F-117 là máy bay tàng hình đầu tiên trên thế giới, Mỹ đã chính thức cho dòng chiến đấu cơ này nghỉ hưu vào năm 2008. Tuy vậy người ta vẫn nhìn thấy một số chiếc máy bay này hoạt động.
Mới đây, một nhiếp ảnh gia hàng không có tài khoản @stinkjet đã đăng trên Instagram đoạn clíp và ảnh chụp chiếc F-117 đang bay thấp tại California.
"Tôi đã chụp những bức ảnh về chiếc F-117 từ một đỉnh đồi dọc theo tuyến đường Sidewinder Low Level ở miền nam California vào ngày 21/ 4," tài khoản @stinkjet nói với The War Zone.
Những năm gần đây, ngày càng nhiều người thấy chiếc F-117 bay trở lại trên bầu trời.
Giới phân tích cho rằng, Mỹ quyết định duy trì phi đội nhỏ F-117 hoạt động để đóng giả chiến đấu cơ tàng hình của đối phương.
Trong bối cảnh các đối thủ như Nga và Trung Quốc đang đẩy mạnh việc sản xuất và biên chế chiến đấu cơ tàng hình, việc Mỹ dùng F-117 để mô phỏng độ bộc lộ radar của tiêm kích tàng hình đối phương là điều cần thiết.
Từ đó giúp Washington đưa ra phương án tác chiến, cũng như nghiên cứu các loại vũ khí có thể phát hiện và tiêu diệt chiến đấu cơ tàng hình.
Giới quan sát cho rằng, về cơ bản tiêm kích tàng hình F-117 có độ bộc lộ radar gần giống với các tiêm kích thế hệ thứ 5 của đối thủ.
Cả F-117 và các dòng tiêm kích thế hệ thứ 5 của đối thủ đều có độ bộc lộ radar lớn hơn so với F-22 hay F-35.
Quyết định nghiên cứu và sản xuất F-117 được đưa ra năm 1973, và một hợp đồng đã được trao cho Lockheed Advanced Development Projects.
Ngày 18/6/1981, chuyến bay đầu tiên của mẫu YF-117A, số hiệu 79-0780, được thực hiện tại Hồ Groom, bang Nevada.
Sự thành công này như một lời cảnh báo tới Liên Xô, bởi khi đó, F-117 là máy bay tàng hình duy nhất trên thế giới.
Chiếc F-117 đầu tiên được giao cho không quân vào năm 1982, loại máy bay này đạt khả năng sẵn sàng chiến đấu vào 1983.
Mỹ luôn che dấu sự tồn tại của loại máy bay này cho tới tận năm 1988, sau đó vào tháng 4/1990 một chiếc đã được trưng bày trước công chúng tại Căn cứ Không quân Nellis, Nevada.
Do chi phí chế tạo máy bay F-117 rất cao nên chỉ có 59 chiếc được sản xuất.
Mục đích chế tạo F-117 là nhằm xâm nhập mạng lưới phòng không dày đặc và phức tạp nhất trên thế giới do Liên Xô tạo ra.
F-117 đi vào hoạt động với công nghệ tàng hình đầu tiên trên thế giới, mặc dù có thể bị phát hiện bởi radar có bước sóng dài.
Dù thế, máy bay chiến đấu F-117 chỉ có thể bị phát hiện ở cự ly rất gần, điều này khiến nó vẫn rất đáng sợ khi có thể xâm nhập qua lưới lửa phòng không của đối phương để diệt mục tiêu.
Ban đầu, F-117 được thiết kế để mang bom hạt nhân B57 và B61, buồng lái của loại máy bay này bao gồm bảng điều khiển và giám sát máy bay dành cho bom hạt nhân.
Để tăng khả năng xâm nhập sâu vào vùng trời Liên Xô, Mỹ dự tính F-117 sẽ nhận được thông tin tình báo về các vị trí phòng không của đối phương, từ đó lên kế hoạch cho đường bay, tránh các mối đe dọa tiềm tàng.
Về cơ bản, máy bay F-117 dự kiến sẽ cất cánh từ châu Âu, điều đó có nghĩa là các máy bay chiến đấu tàng hình này cần phải đi qua lãnh thổ của các nước thuộc Khối Warszawa trước khi đến Liên Xô.
Do các nước Khối Hiệp ước Warsaw lúc này đã bắt đầu triển khai tên lửa S-300 tiên tiến và máy bay chiến đấu MiG-29, Su-27 hiện đại, vì vậy F-117 sẽ phải đối mặt với thách thức lớn hơn.
Vi việc trang bị bom hạt nhân chiến thuật B57 hoặc B61, F-117 có thể hủy diệt các mục tiêu quan trọng như căn cứ quân sự, doanh trại của đối phương.
Mặc dù F-117có tốc độ bay chậm dưới mach 1, nhưng chúng có thể bay ở trần bay thấp, nên có thể né tránh radar của đối phương.
Phi vụ đầu tiên của F-117 diễn ra trong cuộc chiến Panama - Mỹ năm 1989 khi hai chiếc F-117 đã ném hai quả bom xuống sân bay Rio Hato.
Tuy nhiên, phải đến Chiến tranh Vùng Vịnh, thì loại máy bay này mới thật sự tỏa sáng, khi đã thực hiện tốt nhiệm vụ ném những quả bom thông minh xuống các mục tiêu quân sự Iraq.
Sau đó F-117 tiếp tục được sử dụng tại Chiến tranh Kosovo năm 1999, Chiến dịch Tự do Bền vững năm 2001 và cuộc chiến Iraq năm 2003.
Trong Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất, F-117 được sử dụng trên quy mô lớn để tấn công các mục tiêu của đối phương.
Trong những ngày đầu của cuộc chiến, hệ thống radar sóng dài của Iraq đã trở thành mục tiêu ưu tiên, khi đó Mỹ đã sử dụng máy bay trực thăng tấn công để phá hủy các radar này, tạo điều kiện cho F-117 hoạt động.
Mặt khác, Iraq thiếu các vũ khí phòng không tiên tiến như S-200, S-300, MiG-31 và Su-27 để đánh chặn F-117. Đây cũng là một trong những yếu tố khiến cho loại máy bay này tỏa sáng.
Thêm vào đó, trước khi F-117 xuất kích thì Mỹ đã điều máy bay F-4G và F-111G đã “dọn đường”.
Tuy vậy, F-117 vẫn hứng chịu nhiều thiệt hại.
Chiếc F-117 đầu tiên đã bị bắn hạ vào ngày 27/3/1999, trong chiến đấu bởi các lực lượng Serbia trong Chiến tranh Kosovo.
Máy bay bị bắn hạ bằng tên lửa Isayev S-125 'Neva-M' của Tiểu đoàn số 3/Trung đoàn Tên lửa 250.
Sự kiện này đã gây chấn động khi lần đầu tiên, loại máy bay tàng hình hiện đại bậc nhất của Mỹ lại bị kiểu tên lửa phòng không đã lạc hậu như S-125 bắn hạ.
Đêm 27/3/1999, radar của Serbia đã khóa chiếc F-117 số hiệu 82-806 mang mật danh Vega 31 ở khoảng cách 11 km, độ cao 8 km và hai tên lửa được phóng lên trúng mục tiêu.
Chiếc F-117 của Mỹ rơi tại chỗ, phi công lái máy bay nhảy dù và được các lực lượng NATO giải cứu.
