Không ký hợp đồng lao động nhằm trốn đóng bảo hiểm xã hội

• Sau ly hôn vẫn có quyền khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung
• Nghệ sĩ piano-Nhà giáo nhân dân Thái Thị Liên từ trần ở tuổi 106
• Các điều kiện, giấy tờ liên quan để được cấp “sổ đỏ”

Luật sư trả lời:

Luật sư Đặng Văn Sơn - (VPLS Đặng Sơn và Cộng sự, số nhà 31, ngõ 192, đường Tam Trinh, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội)

Căn cứ quy định tại Bộ luật Lao động năm 2019 thì hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. Trước khi nhận người lao động vào làm việc thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động với người lao động. Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản nếu thuộc một trong các trường hợp dưới đây:

Một là khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó. Hai là người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với lao động là người giúp việc gia đình. Tiếp đến là đối với công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng thì nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên có thể ủy quyền cho một người lao động trong nhóm giao kết hợp đồng lao động. Trường hợp này, hợp đồng lao động có hiệu lực như giao kết với từng người. Bốn là hợp đồng lao động giao kết với những người lao động khác có thời hạn từ 1 tháng trở lên. Bộ luật Lao động năm 2019 cũng quy định cụ thể, hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được lập thành 2 bản, người lao động giữ 1 bản, người sử dụng lao động giữ 1 bản. Giao kết hợp đồng lao động được thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực. Các bên được tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội...

Người lao động cần được đáp ứng đủ điều kiện để bảo vệ quyền lợi của minh

Ngoài những nội dung trên, pháp luật về lao động cũng quy định rõ nghĩa vụ cung cấp thông tin khi giao kết hợp đồng lao động. Cụ thể, người sử dụng lao động phải cung cấp thông tin trung thực cho người lao động về công việc, địa điểm làm việc, điều kiện làm việc, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, an toàn, vệ sinh lao động, tiền lương, hình thức trả lương, bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); quy định về bảo vệ bí mật kinh doanh, bảo vệ bí mật công nghệ và vấn đề khác liên quan trực tiếp đến việc giao kết hợp đồng lao động mà người lao động yêu cầu. Ngược lại, người lao động phải cung cấp thông tin trung thực cho người sử dụng lao động về họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú, trình độ học vấn, trình độ kỹ năng nghề, xác nhận tình trạng sức khỏe và vấn đề khác liên quan trực tiếp đến việc giao kết hợp đồng lao động mà người sử dụng lao động yêu cầu.

Như vậy, theo quy định của Bộ luật Lao động thì công ty bạn phải thực hiện giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản đối với những trường hợp có thời gian làm việc từ đủ 1 tháng trở lên. Từ đó có thể thấy, bạn đã làm việc tại doanh nghiệp gần 6 tháng nhưng công ty không ký kết hợp đồng lao động là vi phạm pháp luật về lao động. Về chế tài đối với hành vi không giao kết hợp đồng lao động thì theo khoản 1, Điều 9 - Nghị định 12/2022/NĐ-CP của Chính phủ: “Phạt tiền đối với người sử dụng lao động khi có một trong các hành vi: giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người lao động làm công việc có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên; giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người được ủy quyền giao kết hợp đồng cho nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên làm công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng, quy định tại khoản 2, Điều 18 của Bộ luật Lao động; giao kết không đúng loại hợp đồng lao động với người lao động; giao kết hợp đồng lao động không đầy đủ các nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật”.

Mức xử phạt đối với người sử dụng lao động (đối với cá nhân) khi vi phạm một trong các hành vi trên cụ thể là: từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với vi phạm từ 1 người đến 10 người lao động; từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động; từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động; từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động và từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên. Đối với tổ chức thì mức phạt khi không giao kết hợp đồng lao động bằng 2 lần mức phạt đối với người sử dụng lao động là cá nhân (theo khoản 1, Điều 6, Nghị định 12/2022/NĐ-CP). Ngoài việc xử phạt, Nghị định 12/2022 còn quy định về biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm giao kết hợp đồng lao động. Đó là: “Buộc người sử dụng lao động giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người lao động khi có hành vi giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người lao động làm công việc có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên”.

Do bạn đã làm việc gần 6 tháng và nhiều người khác đã làm việc nhiều năm nhưng không có hợp đồng lao động nên công ty bạn có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, mức xử phạt tùy thuộc vào số lượng người lao động cụ thể mà công ty vi phạm. Ngoài việc bị phạt tiền công ty bạn làm việc còn phải buộc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là phải tiến hành giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản đối với những người làm việc từ đủ 1 tháng trở lên.

Và khi doanh nghiệp ký kết hợp đồng lao động thì đồng thời phải thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động theo quy định tại Luật BHXH. Đây cũng có thể là lý do vì sao doanh nghiệp không ký kết hợp đồng lao động đối với người lao động. Để bảo vệ quyền lợi của mình, trước tiên bạn cần yêu cầu công ty thực hiện giao kết hợp đồng lao động vì phải có hợp đồng lao động thì mới có căn cứ để giải quyết các tranh chấp phát sinh. Nếu yêu cầu mà doanh nghiệp không thực hiện thì bạn đề nghị công đoàn nơi bạn làm việc can thiệp, bảo vệ quyền lợi theo quy định của pháp luật.