Quốc gia bé nhỏ châu Âu chi hơn 5 tỷ USD mua tiêm kích tàng hình F-35A Mỹ

Hạ viện Thụy Sĩ hôm 15/9 duyệt thương vụ mua 36 tiêm kích tàng hình F-35A từ Mỹ với tổng trị giá 5,5 tỷ USD, sau khi Thượng viện Thụy Sĩ thông qua quyết định tương tự.

Hội đồng Liên bang, cơ quan điều hành cao nhất của Thụy Sĩ, được yêu cầu ký hợp đồng với hạn chót là tháng 3/2023.

Động thái được tiến hành bất chấp những lời kêu gọi trưng cầu dân ý về thỏa thuận mua F-35A. Phe phản đối thương vụ trước đó thành lập phong trào "Stop F-35" (Ngăn chặn F-35) và thu được hơn 100.000 chữ ký, mức tối thiểu để yêu cầu tổ chức trưng cầu dân ý toàn quốc.

Chính phủ Thụy Sĩ thông báo sẽ ký hợp đồng trước khi tổ chức trưng cầu dân ý, do nguy cơ bị tăng giá và thời gian chờ bàn giao máy bay kéo dài nếu hợp đồng không được hoàn tất trước tháng 3/2023.

Giới chức nước này thêm rằng nhiều quốc gia cũng đang chờ đợi mua F-35A, trong đó Phần Lan đặt mua 64 chiếc, Đức dự kiến sở hữu 35 máy bay và Canada đặt hàng 88 phi cơ.

Chính phủ Thụy Sĩ trước đó triển khai chương trình Air2030 nhằm mục tiêu thay thế 30 tiêm kích F/A-18C/D Hornet dự kiến loại biên vào năm 2030, cùng phi đội 29 chiếc F-5E/F Tiger II đã quá cũ kỹ.

Hội đồng Liên bang Thụy Sĩ tháng 7/2021 bất ngờ lựa chọn tiêm kích F-35A sau đợt "đánh giá kỹ thuật toàn diện" với sự góp mặt của mẫu máy bay này cùng các đối thủ F/A-18E/F của Boeing, Dassault Rafale của Pháp và Eurofighter Typhoon của liên doanh châu Âu.

Đi kèm hợp đồng là chi phí duy trì vận hành gần 18,4 tỷ USD trong vòng 30 năm kể từ khi nhận bàn giao.

Những người phản đối thương vụ cho rằng tiêm kích F-35A quá đắt đỏ và không phù hợp với học thuyết phòng thủ của quốc gia trung lập quân sự như Thụy Sĩ.

Tiêm kích F-35 được Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ sản xuất từ năm 2006 và cho đến nay khoảng 1.000 máy bay đã xuất xưởng, điều này cho thấy nó được đánh giá rất cao trên phạm vi toàn thế giới, bất chấp những lời chê bai từ phía đối thủ.

Mỹphát triển loại chiến đấu cơ này gồm ba phiên bản là F-35A cất cánh hạ cánh thông thường của Không quân, F-35B có thể hạ cánh thẳng đứng của Thủy quân lục chiến và F-35C hoạt động trên tàu sân bay.

"F-35 là tiêm kích tốt nhất của thế kỷ 21, nó thậm chí là chiến đấu cơ xuất sắc nhất từng được tạo ra", chuyên mục quân sự của ấn phẩm Canada HotCars cho biết.

F-35 được trang bị một kho vũ khí phong phú, được bố trí bên trong thân nhằm tránh bộc lộ diện tích phản xạ radar.

Đầu tiên là pháo hàng không 25 mm với 180 viên đạn, các tên lửa không đối không (AIM-120 AMRAAM, AIM-9X Sidewinder, AIM-132 ASRAAM, MBDA Meteor).

Bên cạnh đó còn là tên lửa không đối đất (AGM-88G AARGM-ER, AGM-158 JASSM), tên lửa chống hạm (AGM-158C LRASM), bom (bao gồm dẫn đường bằng laser, AGM-154 JSOW) và nhiều hơn nữa.

Khi ở chế độ tàng hình chúng chỉ có khả năng mang theo 2,8 tấn vũ khí, nhưng khi ở chế độ "quái thú" tức không ưu tiên khả năng tàng hình thì tổng trọng lượng vũ khí lên tới 10 tấn.

Hệ thống hiển thị trên mũ bay (HMDS) trang bị cho phi công F-35 giúp cung cấp dữ liệu cập nhật nhất với "mức độ nhận thức tình huống vô song"

Hệ thống tác chiến điện tử AN/ASQ-239 được lắp đặt trên F-35 giúp nó có thể xác định, giám sát, phân tích và ứng phó với các mối đe dọa trên mặt đất và trên không, đồng thời cung cấp tầm nhìn 360 độ về không gian tác chiến.

F-35 trang bị radar mảng pha chủ động có thể nhận diện mục tiêu cách 500 km. Trong trường hợp này, F-35 có thể sử dụng thiết bị giám sát thụ động và nhận thông tin từ các máy bay khác.

Tất cả những ưu điểm này cho phép loại máy bay này thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao. F-35 đã có màn thực chiến ấn tượng tại Afghanistan và Syria.