Nga hoán cải hàng ngàn tên lửa chống hạm P-500 Bazalt để tấn công mặt đất

Bộ Quốc phòng Nga cho biết đang nghiên cứu hoán cải những tên lửa chống hạm đã cũ được triển khai từ tàu mặt nước như P-500 Bazalt hay P-1000 Vulkan thành vũ khí tấn công mặt đất, tương tự cách đã làm với loại Kh-22 phóng từ trên không.

Đây là những tên lửa có kích thước rất lớn, mang theo đầu đạn trọng lượng cao, thực hiện được đường bay nhanh và phức tạp, do vậy sẽ tạo ra thách thức cực mạnh đối với phòng không đối phương.

Trong nhiều năm, Nga đã tìm cách thay thế những tên lửa P-500/P-1000 bằng loại hiện đại hơn, nhưng giờ đây khi nhiều tàu chiến mang chúng ngừng hoạt động, sẽ giúp giải phóng số lượng lớn đạn chống hạm nói trên cho các mục đích khác.

Giới chức quân sự Nga cho biết đây là động thái đáp trả của nước này sau khi phương Tây tiếp tục vượt "lằn ranh đỏ" bằng cách cung cấp tiêm kích F-16 cho Không quân Ukraine.

P-500 Bazalt (SS-N-12 Sandbox) được thiết kế nhằm thay thế cho P-6/P-35 (SS-N-3 Shaddock), loại tên lửa này hiện vẫn là một trong những vũ khí lợi hại nhất của Hải Quân Nga.

Cũng như các loại tên lửa chống hạm khác của Nga, P-500 sử dụng động cơ khởi tốc nhiên liệu rắn và động cơ phản lực chính dùng nhiên liệu lỏng, độ cao hành trình của tên lửa từ 30 - 7.000 m, tốc độ tối đa đạt Mach 2 khi bay cao và Mach 1,5 - 1,6 khi bay ở tầm thấp.

Điểm đặc biệt của các tên lửa đối hạm Nga bắt đầu từ P-500 chính là khả năng chia sẻ dữ liệu mục tiêu trong nhóm phóng.

Thông thường tên lửa đầu tiên được phóng sẽ bay ở tầm cao để xác định mục tiêu thông qua radar chủ động trong khi các tên lửa khác bay ở tầm thấp và ở chế độ thụ động.

Tên lửa đầu tiên sẽ truyền dữ liệu về mục tiêu cho các tên lửa còn lại và chỉ định từng mục tiêu cho mỗi tên lửa, 1 nửa số tên lửa sẽ tấn công vào tàu sân bay và 1 nửa còn lại sẽ tấn công các tàu khác trong khu vực.

Nếu tên lửa dẫn đường bị bắn hạ thì ngay lập tức 1 tên lửa khác trong nhóm sẽ bay lên cao để tiếp tục thay thế làm nhiệm vụ điều hướng.

Mọi tên lửa đều có hệ thống gây nhiễu tích cực để phá vỡ tuyến phòng thủ của các loại máy bay và tàu chiến đối phương. Để tăng khả năng sống sót, các bộ phận tên lửa đều được bọc thép.

Được thử nghiệm lần đầu vào những năm 1969 - 1970 và đánh giá lần cuối vào giai đoạn 1971 - 1975, P-500 khi hoàn thành có tầm bắn 550 km, mang đầu đạn 1.000 kg HE hoặc đầu đạn hạt nhân 350 kT đủ sức đánh chìm cả biên đội tác chiến tàu sân bay.

P-1000 Vulkan - biến thể nâng cấp từ P-500 chính là tên lửa "huyền thoại" hàng đầu của Liên Xô, đây cũng là tên lửa cuối cùng yêu cầu tàu ngầm phải nổi lên trước khi phóng.

Tên lửa P-1000 gần như giống hệt P-500 nhưng có vỏ cùng nhiều bộ phận bằng thép khác được thay thế bằng Titan. Điều này giúp giảm đáng kể trọng lượng, động cơ tên lửa mạnh hơn và hiệu quả hơn cho phép nâng tầm bắn lên tới 700 km.

Tên lửa được phát triển từ tháng 5/1979, trải qua các cuộc thử nghiệm giữa những năm 1980 và đưa vào phục vụ từ 1987.

Cuối những năm 1980 nó được trang bị cho 5 tàu ngầm Echo II hiện đại hóa, do đến giữa những năm 1990 các tàu ngầm này đã ngừng phục vụ nên thực tế P-1000 hoạt động nhiều hơn trên tàu tuần dương hạng nặng lớp Varyag.

Do có tầm bắn rất xa nên trong pha giữa các tên lửa P-500/P-1000 thường được cập nhật tham số mục tiêu ở ngoài đường chân trời thông qua các máy bay như Tu-95RC Bear-D, Ka-25 Hormone-B hoặc Ka-27 Helix-B.

Cấu hình của tên lửa tương tự như P-500 nhưng radar chủ động ở mũi đã được cải thiện năng lực đối kháng điện tử khi có khả năng chuyển sang chế độ thụ động tấn công thẳng vào nguồn gây nhiễu của đối phương.