Các gian hàng được sắp xếp không theo trật tự nào, mạnh ai nấy bán
Chợ bán hàng rẻ tiền
“Trong suy nghĩ của tôi, chợ đêm Đồng Xuân là địa chỉ giới thiệu những sản phẩm của các làng nghề và nghệ thuật truyền thống lâu đời của đất Thăng Long nghìn năm văn hiến. Vậy mà Hà Nội đang lãng phí những “tuyến phố vàng” chỉ để làm chợ mua bán hàng rẻ tiền. Sau gần 2 tiếng đồng hồ đi vòng quanh khu chợ, tôi không thể tìm ra một thứ gì có thể tạm gọi là sản phẩm du lịch để mua về làm quà cho người thân và bạn bè...”, anh Nguyễn Trung Anh, một khách du lịch đến từ thành phố Hồ Chí Minh thở dài.
Theo như thiết kế ban đầu, những mặt hàng ẩm thực tại chợ đêm phải là đặc sản của Hà Nội và mọi miền đất nước. Các địa điểm kinh doanh, ăn uống sẽ đưa ra những món ăn đặc sắc của Hà Nội và các vùng miền trong cả nước với tiêu chí đơn giản, gọn nhẹ như bánh cốm Hàng Than, bánh cáy Thái Bình, bún thang Hà Nội...
Thế nhưng, hiện khách du lịch đến khu ẩm thực chợ đêm Ðồng Xuân có tìm mỏi mắt cũng không thấy những món ăn đặc sắc đất Hà Thành. Trên thực tế, khu phố ẩm thực dường như đã trở thành một dãy phố chuyên bán các loại lẩu và nếu chỉ nhìn hình thức và chất lượng vệ sinh những cửa hàng này thì hầu hết khách hàng đều có chung cảm nhận chúng không khác với thức ăn đường phố, vỉa hè là mấy. Anh Jonathan Cutler, một du khách người Mỹ lắc đầu khó hiểu: “Đây là lần đầu tiên tôi đến Việt Nam nên đã tìm đến khu chợ đêm với mong muốn được thưởng thức những món ăn mang đặc trưng của người Hà Nội. Vậy mà đi dọc tuyến phố từ tối đến giờ, tôi chỉ thấy những người bán hàng rong bày bán những thực phẩm rất mất vệ sinh”.
Bác Nguyễn Văn Tiến, ở phường Liễu Giai, quận Ba Đình thừa nhận: “Theo như mục tiêu đặt ra ban đầu, chợ đêm Đồng Xuân có hẳn một khu ẩm thực để giới thiệu những sản vật của đất Thăng Long… thì rõ ràng cách thức hoạt động như hiện nay là không đạt yêu cầu cả về mặt thẩm mỹ lẫn chất lượng phục vụ. Là người dân Thủ đô mà tôi còn cảm thấy khó chấp nhận huống chi du khách nước ngoài…”.
Được biết, thành phố Hà Nội đang có chủ trương tiếp tục mở rộng không gian đi bộ phố cổ Hà Nội với phạm vi mở rộng ra khu bảo tồn cấp 1 từ phố Hàng Buồm - Hàng Giầy - Tạ Hiện - Lương Ngọc Quyến - Mã Mây, nhằm khai thác giá trị văn hóa, lợi thế ẩm thực phục vụ khách du lịch. Đề án này hướng đến phát triển thành khu phố ẩm thực, khuyến khích các nghệ nhân đưa ẩm thực độc đáo của Hà Nội vào bày bán, vận động người dân mở cửa hàng ẩm thực mang đặc trưng ba miền Bắc, Trung, Nam. Nhưng với sự lộn xộn đang diễn ra tại đây thì xem ra Ban quản lý khu vực chợ đêm Đồng Xuân còn rất nhiều việc để làm.
Sẽ sớm sắp xếp lại các ngành hàng
Được biết, ở các nước như Nhật Bản và Trung Quốc, để xây dựng các khu phố đi bộ, phố du lịch họ đã mời các đạo diễn chuyên nghiệp thiết kế và viết kịch bản. Đơn cử như khu phố đêm ở Nam Ninh - Trung Quốc là do đạo diễn lừng danh Trương Nghệ Mưu xây dựng ý tưởng và viết kịch bản, Vịnh Tokyo - Nhật Bản cũng do Tange Kenzo, một kiến trúc sư hiện đại bậc thầy của Nhật Bản thiết kế. “Để có được khu phố đêm ấn tượng với du khách thì không thể làm một cách đơn giản như hiện tại mà phải cần có những nhà chuyên môn đề xuất ý tưởng và thiết kế xây dựng hoặc chí ít cũng phải học tập kinh nghiệm của các nước”, chị Nguyễn Thu Hương - một kiến trúc sư chuyên nghiên cứu về phố cổ Hà Nội cho biết.
Ngay cả sân khấu xẩm 5 năm qua vẫn tồn tại như một phần không thể thiếu của không gian chợ, và dù các nghệ sĩ vẫn miệt mài mang đến đây những tiết mục nghệ thuật dân tộc hấp dẫn vào các tối thứ 7 nhưng dường như nó còn quá bé nhỏ giữa một tổng thể không gian không mang tính truyền thống. “Trước đây, ngay cổng chợ có những gian hàng bán gốm sứ Bát Tràng và các con giống đất sét cho trẻ con tập tô màu. Nhưng cuối tuần trước, đưa con gái đến đây chơi, tôi không thấy đâu nữa. Thay vào đó là các gian hàng bán đồ trang sức mỹ ký chẳng mang đậm bản sắc văn hóa, truyền thống của người Việt chút nào”, chị Nguyễn Thu Nga, ở phố Bạch Mai thở dài. Và theo người dân Hà Nội, dường như chợ đêm Đồng Xuân đang bị “thả nổi”, mạnh ai nấy sống...
Theo ông Ðỗ Xuân Thuỷ, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Ðồng Xuân: “Trong thời gian qua, việc các hộ kinh doanh bán hàng đại hạ giá, hàng kém chất lượng, hàng Trung Quốc trong khu vực chợ đã được công ty xử lý quyết liệt, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Bởi, dù mục tiêu ban đầu đề ra là chợ đêm sẽ tập trung phát triển các mặt hàng trong nước và làng nghề truyền thống, nhưng do nhu cầu kinh doanh nên các hộ đã tự ý thay đổi mặt hàng, tập trung vào các mặt hàng thị hiếu, có lãi để kinh doanh. Do vậy, trong thời gian tới đây, công ty sẽ có kế hoạch định hướng, nghiên cứu, sắp xếp lại các mặt hàng kinh doanh ở cả hai khu: khu trưng bày sản phẩm và khu ẩm thực, xem những sản phẩm nào được phép và không được phép kinh doanh. Tuy nhiên, muốn thực hiện được cần phải có thời gian và được sự phê duyệt của các cơ quan quản lý Nhà nước”.
