức tấn công đường không, vai trò của nó tương tự như tổ hợp S-75 Volga nhưng có tầm bắn xa và ứng dụng công nghệ tiên tiến hơn.

Các đơn vị S-200 đầu tiên được Liên Xô đưa vào trang bị từ năm 1966 và Quân đội Nga duy trì hoạt động cho chúng đến năm 1996, khi một số lượng lớn hệ thống phòng không loại này phải ngừng hoạt động vì hết phụ tùng thay thế.

Tên lửa đánh chặn 5V21 của tổ hợp S-200 sử dụng đầu dẫn hướng bán chủ động. Khi mục tiêu bị bắn trúng, đầu đạn phân mảnh có sức nổ cao hoặc đầu đạn hạt nhân chiến thuật sẽ được kích nổ, bảo đảm tiêu diệt mọi phương tiện tấn công đường không.

Đài radar điều khiển hỏa lực của hệ thống S-200 là 5N62 (NATO định danh Square Pair) sóng liên tục băng tần H, có tầm hoạt động 270 km. Đài radar này sử dụng cho cả cảnh giới và bám bắt mục tiêu.

Sự khác biệt về hiệu suất giữa những tổ hợp S-200 được sản xuất trong những năm 1980 và thời kỳ 1960 ban đầu là rất đáng kể. Phiên bản tiên tiến nhất S-200D có tầm tiêu diệt lên tới 300 km so với 175 km của S-200A nguyên bản.

Các phiên bản sau này có trần bay rất cao, lên tới 40 km, linh hoạt hơn, có tiềm năng chống lại tên lửa đạn đạo vượt trội và xác suất bắn trúng mục tiêu cũng lớn hơn nhiều.

S-200 nâng cấp có thể tấn công mục tiêu di chuyển ở tốc độ siêu thanh lên đến Mach 6, phạm vi phát hiện vào khoảng 600 km và khả năng tìm kiếm ở độ cao hơn 45 km - những khả năng này tỏ ra rất lý tưởng để phòng thủ chống lại tên lửa đạn đạo.

Mỗi tiểu đoàn S-200 sử dụng 6 bệ phóng và một radar chiếu xạ mục tiêu. Hệ thống được thiết kế chủ yếu để đánh bại máy bay ném bom. Tuy nhiên, nó có thể đe dọa tiêm kích kể cả ở khoảng cách xa.

Trong tay người Syria, S-200 đã bắn hạ máy bay cường kích A-4 của Hải quân Mỹ và mới nhất là một chiếc F-16 của Không quân Israel, thậm chí còn có dự đoán cho rằng tiêm kích tàng hình F-35I Adir cũng từng bị S-200 bắn bị thương.

Trong Chiến tranh Lạnh, không có đối thủ phương Tây nào vượt qua nó về phạm vi hoạt động. Mặc dù thông số cơ bản ấn tượng, S-200 có nhược điểm đáng kể đó là thiếu cơ động. Hệ thống chỉ có bệ phóng cố định, do vậy nó là mục tiêu tương đối dễ dàng cho kẻ thù.

Tuy nhiên S-200 vẫn còn phù hợp cho đến ngày nay. Điển hình là trường hợp Iran, Tehran dù cho đã có S-300 hiện đại hơn trong kho vũ khí nhưng vẫn đầu tư rất nhiều vào việc hiện đại hóa hệ thống này và có ý định cho ra đời phiên bản di động.

"Những gì diễn ra cho thấy S-200 vẫn là một phương tiện phòng thủ đáng tin cậy trước tên lửa đạn đạo và máy bay chiến đấu tốc độ cao", tạp chí Military Watch kết luận.