Vì sao Nga bất ngờ cho tiêm kích MiG-35 tham chiến tại Đông Âu?

"Tiêm kích MiG-35 đang tham gia toàn bộ hoạt động trong chiến dịch đặc biệt. Sẽ cần tiến hành nhiều chuyến bay thử nghiệm trước khi Bộ Quốc phòng Nga đưa ra quyết định cuối cùng", ông Sergei Korotkov, tổng công trình sư của Tập đoàn Máy bay Thống nhất Nga (UAC), cho biết hôm 23/11.

Phát biểu được đưa ra khi ông Korotkov được hỏi liệu không quân Nga đã đặt hàng lượng lớn máy bay MiG-35 hay chưa.

Quan chức UAC không cho biết nhiệm vụ cụ thể của dòng MiG-35 khi tham chiến tại Ukraine, nhưng dường như nó được triển khai cho các đợt không kích nhằm vào mục tiêu mặt đất.

"Nhiều cuộc đàm phán xuất khẩu cũng đang được tiến hành. Tính năng kỹ chiến thuật của MiG-35 đáp ứng yêu cầu của hàng loạt khách hàng nước ngoài", ông này nói thêm.

Việc Nga chính thức thông báo chiến đấu cơ MiG-35 thực chiến sẽ mở ra cơ hội tươi sáng cho dòng tiêm kích thế hệ 4.5 này.

Dù được quảng cáo là siêu phẩm đến từ hãng sản xuất máy bay nổi tiếng Mikoyan, tuy nhiên MiG-35 lại không tìm được đơn hàng, ngay cả Không quân Nga cũng chỉ miễn cưỡng đặt mua 6 chiếc để tránh cho công ty này phá sản.

Nếu như hãng Sukhoi đang ngày càng đứng vững trong việc cho ra đời các dòng chiến đấu cơ hiện đại được đánh giá cao như Su-27, Su-30, Su-35 và Su-57, thì bên kia, hãng Mikoyan lại dường như đang tụt lùi

Những siêu phẩm MiG-21, MiG-25, MiG-31 và MiG-29 dần trở thành dĩ vãng, cho tới nay hãng này vẫn chưa cho ra được một "đại diện" xứng tầm với các huyền thoại trên

Sau rất nhiều cố gắng, hãng Mikoyan đã cho ra đời tiêm kích thế hệ 4++ MiG-35 tuy nhiên đây lại là dòng chiến đấu cơ lận đận nhất của hãng này

MiG-35 là dòng máy bay hạng trung mới nhất của hãng Mikoyan, chiến đấu cơ này được quảng bá là mang nhiều công nghệ của tiêm kích thế hệ thứ 5

Thậm chí nhiều lần Nga quảng bá MiG-35 có khả năng đối đầu sòng phẳng với các loại tiêm kích thế hệ thứ 5 trên thế giới

MiG-35 được kỳ vọng là loại máy bay tiêm kích thế hệ 4,5 với sức chiến đấu tiệm cận với máy bay thế hệ thứ 5 cũng của Nga

Dù bề ngoài ít thay đổi so với dòng máy bay MiG-29, nhưng hãng sản xuất MiG-35 cho biết, dòng chiến đấu cơ này có những tính năng mạnh mẽ như khả năng bán tàng hình nhờ lớp sơn đặc biệt.

MiG-35 sở hữu động cơ có lực đẩy đa chiều giúp máy bay siêu cơ động, radar mạnh hơn

Mikoyan bắt đầu phát triển máy bay Mig-35 từ đầu những năm 2000 với việc tích hợp các công nghệ hàng không hiện đại trên khung thân máy bay chiến đấu đa năng Mig-29

MiG-35 chính thức ra đời vào năm 2007.

Điểm đáng chú ý là Mig-35 được trang bị hệ thống radar mảng định pha chủ động (AESA) Zhuk-A cải thiện tầm quét, số mục tiêu theo dõi và khả năng hoạt động ở môi trường đối kháng điện tử mạnh

MiG-35 được trang bị radar mạng pha chủ động Zhuk-A/AE có tầm trinh sát 250km với mục tiêu RCS (diện tích phản xạ radar) 3m2

Radar này có thể theo dõi 30 mục tiêu và dẫn tên lửa bắn hạ 6 mục tiêu trên không cùng lúc

Ngoài ra, MiG-35 còn được trang bị trạm trinh sát quang - điện OLS-UEM có cảm biến hồng ngoại phát hiện tín hiệu nhiệt từ động cơ máy bay cách đến 55km

Ngoài ra, MiG-35 còn sử dụng các thiết bị kỹ thuật vô tuyến điện, thiết bị điện tử - quang học tiên tiến để thực hiện nhiệm vụ trinh sát trên không.

Nha sản xuất còn bật mí rằng, MiG-35 thậm chí có thể đóng vai trò làm máy bay chỉ huy trên không để chỉ huy cả biên đội tác chiến

MiG-35 có khả năng hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết, cả ngày lẫn đêm ngay cả trong môi trường tác chiến điện tử mạnh

Chiến đấu cơ này có chiều dài cơ bản 17,3 m; sải cánh 12 m; chiều cao 4,7 m và có trọng lượng cất cánh tối đa 29,7 tấn

MiG-35 sử dụng toàn bộ là các vũ khí điều khiển chính xác có trong kho của Không quân Nga dùng để tấn công đối đất, tấn công đối hải ngoài khu vực phòng không hoặc tham gia tác chiến trong các biên đội hỗn hợp

Trong quá trình nghiên cứu chế tạo MiG-35, nhà sản xuất Mikoyan đã rất chú trọng đến vấn đề hoàn thiện tính năng bay, động cơ và các thiết bị điện tử.

Hãng chế tạo cũng cho biết đã kéo dài tuổi thọ của máy bay và kéo giãn khoảng thời gian sử dụng giữa 2 lần đại tu

Chi phí cho mỗi giờ bay của MiG-35 cũng được hạ thấp, chỉ bằng hơn 40% kinh phí của MiG-29

MiG-35 chia làm 2 loại, 1 chỗ ngồi và 2 chỗ ngồi, chúng đều có tốc độ bay tối đa lên tới 2.700km/h, trần bay 17,6km, hành trình tối đa 3.000km, bán kính tác chiến 1.000km

Tải trọng vũ khí của MiG-35 lên tới 7 tấn, gấp đôi trọng lượng mang vác vũ khí của MiG-29

Ngoài 10 giá treo vũ khí, MiG-35 còn được trang bị một khẩu pháo 30mm Gryazev-Shipunov GSh-30-1 với 150 viên đạn, chuyên sử dụng trong cận chiến

Các giá treo vũ khí có thể mang theo tất cả các loại vũ khí hiện đại nhất Nga đang sử dụng như: Vympel R-27, Molniya R-60 AA-8 Aphid, Vympel R-77 AA-12 Adder, Vympel R-73 AA-11 Archer…

Tuy có sở trường là không chiến nhưng nó cũng được trang bị tính năng đối hải và đối hạm, có thể mang theo 2.000 lbs bom điều khiển bằng laser và vô tuyến KAB-500Kr, KAB-500-OD, KAB-1500Kr…

MiG-35 trang bị 2 động cơ phản lực vectơr RD-33MK điều khiển hướng phụt linh động, có khả năng điều chỉnh hướng lên - xuống - trái - phải, với 15 độ ở chế độ lên - xuống và 8 độ ở chế độ trái - phải

Tuy có nhiều tính năng được quảng bá tốt, nhưng việc sử dụng khung thân cũ với hình dáng không thay đổi nhiều so với MiG-29 (vốn không thành công giống như Su-27) đã khiến MiG-35 mất điểm

Mặt khác dù cải tiến nhưng động cơ RD-33MK vẫn không hoạt động với hiệu suất tốt như sản phẩm của Sukhoi cũng như của phương Tây

Tải trọng vũ khí được nâng lên nhưng chúng vẫn thua kém gần một tấn so với đối thủ là F-16 Block 70/72

Một trong những nhược điểm chết người của MiG-35 đó là nặng nề khi có trọng lượng cất cánh tối đa tới 29,7 tấn ngang với chiến đấu cơ tầm trung, trong khi vẫn sử dụng động cơ nền tảng cũ, điều này khiến cho hiệu suất bay giảm rất nhiều

Hãng Mikoyan đã ôm đồm khi lắp đặt quá nhiều thiết bị, khiến cho MiG-35 nặng hơn tới gần 9 tấn so với MiG-29. Điều này làm mất đi ưu thế của một chiến đấu cơ hạng nhẹ hai động cơ

Từ một chiến đấu cơ hạng nhẹ định hình ban đầu, MiG-35 đã biến thành chiến đấu cơ hạng trung trong khi tải trọng vũ khí lại còn thua cả chiến đấu cơ hạng nhẹ F-16 Block 70/72

Mặt khác giới quan sát cho rằng MiG-35 vẫn tồn tại nhiều nhược điểm khiến cho dòng máy bay này đã không được chính Không quân Nga trang bị

Ngay từ đầu MiG-35 đã không được định hình là máy bay chuyên xuất khẩu, chúng được định hình là chiến đấu cơ hạng nhẹ dành cho chính Không quân Nga để thay thế MiG-29

Các tướng lĩnh Không quân Nga đã dùng dằng không đánh giá cao MiG-35 để trang bị, mãi cho tới khi bị chính phủ thúc ép nhằm giải cứu hãng Mikoyan, Bộ Quốc phòng Nga mới đặt bút ký và cũng chỉ mua có 6 chiếc

Thất bại trong nước, MiG-35 cố gắng "tấn công ra nước ngoài" - điểm đến đầu tiên là Ấn Độ với tham vọng giành hợp đồng 126 chiếc máy bay. Tuy vậy, kết quả tiêm kích Rafale của Pháp đã giành thắng lợi, MiG-35 "ra về tay không"

Năm 2014, Ai Cập có kế hoạch đặt hàng mua 24 MiG-35, nhưng sau một hồi cân nhắc họ lại hủy và đặt mua 46 MiG-29M/M2

Sau khi hợp đồng 6 chiếc MiG-35 với Bộ quốc phòng Nga kết thúc vào năm 2023, nếu không có hợp đồng mua mới, dây chuyền sản xuất MiG-35 rất có thể sẽ phải đóng cửa.

Dù vậy trong trường hợp MiG-35 thể hiện xuất sắc tại chiến trường Ukraine, rất có thể số phận của dòng máy bay này sẽ bước sang trang mới tươi sáng hơn.