Mỹ - Trung căng thẳng về thương mại, hưởng lợi lại là… Mexico

Mexico và Trung Quốc đã cạnh tranh để giành thị trường sản xuất của Mỹ trong nhiều năm, nhưng trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung tiếp diễn căng thẳng, Mexico có vẻ đã sẵn sàng để vượt lên.

Theo Morgan Stanley, Mexico đã vượt qua Trung Quốc để trở thành nước xuất khẩu hàng đầu sang Mỹ vào năm 2023. Những hoạt động xuất khẩu đó được thúc đẩy bởi ngành sản xuất, vốn chiếm 40% nền kinh tế Mexico.

Nhập khẩu của Mỹ từ Mexico tiếp tục tăng từ đầu năm 2024, theo dữ liệu thương mại ngày 4-4 do Bộ Thương mại Mỹ công bố. Trong khi đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ năm 2023 giảm 20% so với năm 2022.

Các công ty Mỹ và Trung Quốc đều nhìn thấy tiềm năng trong sản xuất của Mexico: Chi phí lao động thấp, vị trí địa lý gần với thị trường Mỹ và hiệp định thương mại tự do Mỹ-Mexico-Canada năm 2020 giúp thương mại ở Bắc Mỹ trở nên dễ dàng hơn.

Đơn cử về ngành sản xuất ô tô, mặt hàng xuất khẩu chính của Mexico. Hiện nước này là trung tâm toàn cầu của các nhà máy ô tô thuộc các công ty lớn hoạt động tại Mỹ như General Motors, Ford, Stellantis…

Hầu như mọi nhà sản xuất ô tô của Mỹ đều phụ thuộc vào linh kiện từ Mexico vì chúng rẻ hơn đáng kể so với sản xuất tại Mỹ. Nhưng ô tô cần hàng chục nghìn bộ phận, có thể được sản xuất ở bất kỳ nơi nào.

Một báo cáo vào tháng 4 của Moody's Analytics cho biết, mặc dù Mexico đã tăng sản lượng sản xuất nhưng có được kết quả này một phần nhờ hàng hóa nhập khẩu từ bên ngoài

Container vận chuyển từ Trung Quốc sang Mexico trong tháng 1-2024 đã tăng gần 60% so với một năm trước. Và theo giới quan sát, xuất khẩu của Mexico sang Mỹ gia tăng tương ứng với tăng trưởng nhập khẩu của Mexico từ Trung Quốc

Mặt khác, năm 2018, Mỹ đã tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nên cũng kể từ đó, các công ty Trung Quốc có thể dùng Mexico như một giải pháp “né” thuế quan của Mỹ

Các nhà phân tích tại Morgan Stanley nhận thấy giá trị xuất khẩu của Mexico sang Mỹ sẽ tăng từ 455 tỷ USD lên khoảng 609 tỷ USD trong 5 năm tới.

Điều đó cũng khiến Mexico trở thành cơ sở hấp dẫn đối với nhiều công ty Trung Quốc. Nhà sản xuất xe điện BYD, đối thủ cạnh tranh toàn cầu với Tesla vào tháng 2 đã công bố kế hoạch mở rộng quy mô lớn ở Mexico.

Mặc dù BYD hiện không bán ô tô tại thị trường Mỹ nhưng việc chuyển sang Mexico sẽ giúp công ty tiếp cận thị trường Mexico tốt hơn, đồng thời chuẩn bị cho khả năng thâm nhập thị trường Mỹ.

Cả Tổng thống Mỹ Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump đều tán thành mục tiêu phát triển sản xuất trong nước. Cùng với đó, lo ngại về việc trốn thuế đều là mối quan tâm của cả hai ứng cử viên Tổng thống

Mặt khác, đầu tư và xuất khẩu của Trung Quốc sang Mexico rất có thể sẽ trở thành vấn đề nổi bật trước khi Mỹ đánh giá lại hiệp định thương mại tự do khối Bắc Mỹ vào năm 2026.

Nhưng rõ ràng là, cho đến thời điểm đó, các ngành sản xuất phục vụ xuất khẩu của Mexico vẫn có cơ hội tiếp tục tăng trưởng và gặt hái thành quả.