Trực thăng tấn công huyền thoại Mi-28: 40 năm 'Thợ săn đêm' tung hoành

Vào ngày 10/11/1982, nguyên mẫu trực thăng tấn công Mi-28 (biệt danh Thợ săn đêm) đã chính thức bay lên bầu trời, và giờ đây sau 40 năm, nó vẫn là một trong những dòng máy bay lên thẳng vũ trang quan trọng bậc nhất của Lực lượng vũ trang Nga.

Lịch sử của cỗ máy tuyệt vời này bắt đầu vào năm 1976, Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô đã thông qua nghị quyết về việc bắt đầu nghiên cứu chế tạo một trực thăng tấn công mới, về mặt hiệu quả chiến đấu có thể vượt qua Mi-24 và Apache của Mỹ đang được sử dụng.

Dưới sự hướng dẫn của công trình sư lỗi lạc Mark Weinberg, Phòng thiết kế Mil đã phát triển một chiếc trực thăng tấn công xoay quanh khái niệm truyền thống đó là máy bay có 2 chỗ ngồi, sử dụng rotor chính dạng đơn, đi kèm cánh quạt đuôi.

Đáng chú ý là khi đó Phòng thiết kế Kamov cũng đề xuất tạo ra nguyên mẫu của chiếc máy bay trực thăng vũ trang một chỗ ngồi, nhưng sử dụng cấu hình rotor đồng trục, không cánh quạt đuôi, đó chính là Ka-50 Black Shark.

Các cuộc thử nghiệm bay của những chiếc trực thăng cạnh tranh với nhau bắt đầu vào tháng 6/1982, nhưng đáng tiếc là ngay trước chuyến bay đầu tiên, Mi-28 đã gặp sự cố với hệ thống truyền động.

Phương tiện nói trên cần phải được sửa đổi trong vòng vài tháng. Tại thời điểm đó, những bài kiểm tra đối với Ka-50 cho thấy nó đã vượt xa Mi-28, vì vậy những người thử nghiệm "Thợ săn đêm" cảm thấy vô cùng áp lực.

Phi công thử nghiệm Gurgen Karapetyan và hoa tiêu Viktor Tsygankov chính là hai người được tin tưởng giao phó nhiệm vụ nâng chiếc trực thăng tấn công Mi-28 lên không trung.

"Vào ngày hôm đó, rất tiếc Tổng bí thư Leonid Ilyich Brezhnev đã qua đời. Nhưng bất chấp điều này, lúc 11 giờ sáng ngày 10/11/1982, chiếc trực thăng đã bay lượn. Tuy nhiên, các chuyến bay đã bị cấm vào lúc 12 giờ".

"Trong chuyến bay đầu tiên, chúng tôi đã cất cánh, treo trên không trong 5 phút sau đó là thao tác di chuyển sang trái và phải, tới và lui, thực hiện các vòng quay với vận tốc góc nhỏ, sau đó chúng tiếp đất", phi công Gurgen Karapetyan sau này nhớ lại.

Một loạt thử nghiệm sơ bộ cho thấy máy bay một chỗ ngồi thì dễ chế tạo, nhưng để chiến đấu hiệu quả hơn thì trực thăng tấn công do 2 phi công điều khiển lại cho thấy nhiều ưu điểm hơn hẳn.

Ông Karapetyan nhớ lại, một lần các phi công quân sự đã bay đồng thời trên Ka-50 và Mi-28. Nhiệm vụ của họ là tìm kiếm và phát hiện 25 mục tiêu. Phi hành đoàn trên trực thăng Mi-28 đã tìm thấy tất cả và vượt trên Ka-50.

Nguyên nhân là do "một phi công ở độ cao bay cực thấp không thể thực hiện tất cả các chức năng cùng một lúc: lái máy bay, tìm kiếm mục tiêu, tránh địa hình và chướng ngại vật, đồng thời đánh trúng đối tượng cần tiêu diệt".

Năm 1987, sau khi tính đến các cuộc thử nghiệm, máy bay trực thăng Mi-28A đã được chế tạo, hai năm sau đó nó được trưng bày tại triển lãm hàng không Le Bourget ở Paris và tại một cuộc triển lãm ở Red Hill gần London.

Sau khi Liên Xô tan rã, công việc tinh chỉnh chiếc trực thăng đầy hứa hẹn tiếp tục ở Rostov-on-Don, và vào năm 2009, Thợ săn đêm đã chính thức được đưa vào hoạt động. Mi-28 theo nhận xét có khả năng điều khiển tốt đi kèm vũ khí rất uy lực.

Hiện tại phiên bản cao cấp nhất của Mi-28 được gọi là Mi-28NM Night Hunter, nó đã được Nga xuất khẩu tới một vài quốc gia cũng như sử dụng tích trực trên chiến trường Ukraine.

Tuy nhiên vai trò của Mi-28 tại Ukraine không nổi trội, nếu chưa muốn nói là kém hơn so với Ka-52 Alligator, khá nhiều chiếc "Thợ săn đêm" đã bị bắn hạ bằng tên lửa phòng không vác vai.