Ukraine sẽ được đảm bảo an ninh mà không cần gia nhập NATO?

Sau khi cuộc xung đột hiện tại kết thúc, Ukraine có thể nhận được đảm bảo an ninh mà không cần phải là thành viên chính thức của Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương.

Ý kiến trên được Tạp chí Foreign Affairs đưa ra, theo nhận định, thay vì quá trình gia nhập NATO phức tạp và kéo dài, Kyiv có thể tin tưởng vào các lựa chọn thay thế, sẽ mang lại sự bảo vệ và hỗ trợ cho họ.

Giải pháp thay thế được đề xuất là một thỏa thuận song phương với Mỹ, khi Washington có thể đưa ra cam kết an ninh với Ukraine, tương tự như những gì đã làm với Hàn Quốc sau Chiến tranh Triều Tiên và với Israel sau Chiến tranh Yom Kippur.

Một thỏa thuận như vậy bao gồm đảm bảo hỗ trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine trong trường hợp xuất hiện mối đe dọa an ninh nghiêm trọng.

Một khả năng khác là việc Ukraine gia nhập EU. Trong trường hợp này, Kyiv này sẽ phải tuân theo điều khoản hỗ trợ lẫn nhau được quy định trong Hiệp ước Liên minh Châu Âu.

Điều này sẽ buộc các quốc gia thành viên EU phải cung cấp hỗ trợ đầy đủ, bao gồm cả viện trợ quân sự trong trường hợp một trong các thành viên liên minh bị tấn công.

Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh rằng cả Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden và ông Donald Trump đều không sẵn sàng thúc đẩy vấn đề Ukraine trở thành thành viên NATO trong thời gian ngắn hoặc trung hạn.

Nguyên nhân là bởi bước đi như vậy cần phải được tất cả 32 thành viên của Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương chấp thuận, đây là một quá trình phức tạp và kéo dài.

Bài báo cũng lưu ý rằng vị thế hiện tại của Ukraine với tư cách là đối tác thân cận của NATO đã giúp họ nhận được sự hỗ trợ đáng kể, bao gồm cung cấp quân sự, đào tạo và chia sẻ thông tin tình báo.

Ngoài ra tư cách thành viên đầy đủ của NATO cũng đòi hỏi các nghĩa vụ lớn hơn đối với liên minh, bao gồm cả việc bảo vệ quân sự trực tiếp theo Điều 5 của Hiệp ước phòng thủ tập thể.

Nhưng còn một vấn đề nữa cần phải nhắc tới đó là trước thềm lễ nhậm chức nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Donald Trump, các nhà phân tích và giới truyền thông tiếp tục thảo luận về những thay đổi có thể xảy ra trong chính sách đối ngoại của Mỹ.

Một kịch bản đang được thảo luận là khả năng Ukraine bị buộc phải ký kết một thỏa thuận hòa bình với Nga mà không có bất kỳ đảm bảo an ninh nào, điều này có thể làm thay đổi đáng kể động lực của cuộc xung đột.

Theo giới chuyên gia, ông Trump nổi tiếng với sự nhạy bén trong kinh doanh và mong muốn tránh xung đột quân sự, có thể đang tập trung hơn bao giờ hết vào các thỏa thuận lớn với Nga và Trung Quốc.

Nếu được thực thi, chiến lược này sẽ nhằm mục đích tăng cường vị thế của Mỹ ở Tây bán cầu, bao gồm gây áp lực lên Mexico và Canada, cũng như kế hoạch giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama và nỗ lực thiết lập ảnh hưởng tại Greenland.

Trong bối cảnh này, Ukraine có thể trở thành đối tượng của một thỏa thuận địa chính trị lớn, đó là ông Trump sẽ buộc Ukraine phải ký một thỏa thuận hòa bình mà không hỗ trợ bằng các đảm bảo an ninh, đi kèm việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt chống lại Nga.

Nhận định trên phản ánh quan điểm cho rằng ông Trump có thể ủng hộ các quyết định thực tế nhưng cứng rắn, gây tổn hại cho những cam kết và liên minh lâu dài.

Ông Trump trước đây đã thể hiện sự hoài nghi đối với các liên minh quốc tế, đặc biệt là NATO, đồng thời chỉ trích chi tiêu của Mỹ cho quốc phòng nhằm bảo vệ đồng minh, thích các thỏa thuận thực dụng với những nước như Nga.

Nhưng trong đội ngũ của ông Trump cũng gồm nhiều người có quan điểm khó đoán và nền chính trị Mỹ vận hành không phụ thuộc vào ý muốn của một cá nhân, ngoài ra Ukraine khẳng định không chấp nhận nhượng lãnh thổ, bởi vậy diễn biến còn rất khó đoán.