‘Lời nguyền tài nguyên’: Tại sao sản xuất dầu mỏ lại phá hủy một số nền kinh tế?

Đối với nhiều quốc gia, sản xuất dầu mỏ mang lại cho họ vô vàn lợi ích, nhưng ngược lại cũng có một "llời nguyền tài nguyên" đi kèm, và không dễ để thoát ra khỏi nó.

Vào những năm 60 của thế kỷ trước, dầu mỏ trở thành “động cơ” chính của nền kinh tế thế giới. “Vàng đen” thậm chí vẫn giữ được trạng thái nói trên cho đến tận thời điểm hiện nay.

Do vậy, thoạt nhìn thì các những quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn sẽ phải chiếm vị trí dẫn đầu trong bảng xếp hạng các nền kinh tế thế giới và có mức sống cao hơn nhiều lần so với những quốc gia khác.

Tuy nhiên điều này lại không xảy ra. Hơn nữa đối với một số quốc gia cụ thể, sự hiện diện của các mỏ dầu với trữ lượng lớn đã trở thành một lời nguyền thực sự.

Điều này phụ thuộc vào khả năng quản lý khối tài sản tự nhiên khổng lồ

Thực tế cho thấy nhiều quốc gia sau khi bắt đầu sản xuất dầu đã ngay lập tức xuất khẩu mặt hàng này, bởi vì nền kinh tế của họ không thể “tiêu hóa” khối lượng lớn tài nguyên như vậy.

Sau khi bán nguyên liệu thô, dòng ngoại tệ bắt đầu chảy vào trong nước. Sự trao đổi liên tục trên thị trường ngoại hối đã củng cố đồng tiền quốc gia, khiến nó ngày càng trở nên đắt đỏ hơn.

Sự tăng giá của đồng tiền quốc gia dẫn đến việc nhập khẩu hàng hóa nước ngoài, dần thay thế các sản phẩm quốc nội.

Mọi lĩnh vực kinh tế xã hội của đất nước giờ đây chỉ cần giải quyết bằng số tiền thu được từ việc bán dầu.

Đây chính xác là những gì đã xảy ra ở Venezuela, quốc gia giàu nhất thế giới vào những năm 1970. Tuy nhiên vào thập niên 1980, giá dầu sụt giảm đã phá hủy nền kinh tế vốn chỉ tồn tại nhờ vào việc bán nguyên liệu thô.

Một vài quốc gia lập tức cảnh tỉnh như Na Uy và Qatar, họ đang tích trữ nguồn thu từ dầu mỏ bằng cách đưa ra các quy định tài chính đặc biệt, tránh đi vào "vết xe đổ" như trường hợp Venezuela.

Kết quả là ngày nay những quốc gia kể trên có được một số nguồn dự phòng tài chính rất lớn, giúp họ trụ vững trước mọi cú sốc kinh tế tiềm tàng khi giá dầu biến động theo chiều hướng đi xuống.

Một trường hợp khác cần nói đến là ở Nga, khi chính quyền Moskva có một chiếc “chiếc hộp nhỏ” như vậy, hoạt động như một nguồn dự phòng khẩn cấp, nó được gọi bằng cái tên Quỹ An ninh Quốc gia.

Ngoài ra do các lệnh trừng phạt do phương Tây áp đặt, khiến Nga không thể dễ dàng mua hàng hóa nhập khẩu thay thế, điều này đã thúc đẩy nền sản xuất trong nước phát triển mạnh trở lại, từ đó giúp Moskva thoát được "lời nguyền tài nguyên" đã ám ảnh vô số đất nước khác.