“Iskander” (phiên hiệu NATO: SS-X-26) là loại tên lửa cấp chiến dịch - chiến thuật tiên tiến nhất hiện đang trang bị trong quân đội Nga, được lục quân nước này mệnh danh là “Sát thủ điểm huyệt”. Nó bắt đầu được Bộ Quốc phòng Nga đặt mua và trang bị cho lực lượng lực quân đội từ năm 2005. Dự kiến đến năm 2015, lục quân Nga sẽ được trang bị 5 lữ đoàn tên lửa này.
Đây là loại tên lửa 1 tầng, nhiên liệu rắn, được điều khiển trong suốt quá trình bay. Nó có chiều dài 7,2m, đường kính thân đoạn lớn nhất là 0,95m, trọng lượng bay 3,8 tấn, đầu đạn 380kg, điều khiển phóng từ trên xe chở. “Iskander” có 2 phiên bản, loại chuyên dùng cho xuất khẩu là “Iskander”-E, loại sử dụng trong quân đội Nga là “Iskander”-M. Phiên bản xuất khẩu có tầm phóng tối đa 280km, tối thiểu 50km; phiên bản dùng trong nước có khả năng tấn công tầm xa 480km và có thể hơn nữa.
Tên lửa “Iskander” kết hợp nhiều phương thức dẫn đường và điều khiển như: dẫn đường bằng ảnh vệ tinh GPS/GLONASS và điều khiển quán tính trên đường bay. Ngay cả khi chỉ dẫn đường và điều khiển bằng quán tính nó đã có khả năng chính xác rất cao, sai số mục tiêu ở khoảng cách 280km là 30m. Còn khi sử dụng điều khiển kết hợp cả ảnh vệ tinh và quán tính, sai số trên lí thuyết chỉ có 1-2m!
Một ưu điểm khác của hệ thống phóng “Iskander” là nó có thể phóng được cả các loại tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình, chỉ cần vài hệ thống phóng hỗn hợp các loại cùng một lúc, các hệ thống phòng thủ tên lửa của đối phương không thể đối phó được. Ngày 29/05/2007, lục quân Nga đã phóng thử thành công tên lửa hành trình R-500 (P-500) trên hệ thống phóng của “Iskander”-M với kết quả ngoài sức tưởng tượng, rất nhiều chuyên gia quân sự đã chứng thực, sai số mục tiêu chưa tới 1m.
Theo tin từ các quan chức quân sự Nga, bộ chiến đấu của “Iskander” thuộc dạng đầu đạn chùm, đầu đạn mẹ chứa 54 đầu đạn con, bao gồm các loại: đầu đạn phá; đầu đạn xuyên lõi thép; đầu đạn xuyên boong ke, hầm ngầm; đầu đạn cháy; đầu đạn xung điện từ, có thể phá vỡ, quét bay, xuyên thấu, đốt cháy các mục tiêu và phá hủy các công trình điện, điện tử, các hệ thống máy tính…
Các quan chức quân sự Nga còn khẳng định, để phá hủy các mục tiêu mặt đất của địch như: trận địa phòng không, trận địa phòng thủ tên lửa, sân bay, sở chỉ huy cấp sư đoàn thì chỉ cần 1-2 quả “Iskander” là đủ, sức công phá của loại tên lửa này gấp 2-3 lần tên lửa thuộc “hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân” của Mỹ. Các quan chức của KBM - cha đẻ của loại tên lửa này giới thiệu, tên lửa “Iskander” chính là khắc tinh của hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Mỹ, khả năng của nó tương tự loại tên lửa đạn đạo nổi tiếng Topol-M, có thể xuyên thủng bất cứ hệ thống phòng thủ tên lửa nào trên thế giới.
Ngoài lớp sơn phủ bên ngoài bằng vật liệu phức hợp đặc biệt, “Iskander” còn có kết cấu ngoại hình rất độc đáo, nâng cao khả năng “tàng hình”. “Iskander” được thiết kế ngoại hình dạng hình nón, sau khi phóng nó nhanh chóng vứt bỏ các bộ phận lồi ra bên ngoài như: mấu, móc, khớp (để kết nối cơ học với hệ thống phóng) làm cho tên lửa tròn nhẵn hơn, giảm diện tích phản xạ làm các loại radar không thể phát hiện được. Hơn nữa, trong quá trình bay, nó liên tục cơ động đổi hướng so với hướng phóng ban đầu nên đối thủ khó mà theo dõi được.
Đặc biệt là vận tốc và khả năng quá tải của “Iskander” thật sự kinh người. Tên lửa có khả năng chịu được độ quá tải thông thường là 20g, tối đa là 30g tức là vận tốc trên mức siêu thanh rất xa (tên lửa đã đạt vận tốc siêu thanh thì độ quá tải tối thiểu là 20g), gấp 2-3 lần độ quá tải của các hệ thống tên lửa đánh chặn tiên tiến nhất trên thế giới hiện nay. Ngay cả các quan chức Israel cũng đã từng thừa nhận, hệ thống phòng thủ tên lửa Arrow (mũi tên) do Mỹ và Israel liên hợp chế tạo không có khả năng đối phó với loại tên lửa đa đầu đạn có vận tốc kinh khủng này.
“Iskander” còn có khả năng liên kết thu thập các thông tin mục tiêu từ tất cả các phương tiện trinh sát trên không, mặt đất và vệ tinh. Chỉ 10s sau khi phóng là nó đã hoàn tất các nội dung công việc phức tạp, bao gồm: xác định điểm phóng, tính toán tham số đường bay, đầu dẫn quang học rà soát xong các thông tin địa hình, địa vật. Đầu dẫn quang học của nó (đoạn cuối phối hợp thêm ảnh vệ tinh hoặc các phương tiện truyền dẫn số liệu trinh sát trên không, trên mặt đất) có thể hoạt động tốt trong điều kiện đêm tối và nhiễu điện từ dày đặc.
Một ưu điểm khác là hệ thống “Iskander” có khả năng tác chiến độc lập rất cao. Một xe chở - phóng “Iskander” được biên chế 2 quả tên lửa, trên chiến trường xe này có thể không cần dùng các phương tiện trinh sát chiến lược như vệ tinh và máy bay trinh sát, mà chỉ cần một ảnh chụp thực địa của mục tiêu và tiếp nhận chỉ lệnh phóng của lính trinh sát thực địa, sau đó phóng quả tên lửa đầu tiên, không đầy 1 phút sau tiếp tục phóng quả thứ 2.
Xe chở - phóng có thể tùy tình huống để lựa chọn mục tiêu và tự xác định tọa độ của mục tiêu bằng các thiết bị độc lập trên xe, có thể hoàn tất quy trình phóng độc lập với tổ nhân viên trên xe chỉ có 3 người, thời gian từ khi triển khai thiết bị đến khi phóng quả đầu tiên chỉ cần 4 phút, trong điều kiện đang hành quân chuyển thành trạng thái chiến đấu, thời gian chuyển cấp cho đến khi phóng quả tên lửa đầu tiên cũng chỉ mất có 6 phút.
