P-700 Granit - Tên lửa huyền thoại của tuần dương hạm hạt nhân Liên Xô

Suốt những năm 1970, hệ thống phòng thủ chống ngầm xung quanh các hạm đội tàu sân bay Mỹ đã là giảm khả năng của các tàu ngầm Liên Xô vũ trang tên lửa Ametist/ Malakhit (SS-N-7/9 Starbright/ Siren). 

Trước tình hình trên, Hải quân Liên Xô đã yêu cầu trang bị một loại tên lửa mới sử dụng động cơ turbojet có hiệu suất cao hơn Bazalt (SS-N-12 Sandbox). Đây là loại tên lửa chống tàu tầm xa bay thấp được phóng đi từ tàu mặt nước và các tàu ngầm lớp Osca.

Hệ thống tên lửa P-700 được bắt đầu phát triển vào năm 1969 nhưng quá trình này bị kéo dài vì sự phức tạp của nó. Tên lửa được dẫn đường chủ yếu thông qua hệ thống vệ tinh do thám và nó có khả năng giao tiếp trực tiếp với vệ tinh ngay sau khi được phóng lên. 

P-700 Granit sử dụng tất cả các công nghệ của Bazalt và Vulkan. Mỗi tên lửa dẫn đầu trong loạt đạn 24 quả sẽ bay ở tầm cao để tìm mục tiêu, nó sử dụng radar ở chế độ chủ động dùng để tìm nhanh rồi chuyển sang thụ động để tăng khả năng thâm nhập. 

Tên lửa dẫn đầu nhóm phóng sẽ chỉ định mục tiêu cho những tên lửa trong nhóm và giao tiếp với các tên lửa dẫn đầu khác để phối hợp tấn công trong 1 loạt đạn lớn. 

Để tăng xác suất thành công, các tên lửa được trang bị máy tính kỹ thuật số mạnh gồm 3 bộ vi xử lý và bộ thiết bị chống đối kháng điện tử để tránh các tên lửa phòng không của kẻ thù và các biện pháp gây nhiễu. 

Máy tính có thể ra lệnh cho tên lửa thực hiện các đường bay thao diễn đa dạng ở nhiều độ cao khác nhau. Ở tầm cao tên lửa có tốc độ Mach 2,5 và ở tầm thấp là Mach 1,5.

Các phần chính của tên lửa được bọc thép để có thể chịu được hỏa lực phòng không tầm thấp như đạn 20mm của hệ thống Phalanx hoặc các mảnh vỡ của tên lửa phòng không. 

Tên lửa có thể mang theo đầu đạn hạt nhân với nhiều lựa chọn từ 200 kT - 350 kT hay đầu đạn quy ước nặng 750 kg với thuốc nổ AP, HE cho mục đích chính là chống tàu nhưng cũng có thể dùng để tấn công các mục tiêu trên đất liền.

P-700 sử dụng động cơ turbojet KR-93 dùng cho giai đoạn hành trình sau khi được phóng lên bằng bộ phận khởi tốc dùng nhiên liệu rắn ở đuôi. 

Đầu dò của P-700 được cho là hoạt động ở các chế độ ESM, băng tần J (10 - 12 Ghz) và băng tần K (27 - 40Ghz) dùng ở giai đoạn cuối cho việc lựa chọn mục tiêu.

Ban đầu tên lửa P-700 được nghiên cứu phát triển trong OKB-52 (sau là NPO Mashinostoyeniya) dưới sự dẫn dắt của Tổng công trình sư lỗi lạc Vladimir Chelomey.

Sau khi Chelomey qua đời vào năm 1984 công việc được tiếp tục dưới sự chỉ đạo của Gerberd Efremov. Hệ thống dẫn đường của tên lửa được phát triển bởi TsNII "Granit". 

Tên lửa Granit được thử nghiệm lần đầu vào tháng 11/1975 và đã trải qua nhiều cuộc kiểm tra nghiêm ngặt cấp nhà máy đến tận năm 1979, vào mùa thu năm đó tên lửa đã bắt đầu được thử nghiệm nhà nước. 

Do phát sinh nhiều khó khăn về kỹ thuật mà phải đến tháng 3/1983 tên lửa đã mới chính thức chấp nhận đưa vào phục vụ. 

Tại thời điểm này, hệ thống trinh sát vũ trụ Legenda đã được triển khai đầy đủ. Ngoài các hệ thống vệ tinh, tàu ngầm cũng có thể sử dụng hệ thống sonar MGK-540 Skat-3 của mình để nhắm mục tiêu.

Tên lửa P-700 cũng được giới thiệu để trang bị cho tàu chiến mặt nước. Bốn chiếc tuần dương hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Kirov được trang bị 20 ống phóng thẳng đứng tương tự như tàu ngầm để phóng P-700. 

Do được chuyển trực tiếp từ tàu ngầm lên tàu nổi nên các bệ phóng yêu cầu phải được mô phỏng khá kỳ lạ bằng cách làm ngập nước trước khi phóng. 

Ngoài tuần dương hạm hạt nhân Kirov, duy nhất 1 tàu khác được trang bị P-700 Granit là chiếc hàng không mẫu hạm Đô đốc Kuznetsov được đưa vào phục vụ từ năm 1990 và hoạt động trong hạm đội Biển Bắc của Nga từ năm 1995, chiếc tàu này vũ trang với 12 ống phóng P-700.

Tương tự như các loại tên lửa chống hạm đời cũ khác, P-700 Granit hiện cũng đã bị lên kế hoạch thay thế bằng loại P-900 Kalibr tiên tiến hơn.