Dữ liệu thống kê được CNN công bố ngày 1/1 cho thấy kể từ giữa tháng 12/2024, trung bình mỗi ngày có một vận tải cơ hạng nặng An-124 và đặc biệt là IL-76 Nga bay từ căn cứ Hmeymim ở Syria đến sân bay al-Khadim gần thành phố Benghazi ở miền đông Libya.
Các chuyến bay vận tải cơ hạng nặng của Nga diễn ra sau khi chính quyền cựu tổng thống Syria Bashar al-Assad bị phe đối lập lật đổ.
Truyền thông Mỹ nhận định Nga dường như đang thực hiện kế hoạch thiết lập căn cứ đồn trú tại Libya, thay thế các cơ sở tại Syria, để phục vụ hoạt động ngày càng tăng ở châu Phi và duy trì hiện diện quân sự tại Địa Trung Hải.
Hiện giới chức Nga và Libya chưa bình luận về thông tin này.
Khoang chứa hàng rộng, tải trọng lớn, hoạt động ổn định, IL-76 là huyền thoại vận tải cơ của Liên Xô trước đây và Nga hiện nay.
Ngoài chuyển quân thì IL-76 được dùng để thả các loại xe tăng nhảy dù phục vụ lực lượng đổ bộ đường không.
Nguồn gốc ra đời của IL-76 khá đặc biệt. Cụ thể vào năm 1967, Ilyushin bắt đầu nhận được lệnh phải phát triển loại máy bay vận tải có khả năng mang theo 40 tấn hàng hóa với tầm bay trên 5.000 km trong vòng 6 tiếng.
Đồng thời, loại máy bay đó có thể hoạt động với đường băng dã chiến cũng như có khả năng cất và hạ cánh trong mọi loại điều kiện thời tiết.
Chuyến bay đầu tiên mà Ilyushin IL-76 thực hiện là vào tháng 3-1971, sau đó nhiệm vụ sản xuất mẫu máy bay này được giao cho Liên hợp sản xuất hàng không Tashkent đặt tại Taskent, Uzbekistan (khi đó là nước cộng hòa thuộc Liên Xô).
Tại đây đã có khoảng 860 chiếc Il-76 được sản xuất.
Chiếc Il-76 đầu tiên được giao cho Không quân Liên Xô vào tháng 6/1974 và trở thành một trong những mẫu máy bay vận tải chiến lược của lực lượng này.
Kể từ năm 1976, hãng hàng không dân dụng Aeroflot cũng chính thức đưa Il-76 vào khai thác. Sau đó một số hãng bay dân dụng cũng lựa chọn dòng máy bay này.
Trong giai đoạn từ 1979 đến 1991, máy bay vận tải Il-76 của Không quân Liên Xô đã thực hiện 14.700 chuyến bay đến Afghanistan, mang theo 786.200 quân nhân và 315.800 tấn hàng hóa.
Phiến quân tại Afghanistan khi đó không thể bắn hạ được Il-76 của không quân Liên Xô.
Thậm chí kể cả bị các loại tên lửa vác vai hay súng máy hạng nặng tấn công, Il-76 vẫn có thể chịu được được thiệt hại và hoạt động bình thường.
Sau khi Liên Xô tan rã, Nga tiếp tục nâng cấp với mẫu thử nghiệm Il-76MF cất cánh lần đầu vào tháng 8-1995, nhưng sau đó toàn bộ chương trình bị ngừng lại vào cuối những năm 1990.
Sau đó Nga lại tái khởi động và nâng cấp với biến thể IL-76MD-90A với năng lực vượt xa bản gốc trên tất cả mọi tiêu chí.
Có được điều này là nhờ IL-76MD-90A được "số hóa" giúp việc điều khiển máy bay dễ dàng hơn trước.
Cánh máy bay và bộ phận hạ cánh của phiên bản này cũng đã được cải tiến để mở rộng khả năng vận hành, dễ dàng cất và hạ cánh trong đêm tối. Buồng lái cũng được thiết kế hiện đại hơn.
IL-76 MD-90A dài 46,6 m, cao 24,76 m, sải cánh 50,5 m, trọng lượng cất cánh tối đa 210 tấn, khả năng chuyên chở tới 60 tấn hàng hóa, vận tốc tối đa 850 km/h, trần bay 12.000 m, tầm hoạt động 8.500 km.
IL-76 MD-90A có thể vận chuyển tối đa 225 người.
Nguyên mẫu IL-76MD-90A đầu tiên đã được chính thức ra mắt tại nhà máy Aviastar ở Ulyanovsk ngày 16/6/2014.
Nga đang tiếp tục hoàn thiện để tiến tới sản xuất loạt dòng máy bay tối tân này.