- Mỹ thúc đẩy sản xuất tên lửa SM-3 sau khi đánh chặn thành công tên lửa Iran
- Hệ thống phòng không Buk-M1 thể hiện uy lực trong chiến sự Đông Âu
Quân đội Mỹ đã có một chuyến bay lịch sử khi Bộ trưởng Không quân nước này Frank Kendall ngồi trên một tiêm kích VISTA do trí tuệ nhân tạo (AI) điều khiển.
Chiếc VISTA trưa 2/5/2024 cất cánh từ căn cứ không quân Edwards tại bang California, chở theo một hành khách đặc biệt ở ghế trước là Bộ trưởng Không quân Frank Kendall.
Thông tin về chuyến bay chỉ được truyền thông Mỹ công bố vào ngày 4/5 vì lý do an ninh.
Tiêm kích VISTA có màu trắng - cam, được công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) điều khiển và bay với tốc độ hơn 885 km/h bên cạnh một chiếc F-16 có người lái.
Hai phi cơ bay cách nhau trong phạm vi khoảng 300 mét, liên tục thực hiện các động tác nhằm đẩy chiếc còn lại vào thế khó, nhằm mô phỏng tình huống tác chiến thực tế.
Ông Kendall, người từng là kỹ sư hàng không, và phi công ở ghế sau không can thiệp vào việc điều khiển phi cơ trong suốt chuyến bay.
Chiếc VISTA được AI điều khiển và bay với tốc độ hơn 885 km/h và hạ cánh an toàn sau 1 giờ bay.
Ông Kendall mỉm cười khi bước ra khỏi buồng lái, khẳng định đã trải nghiệm đủ để tin tưởng rằng có thể trao cho AI này quyền quyết định có khai hỏa vũ khí hay không, trong trường hợp xảy ra xung đột.
Trong khi các tổ chức và nhà hoạt động nhân đạo bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về việc đặt các quyết định sinh tử vào tay một cỗ máy được hỗ trợ bởi AI.
Họ lo ngại một ngày nào đó AI có thể tự động thả bom mà không cần tham khảo ý kiến của con người, nên đang vận động để ban hành thêm các hạn chế với việc sử dụng công nghệ này.
"Có rất nhiều ý kiến lo ngại sâu sắc về việc trao cho các các cảm biến và phần mềm quyền đưa ra những quyết định sinh tử", Ủy ban Chữ Thập đỏ Quốc tế cảnh báo.
Tuy nhiên Bộ trưởng Không quân Mỹ Kendall cho rằng, không sở hữu chiến đấu cơ điều khiển bằng AI là "rủi ro an ninh. Chúng tôi phải có nó".
Ông Kendall nhấn mạnh rằng AI đã tái cơ cấu các chiến lược tác chiến toàn cầu cho dù chúng ta có muốn hay không.
Mặt khác, Bộ trưởng Kendall khẳng định sẽ luôn có sự giám sát của con người trong các trường hợp vũ khí được sử dụng.
Không quân Mỹ đang dồn nguồn lực vào AI, đầu tư một phi đội hơn 1.000 UAV để thực hiện các nhiệm vụ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng phi công điều khiển các tiêm kích có người lái.
AI là một trong các bước tiến lớn nhất trên lĩnh vực hàng không quân sự kể từ sau sự xuất hiện của công nghệ tàng hình vào đầu những năm 1990.
Chiếc chiến đấu cơ không người lái do công nghệ này điều khiển đầu tiên dự kiến được đưa vào vận hành từ năm 2028.
UAV chạy bằng AI sẽ giúp không quân Mỹ xuyên phá phòng tuyến đối phương tốt hơn, đồng thời giảm thiểu rủi ro mất phi công.
Các khí tài này cũng được kỳ vọng có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ khác như hỗ trợ hoạt động trinh sát và gây nhiễu.
Một động lực nữa khiến Lầu Năm Góc theo đuổi dự án là nó sẽ giúp không quân Mỹ cắt giảm chi phí.
Ông Kendall cho biết việc xây dựng đội quân UAV dự kiến có giá rẻ hơn so với phát triển các mẫu chiến đấu cơ phản lực có người lái mới.
Phi cơ VISTA là tiêm kích F-16 được cải tiến để AI có thể điều khiển nó.
Ngoài ra, máy bay này cũng có thể bắt chước các đặc tính của các dòng máy bay khác nhau, bao gồm F-16 và máy bay không người lái MQ-20, nhằm phục vụ hoạt động huấn luyện và thử nghiệm.
Phi cơ này lần đầu thử nghiệm bay do AI điều khiển vào tháng 9/2023, sau đó thực hiện thêm khoảng 20 chuyến tương tự.
