[ẢNH] Nga chính thức rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở

"Do thiếu tiến bộ trong tiến trình tháo gỡ những trở ngại nhằm duy trì hiệp ước trong các điều kiện mới, Bộ Ngoại giao được phép thông báo, Nga bắt đầu các thủ tục rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở", thông cáo đăng trên trang web Bộ Ngoại giao Nga ngày 15-01 cho biết.

Hiệp ước Bầu trời mở được 35 quốc gia, trong đó có Nga và Mỹ, ký năm 1992 và có hiệu lực năm 2002.

Theo hiệp ước, các nước thành viên được tiến hành bay giám sát trên không phận của nhau nhưng phải thông báo trước 72 tiếng để nước chủ nhà có thời gian phản hồi.

Tuy nhiên, trước đó Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo rút khỏi hiệp ước sau khi cáo buộc Moscow liên tục vi phạm thỏa thuận như ngăn cản chuyến bay của Washington trên không phận Gruzia và vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga.

Mỹ cũng cho rằng Nga lợi dụng những chuyến bay theo điều khoản hiệp ước để xác định cơ sở hạ tầng trọng yếu, xây dựng kịch bản tấn công khi nổ ra chiến tranh.

Chính quyền Mỹ hồi tháng 5-2020 cáo buộc Nga vi phạm điều khoản hiệp ước nhưng phía Nga nói Mỹ không đưa ra bằng chứng nào. Thủ tục kích hoạt việc rút khỏi hiệp ước được thực hiện và chính thức có hiệu lực vào ngày 22-11, sau 6 tháng.

Bộ Ngoại giao Nga thời điểm đó bày tỏ lo ngại Mỹ sau khi rút khỏi hiệp ước nhưng vẫn tìm cách tiếp cận nguồn tình báo có được từ hiệp ước thông qua các nước đồng minh NATO vẫn còn tham gia hiệp ước.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Alexander Grushko từng khẳng định nước này không vi phạm Hiệp ước Bầu trời Mở và "không có gì ngăn cản đối thoại giải quyết những vấn đề kỹ thuật mà phía Mỹ gọi là hành động vi phạm thỏa thuận". Quan chức Nga gọi hiệp ước là "một trong những cột trụ an ninh của châu Âu", cho biết nước này đang đánh giá khả năng tiếp tục tham gia thỏa thuận.

Ông Konstantin Gavrilov, trưởng phái đoàn Nga tham gia đàm phán kiểm soát vũ khí và an ninh quốc phòng tại Áo cuối năm 2020, từng cáo buộc Washington đang "chơi trò lừa lọc" và cho rằng Mỹ yêu cầu các đồng minh châu Âu tham gia hiệp ước để có thể nhận thêm dữ liệu trinh sát từ các chuyến bay trên bầu trời Nga.

Các thành viên NATO và một số nước Đông Âu cũng nhiều lần hối thúc Mỹ duy trì thỏa thuận do lo ngại Nga sẽ rút khỏi hiệp ước để đáp trả, gây suy yếu an ninh trong khu vực.

Tuy nhiên tới thời điểm hiện tại thì Nga đã hết kiên nhẫn và tuyên bố rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở.

Quyết định của Nga đưa ra sau khi Moscow yêu cầu các thành viên còn lại của thỏa thuận cam kết ngừng chia sẻ thông tin với Mỹ và không được họ đáp lại.

Việc Nga và Mỹ, hai nước chiếm vị thế quan trọng trên chính trường thế giới rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở là một sự đáng tiếc và có thể làm tổn hại đến hiệp ước này.

Quyết định này của Nga khởi động quá trình 6 tháng để chấm dứt một thỏa thuận quốc tế quan trọng vốn được xây dựng nhằm thúc đẩy tính minh bạch về hoạt động quân sự.