Nga sẽ phục hồi phi đội máy bay AWACS từ nguồn nào?

Mới đây ban lãnh đạo Tập đoàn công nghệ nhà nước Rostec (Nga) cho biết, họ có kế hoạch tiếp tục sản xuất máy bay AWACS thuộc dòng A-50 nhằm đáp ứng yêu cầu chiến trường.

"Nếu không có sự hỗ trợ của máy bay AWACS, khả năng hoạt động của các chiến đấu cơ Nga trên bầu trời Ukraine sẽ giảm đi đáng kể", ấn phẩm Defense24 của Ba Lan nhận xét.

Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga có trong biên chế 9 chiếc A-50, 8 máy bay trong số đó đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn A-50U tương đối hiện đại, chiếc còn lại trong kho dự trữ ở trạng thái không phù hợp và đang chờ cải tiến.

Sau khi bắt đầu cuộc xung đột Ukraine, một trong những chiếc A-50U đã bị máy bay không người lái làm hỏng khi đậu ở Machulishchi, Belarus, và 2 chiếc đã bị bắn hạ vào đầu năm nay.

Ấn phẩm Defense24 tin rằng việc sản xuất nhanh chóng các máy bay AWACS mới là một nhiệm vụ khó khăn, do vậy trong điều kiện hiện nay, Nga có thể sử dụng các đơn hàng xuất khẩu cho nhu cầu của mình.

Ấn Độ đã đặt mua tổng cộng 5 chiếc máy bay AWACS A-50EI và cho đến nay đã nhận được 3 chiếc, 2 chiếc còn lại đặt hàng vào năm 2020 và có lẽ đã sẵn sàng một phần.

"Mặc dù New Delhi đã mua các máy bay AWACS A-50EI từ Nga, nhưng chúng được thay đổi đặc biệt để trang bị loại radar khác do Israel sản xuất (có giá thành 1,5 tỷ USD), và người Nga không có quyền tiếp cận chúng", tờ báo Ba Lan bình luận.

Tuy nhiên như các nhà phân tích tin tưởng, Nga có thể bổ sung phi đội AWACS của mình bằng cách sử dụng bộ khung các phi cơ được chế tạo theo đơn hàng của Ấn Độ.

Những khung thân này đã được điều chỉnh để lắp đặt đĩa radar, điều này sẽ cho phép bàn giao nhanh chóng các máy bay A-50 mới cho Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga khi chỉ cần tích hợp khí tài trinh sát.

Bên cạnh đó, báo chí Nga cũng nhắc tới giải pháp thay thế khác - mua một chiếc máy bay AWACS từ nước ngoài. Ví dụ, Trung Quốc đang sản xuất hàng loạt loại Shaanxi KJ-500, được tạo ra trên cơ sở An-12, và họ đã nhận được hơn 30 phi cơ chỉ trong một thập kỷ.

Để tạm thời giải quyết tình trạng thiếu máy bay AWACS trong vùng phòng không, KJ-500 của Trung Quốc với khả năng làm việc liên tục 5 giờ trên không (được trang bị phiên bản hạng nhẹ của radar KJ-2000 AESA) tỏ ra khá hiệu quả và thích hợp.

Mặc dù vậy, khả năng Trung Quốc cung cấp cho Nga một phương tiện tác chiến chuyên dụng và có độ nhạy cảm cao như máy bay AWACS là rất khó xảy ra, bởi vậy bài toán mà Moskva cần giải quyết vẫn rất khó.

Giải pháp khả thi nhất đối với Nga hiện nay là phải nhanh chóng hoàn thành giai đoạn thử nghiệm đối với máy bay AWACS A-100 Premier thế hệ mới để lấp đầy chỗ trống mà 2 chiếc A-50U để lại.

Nhưng cũng có nhận xét cho rằng trên chiếc A-100 Premier đầy những thiết bị điện tử phương Tây mà Nga hiện đã không còn khả năng tiếp cận, bởi vậy khả năng khá cao là chiếc AWACS nói trên sẽ không thể vào trong biên chế.