Ukraine dùng chiến lợi phẩm 'hỏa thần nhiệt áp' TOS-1A tấn công quân Nga?

"Hỏa thần nhiệt áp" TOS-1A được Ukraine thu giữ từ Nga đã được sử dụng trên chiến trường Izyum thuộc tỉnh Kharkiv.

Trang tin Armyrecognition dẫn nguồn tin từ Ukraine cho biết, có ít nhất 3 tổ hợp TOS-1A đã được quân đội Ukraine sử dụng để bắn thẳng vào quân Nga và lực lượng ly khai thân Moscow.

Quân đội Ukraine đã bắt giữ được 5 tổ hợp pháo phản lực nhiệt áp TOS-1A cùng một số xe tiếp đạn cho hệ thống này từ quân đội Nga, tuy vậy chỉ 3 tổ hợp có thể hoạt động được.

Dù xuất hiện ngay từ những ngày đầu của cuộc xung đột vào hôm 24/2, tuy nhiên mãi tới gần cuối tháng 3, Nga mới cho loại vũ khí này khai hỏa, tấn công vào thành phố Mariupol.

Do vấn đề hậu cần nhiều phương tiện chiến đấu của Nga còn nguyên khả năng chiến đấu bị bỏ lại trên chiến trường vì hết nhiên liệu.

Điều đáng chú ý là quân đội Nga đã không phá hủy các khí tài này khi bỏ lại, từ đó chúng rơi vào tay quân đội Ukraine.

Việc quân đội Ukraine thu được pháo phản lực nhiệt áp TOS-1A có thể sẽ là ác mộng cho các cánh quân tấn công của Nga.

Bởi lẽ TOS-1A vẫn được coi là loại vũ khí có sức sát thương khủng khiếp nhất trên chiến trường Ukraine hiện nay.

Việc Nga chần chừ không sử dụng ngay "Hỏa thần nhiệt áp" TOS-1A tại chiến trường Ukraine là do lo ngại sức công phá của loại vũ khí này có thể gây ra những tổn thất không mong muốn cho dân thường.

Tuy nhiên do sức kháng cự mãnh liệt của lực lượng Ukraine, chủ chốt là tiểu đoàn Azov tại thành phố Mariupol, trong khi Nga lại nóng lòng muốn tiến chiếm thành phố chiến lược này để mở rộng hành lang từ Crimea với khu vực Donbass, vì thế TOS-1A đã được sử dụng.

Chiến trường Izyum là khu vực thứ hai ghi nhận việc dùng tới TOS-1A, tuy nhiên lần này là do phía Ukraine sử dụng.

Tuy vậy có khả năng phía Ukraine sẽ không tận dụng được TOS-1A nhiều, do thiếu nguồn cung đạn dược.

Ukraine từng phục kích bắt được một số xe đạn của hệ thống TOS-1A, tuy nhiên số đạn này chỉ đủ cho vài đợt tấn công ngắn (Hình ảnh xe tiếp đạn thế hệ mới dùng khung gầm KamAZ-6350 8x8 bị phía Ukraine bắt giữ).

Hình ảnh về xe tiếp đạn TZM-T của hệ thống TOS-1A bị Ukraine phục kích và loại khỏi vòng chiến đấu.

Do chia sẻ nhiều công nghệ vũ khí dưới thời Liên Xô nên không khó để Ukraine làm chủ được khí tài thu được của Nga vá tái đưa chúng vào trang bị chiến đấu.

Hệ thống pháo phản lực TOS-1A là phiên bản mới nhất của hệ thống pháo phản lực TOS-1, được đưa vào biên chế quân đội Nga từ năm 2001.

Hệ thống này từng được sử dụng tại chiến trường Chechnya. Nga cũng từng xuất khấu pháo phản lực TOS-1A sang các quốc gia như Azerbaijan, Iraq, Syria và Kazakhstan.

Iraq từng sử dụng hệ thống này để chống lại những phiến quân khủng bố IS, trong khi Syria cũng đã dùng hệ thống này để chống lại phiến quân đối lập.

Pháo phản lực nhiệt áp TOS-1 do phòng thiết kế Omsk Transmash phát triển từ cuối những năm 1980.

Loại vũ khí này ra đời nhằm đáp đáp ứng yêu cầu Quân đội Liên Xô đang khá vất vả tại chiến trường Afghanistan trước chiến thuật du kích của phiến quân.

Từ tháng 12/1988 - 2/1989, hai pháo phản lực TOS-1 đã được triển khai ở Afghanistan và ngay lần đầu xuất hiện đã khiến phiến quân tại đây sợ hãi vì sức công phá của chúng.

Hệ thống TOS-1 được thiết kế để tiêu diệt sinh lực của đối phương bố trí tại các cứ điểm ở địa hình trống trải cũng như trong công trình kiên cố.

Hệ thống pháo phản lực này giống với hệ thống phóng đa tên lửa, trong thời gian ngắn có thể phủ bão lửa xuống đầu đối phương.

Chúng phóng ra nhiều mảnh đạn, lửa cháy và sóng xung kích trên địa bàn khu vực rộng lớn bao trùm mục tiêu của đối phương.

Cấu thành chính của hệ thống pháo phản lực TOS-1 là xe phóng BM-1. Số lượng gồm 24 ống phóng xếp thành 3 hàng, mỗi hàng 8 ống.

Phiên bản TOS-1A được thiết kế với ống phóng dài hơn. Đạn rocket có chiều dài 3,3 m, nặng 173 kg và một loại dài 3,7m nặng 217 kg.

Có ít nhất hai loại đạn được sử dụng là đạn cháy và đầu đạn nhiệt áp. Trong đó đáng sợ nhất là đầu đạn nhiệt áp, hay chúng còn được gọi là chất nổ chân không hoặc chất nổ nhiên liệu-khí.

Loại đầu đạn này khi phát nổ sẽ phủ lên một đám mây khí chất dễ cháy và gây ra nổ mạnh. Các công sự, boongke sẽ ngay lập tức bị vô hiệu hóa nếu chúng bị TOS-1A bị tấn công bằng loại đạn này.

Hệ thống pháo phản lực TOS-1A bắn được mỗi lần một tên lửa, hoặc hai quả liên tiếp trong thời gian 0.5 giây. Thời gian bắn hết 24 quả theo lý thuyết là từ 6 đến 12 giây.

Vũ khí nhiệt áp được giới quân sự coi là vũ khí nguyên tử nhưng không có phóng xạ. Nguyên lý hoạt động của loại vũ khí này là sử dụng các sóng chấn động hội tụ vào một điểm để tạo sức công phá cao nhất.

Ngọn lửa tạo ra khi đốt cháy nhiên liệu sẽ làm không khí giãn nở một cách đột ngột tạo ra các sóng chấn động này.

Cũng chính ngọn lửa này tạo ra sức sát thương rất lớn do nhiệt độ cực cao của nó tỏa ra xung quanh và rút tất cả không khí vào trong ngọn lửa tạo thành một vùng chân không, từ đó mọi sinh vật sẽ bị chết ngạt do thiếu dưỡng khí.

Xe mang phóng được điều khiển bởi 3 thành viên gồm chỉ huy, pháo thủ và lái xe. Xe được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực tân tiến.

Mọi thao tác được thực hiện bên trong xe, đảm bảo an toàn cho tính mạng của tổ đội. Chỉ mất 90 giây để dàn xe này có thể thực hiện được một thao tác bắn phá mục tiêu khi đã phát hiện được kẻ địch.

Bệ phóng pháo phản lực TOS-1A được đặt trên khung gầm cải tiến từ xe tăng T-72A, trang bị động cơ V84MS chạy diesel với công suất 840 mã lực giúp xe cơ động tốt trên chiến trường.

Đi kèm với xe mang phóng là xe nạp đạn TZM-T, xe được trang bị thêm cần cẩu để tiện vận chuyển tên lửa. Tổ đội lái TZM-T cũng gồm 3 người.

Gần đây xe cơ giới chuyên chở tên lửa đặt trên xe tải KamAZ-6350 8x8. Xe này cũng mang theo 24 tên lửa và hệ thống cần cẩu đặt giữa để cung cấp cho hệ thống TOS-1A.