Toàn cảnh vận tải cơ IL-76 Nga chở theo 65 tù binh Ukraine 'bị bắn rơi'

IL-76 là một trong số những dòng máy bay vận tải chiến lược của không quân Nga. Loại máy bay này thường dùng để chuyển quân và khí tài phục vụ cho chiến dịch quân sự đặc biệt.

"Máy bay vận tải IL-76 rơi sáng nay tại tỉnh Belgorod khi thực hiện chuyến bay theo kế hoạch. Trên phi cơ là 65 tù binh Ukraine đang được đưa tới tỉnh Belgorod để chuẩn bị trao đổi, cùng 6 thành viên tổ lái và 3 người đi kèm", Bộ Quốc phòng Nga ra thông cáo cho biết.

Video đăng trên mạng xã hội cho thấy một vận tải cơ hạng nặng Il-76 bổ nhào với tốc độ cao, bốc cháy và làm rơi nhiều bộ phận, trước khi lao xuống đất và phát nổ dữ dội.

Ukraine bác bỏ cáo buộc đứng sau âm mưu bắn hạ máy bay. "Ukraine không được thông báo về số lượng phương tiện, con đường và phương thức vận chuyển tù binh. Riêng điều này cho thấy Nga có chủ ý gây nguy hiểm đến tính mạng và sự an toàn của tù binh", Phó đại sứ Ukraine tại Liên Hợp Quốc Khrystyna Hayovyshyn hôm 25/1 tuyên bố.

Nghị sĩ Nga Evgeniy Popov nói rằng Ukraine đã được báo trước về đường bay của chiếc IL-76 gặp nạn.

Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Hạ viện Nga Andrey Kartapolov cáo buộc Kiev sử dụng tên lửa Patriot hoặc IRIS-T do phương Tây viện trợ để bắn rơi phi cơ.

Cơ quan điều tra Nga vừa tiếp tục công bố video "tù binh Ukraine lên máy bay Il-76", cho biết đây là vận tải cơ bị rơi tại tỉnh Belgorod.

Video được Ủy ban Điều tra Liên bang Nga (SKR) công bố ngày 26/1 cho thấy đoàn xe gồm 7 chiếc tiếp cận vận tải cơ Il-76 đậu trên đường băng, nhưng không rõ số hiệu của máy bay.

"Hình ảnh tù binh Ukraine được đưa lên chiếc Il-76 bị rơi ở tỉnh Belgorod", SKR cho biết. Tuy nhiên cơ quan này không nêu rõ thời gian và địa điểm video này được ghi lại.

Dmytro Lubinets, quan chức Ukraine phụ trách vấn đề nhân quyền, bác bỏ những tư liệu do SKR công bố và cho rằng đây là chiến thuật "tuyên truyền chống lại Ukraine".

Cho tới thời điểm chiếc IL-76 được cho là chở tù binh Ukraine bị bắn rơi, Nga chưa từng dùng vận tải cơ chiến lược để chở tù binh (hình ảnh mảnh vỡ của chiếc IL-76 bị bắn rơi).

Nga chỉ dùng xe tải hoặc tàu hỏa để vận chuyển tù binh Ukraine để trao đổi. Moscow và Kiev đã thực hiện 49 cuộc trao đổi tù nhân kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu gần hai năm trước.

Cả Ukraine và Nga đã kêu gọi mở cuộc điều tra quốc tế về sự việc. Cả hai bên đều mở cuộc điều tra hình sự xoay quanh vụ rơi máy bay Il-76 "chở tù binh Ukraine".

Khoang chứa hàng rộng, tải trọng lớn, hoạt động ổn định, IL-76 được coi là huyền thoại vận tải cơ của Liên Xô trước đây và Nga hiện nay.

Ngoài chuyển quân thì IL-76 được dùng để thả các loại xe tăng nhảy dù phục vụ cho các cuộc chiến sử dụng lực lượng đổ bộ đường không.

Nguồn gốc ra đời của IL-76 khá đặc biệt. Cụ thể vào năm 1967, Ilyushin bắt đầu nhận được lệnh phải phát triển loại máy bay vận tải có khả năng mang theo 40 tấn hàng hóa với tầm bay trên 5.000 km trong vòng 6 tiếng.

Đồng thời, loại máy bay đó có thể hoạt động với đường băng dã chiến cũng như có khả năng cất và hạ cánh trong mọi loại điều kiện thời tiết.

Chuyến bay đầu tiên mà Ilyushin IL-76 thực hiện là vào tháng 3-1971, sau đó nhiệm vụ sản xuất mẫu máy bay này được giao cho Liên hợp sản xuất hàng không Tashkent đặt tại Taskent, Uzbekistan (khi đó là nước cộng hòa thuộc Liên Xô).

Tại đây đã có khoảng 860 chiếc Il-76 được sản xuất.

Chiếc Il-76 đầu tiên được giao cho Không quân Liên Xô vào tháng 6/1974 và trở thành một trong những mẫu máy bay vận tải chiến lược của lực lượng này.

Kể từ năm 1976, hãng hàng không dân dụng Aeroflot cũng chính thức đưa Il-76 vào khai thác. Sau đó một số hãng bay dân dụng cũng lựa chọn dòng máy bay này.

Trong giai đoạn từ 1979 đến 1991, máy bay vận tải Il-76 của Không quân Liên Xô đã thực hiện 14.700 chuyến bay đến Afghanistan, mang theo 786.200 quân nhân và 315.800 tấn hàng hóa.

Phiến quân tại Afghanistan khi đó không thể bắn hạ được Il-76 của không quân Liên Xô khi chiếc máy bay này đang bay tại đây.

Thậm chí kể cả khi sử dụng các loại tên lửa vác vai hay súng máy hạng nặng, Il-76 vẫn chịu được được thiệt hại và hoạt động bình thường.

Mẫu thử nghiệm của Il-76MF cất cánh lần đầu vào tháng 8-1995, nhưng sau đó toàn bộ chương trình bị ngừng lại vào cuối những năm 1990.

Hiện IL-76MD-90A là bản nâng cấp mới nhất từ huyền thoại IL-76 với năng lực vượt xa bản gốc trên tất cả mọi tiêu chí.

Có được điều này là nhờ IL-76MD-90A được "số hóa" giúp việc điều khiển máy bay dễ dàng hơn trước.

Cánh máy bay và bộ phận hạ cánh của phiên bản này cũng đã được cải tiến để mở rộng khả năng vận hành, dễ dàng cất và hạ cánh trong đêm tối. Buồng lái cũng được thiết kế hiện đại hơn.

IL-76 MD-90A dài 46,6 m, cao 24,76 m, sải cánh 50,5 m, trọng lượng cất cánh tối đa 210 tấn, khả năng chuyên chở tới 60 tấn hàng hóa, vận tốc tối đa 850 km/h, trần bay 12.000 m, tầm hoạt động 8.500 km.

IL-76 MD-90A có thể vận chuyển binh sĩ tối đa 225 người.

Nguyên mẫu IL-76MD-90A đầu tiên đã được chính thức ra mắt tại nhà máy Aviastar ở Ulyanovsk ngày 16/6/2014. Nga đang tiếp tục hoàn thiện để tiến tới sản xuất loạt dòng máy bay tối tân này.