Thất bại của tàu thăm dò Luna-25 nói lên điều gì?

Liên bang Nga chính thức thông tin rằng tàu thăm dò Luna-25 của họ, được phóng lên mặt trăng vào ngày 11/8/2023, đã rơi trên bề mặt vệ tinh của Trái đất vào ngày 19/8/2023.

Lý do chính thức được gọi là "sự sai lệch của các thông số xung thực tế (của động cơ điều chỉnh quỹ đạo) so với thông số được tính toán. Và đằng sau cụm từ này là thực tế Dự án Luna-25 được khởi xướng từ năm 1997 kéo dài đến nay mà chưa thu được kết quả khả quan.

Trong tình huống này, vấn đề thậm chí không phải là tiền, mặc dù chi phí của dự án được người đứng đầu bộ phận hoạch định chiến lược của Roscosmos - ông Yury Makarov ước tính vào năm 2020 ở mức "hàng chục tỷ rúp".

Khả năng tìm lại ánh hào quang thời Xô Viết, cạnh tranh với Mỹ, Trung Quốc hay Ấn Độ... dường như còn khá khó khăn với Nga.

Nga còn cảm thấy tụt hậu hơn nữa khi Mỹ đang tích cực chuẩn bị cho sứ mệnh phóng tàu có người lái lên Sao Hỏa, tiếp đó là Trung Quốc, và thậm chí Moskva đang tụt hậu so với cả Ấn Độ.

Vào ngày 14/7/2023, Ấn Độ đã đưa trạm tự động Chandrayan-3 của riêng mình lên mặt trăng. Đối với Delhi, đây sẽ là nỗ lực thứ hai sau vụ tai nạn năm 2019. Mặc dù vụ phóng của Ấn Độ diễn ra sớm hơn, nhưng lại sẽ hạ cánh muộn hơn, vào ngày 23/8/2023.

Tuy vậy Ấn Độ đã trở thành nước thứ tư thực hiện "hạ cánh mềm" trên mặt trăng, sau Liên Xô (lần đầu tiên được thực hiện bởi trạm Luna-9 vào năm 1966), Mỹ và Trung Quốc. Cần lưu ý, lần cuối tàu thăm dò Liên Xô đáp xuống mặt trăng vào năm 1976 - đó là Luna-24.

Như vậy, dù Điện Kremlin muốn kế thừa mọi thành tựu của ngành du hành vũ trụ Liên Xô, nhưng hiện tại Moskva không thể lặp lại hào quang trong quá khứ và trở thành quốc gia thứ 4 tham gia “cuộc đua lên mặt trăng”.

Và việc mất thiết bị trong quá trình điều chỉnh quỹ đạo, trong bối cảnh thực hiện thao tác hạ cánh, chỉ càng nhấn mạnh sự xuống cấp của ngành du hành vũ trụ Liên bang Nga.

Còn nhớ vào năm 2011, Moskva đã phóng tàu thăm dò Phobos-Grunt tới một trong những vệ tinh của Sao Hỏa, nhưng đã lặp lại thất bại của Liên Xô năm 1989.

Đối với Liên xô, ít nhất một trong hai thiết bị đã đi vào quỹ đạo vệ tinh Phobos nhưng không thể hoàn thành toàn bộ chương trình, thì Dự án Phobos-Grunt của Nga thậm chí còn không rời khỏi Trái đất.

Sau đó, Liên bang Nga đã kích hoạt chương trình "trở lại" mặt trăng, họ cho rằng nếu các chuyến bay liên hành tinh còn là chuyện xa vời thì việc lên mặt trăng có khả năng thành công cao hơn nhiều.

Hiện tại Moskva gần như không đủ nguồn lực để cố gắng "thử lại" một lần nữa với tàu thăm dò "Luna-26".

Vào năm 2025, theo kế hoạch Dự án Artemis của Mỹ, chuyến đổ bộ đầu tiên của các phi hành gia lên mặt trăng kể từ chương trình Apollo sẽ được thực hiện.

Không chỉ có vậy, tàu thăm dò Chandrayaan-4 tiếp theo của Ấn Độ sẽ lên Mặt trăng vào khoảng thời gian năm 2026 - 2028. Trong khi đó, chương trình vũ trụ của Nga gần như đã bị đình chỉ toàn bộ.