Nga lại mất hợp đồng bán tiêm kích Su-35 cho Iran vào phút chót?

Không quân Iran đã phải chờ đợi hơn một năm để nhận được các tiêm kích Su-35 của Nga, nhằm nâng cấp phi đội chiến đấu cơ gồm những máy bay đã phục vụ nhiều thập kỷ và sắp đến giới hạn độ bền.

Trong quá trình đàm phán, mọi thứ được thông báo diễn ra rất thuận lợi, khiến giới truyền thông quốc tế cho rằng thời gian Tehran nhận chiến đấu cơ đa năng thế hệ 4++ của Nga đã tới gần.

Nhưng mọi việc bất ngờ "quay ngoắt 180 độ" chỉ trong vài ngày gần đây, đầu tiên là Tehran phàn nàn việc đã thanh toán toàn bộ chi phí cho lô tiêm kích Su-35, nhưng Liên bang Nga vẫn chưa giao máy bay cho họ.

Điều này được giải thích là bởi Moskva đang tập trung phục vụ nhu cầu nội địa nhằm đáp ứng đòi hỏi từ chiến trường. Không chỉ có vậy, do lệnh cấm vận, Su-35 xuất khẩu sẽ phải thay đổi một số cấu hình, không như quảng cáo ban đầu.

Thực trạng trên đã dẫn tới việc, Tư lệnh Không quân Iran, đồng thời là Tham mưu trưởng lực lượng vũ trang nước này - Chuẩn tướng Hamid Vahedi đã bày tỏ ý kiến phản đối việc theo đuổi thương vụ mua sắm tiêm kích Su-35.

Bên cạnh vấn đề chậm trễ giao hàng và cấu hình không được như kỳ vọng, Chuẩn tướng Vahedi còn chỉ ra một vài trở ngại khác. Đầu tiên là Nga từ chối chuyển giao công nghệ cho đối tác để thiết lập việc sản xuất Su-35 ở Iran - điều mà Tehran mong muốn.

Tiếp theo, Moskva không sẵn sàng cung cấp cho Tehran tất cả các thông tin kỹ thuật cần thiết để phục vụ việc vận hành máy bay chiến đấu Su-35 ở Iran trong khoảng thời gian 30 năm tới.

Mặc dù Nga sẵn sàng nhượng lại cho Iran 25 chiếc Su-35 mà Ai Cập đã đặt hàng trước đó rồi hủy bỏ do áp lực từ Mỹ, nhưng Moskva không cung cấp gói dịch vụ cần thiết như vũ khí đi kèm và thiết bị mô phỏng để huấn luyện phi công.

Điều này nghĩa là Tehran sẽ phải mua vũ khí trong hợp đồng khác, trong khi giá bán Su-35 hiện đã rất cao, ngoài ra họ cần phải tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa và hiện đại hóa máy bay ở Nga và điều này không phù hợp cách làm của Iran.

Ngoài thương vụ Su-35, triển vọng về việc Iran mua của Nga thêm 12 chiếc tiêm kích hai chỗ ngồi Su-30SME2 biến thể nâng cấp cũng có nguy cơ không trở thành hiện thực.

Iran cảm thấy rất bối rối trước một vấn đề đó là trong cuộc chiến gần đây ở Nagorno - Karabakh, Nga đã không đồng ý để Armenia sử dụng tiêm kích Su-30SM hiện có để chống lại Azerbaijan.

Không chỉ có vậy, một số chuyên gia quốc tế còn cho rằng Israel đã thuyết phục được Nga làm phức tạp quá trình tái vũ trang Không quân Iran, dẫn tới việc Moskva đưa ra những điều kiện lạ lùng cho thương vụ Su-35.

Đây là điều không gây ngạc nhiên bởi Nga và Israel vẫn duy trì hợp tác quân sự chặt chẽ trên tinh thần không thực hiện những bước đi có thể gây hại cho đối tác.

Nếu Nga bán tiêm kích Su-35 cho Iran, rất có thể Israel sẽ đồng ý cung cấp vũ khí cho Ukraine - điều mà Tel Aviv vẫn từ chối bấy lâu nay bất chấp áp lực lớn từ Washington và Kyiv.

Trong tình cảnh hiện tại, có nhận xét cho rằng Iran sẽ tìm tới tiêm kích J-10C của Trung Quốc như một sự thay thế chiến đấu cơ Su-35 của Nga.