Hệ thống tài chính đơn cực sụp đổ cùng với sự chấm dứt quyền bá chủ của đồng USD?

Vấn đề đồng USD bị mất vị thế đồng tiền dự trữ của thế giới, kéo theo sự sụp đổ của hệ thống tài chính đơn cực ngày càng được nhắc đến nhiều bởi những chuyên gia kinh tế hàng đầu.

Nhà kinh tế học người Mỹ Nouriel Roubini, vốn được biết đến với dự đoán chính xác về cuộc khủng hoảng năm 2008 mới đây đã nói về sự suy giảm vai trò của đồng USD với tư cách là một loại tiền tệ quốc tế trong vòng 10 năm tới.

Theo vị chuyên gia phân tích tài chính nổi tiếng, sự cạnh tranh địa chính trị giữa phương Tây và phương Đông đang đạt đến một cấp độ mới, điều này sẽ đẩy nhanh quá trình phi đô la hóa nền kinh tế thế giới.

Bất chấp tuyên bố của những người hoài nghi, thực tế cho thấy hiện nay vai trò toàn cầu của đồng đô la trong thương mại quốc tế đã suy giảm nhẹ, trong khi vị thế của Trung Quốc và Nga trên thị trường thế giới lại được củng cố khá nhiều.

Bằng chứng về điều này có thể nhìn thấy thông qua các giao dịch gần đây giữa hai nước, với những khoản thanh toán bằng tiền tệ quốc gia, thay vì tiếp tục dùng đồng USD như vẫn làm từ trước tới nay.

Không chỉ có vậy, các đồng minh truyền thống của Mỹ ở khu vực Vịnh Ba Tư cũng đang dần từ bỏ đồng USD thông qua những cuộc dàn xếp riêng với Trung Quốc, Nga hay một số nước khác.

Sự kiện gây sốc là vào tháng 12/2022, giao dịch bằng đồng Nhân dân tệ đầu tiên đã được ghi nhận giữa Bắc Kinh và Riyadh. Với những gì diễn ra, ông Nouriel Roubini tin rằng không quá 10 năm nữa, hệ thống tài chính đơn cực sẽ được thay thế bằng lưỡng cực.

"Trong một thế giới ngày càng bị chia cắt thành hai phạm vi ảnh hưởng địa chính trị, cụ thể là những vệ tinh quay xung quanh Mỹ và Trung Quốc, có khả năng một xu hướng tiền tệ lưỡng cực (thay vì đa cực) cuối cùng sẽ thay thế chế độ đơn cực".

Nhận xét nói trên được ông Roubini phát biểu trên tờ thời báo kinh tế Financial Times và đã thu hút sự quan tâm cực lớn từ nhiều chuyên gia phân tích trên khắp thế giới.

Theo vị chuyên gia, các loại tiền kỹ thuật số mới ra đời cũng là mối đe dọa không nhỏ đối với sự thống trị của đồng USD, bất chấp cho đến nay chúng mới chỉ ở dạng tương đối sơ khai và mang lại nhiều rủi ro.

Không chỉ có vậy, những hệ thống thanh toán mới đang được tạo ra để thay thế cho SWIFT, và điều này sẽ thúc đẩy sự xuất hiện của một hệ thống tài chính cùng với tiền tệ lưỡng cực toàn cầu.

Cuối cùng, chuyên gia Roubini lưu ý rằng áp lực của Mỹ đối với Trung Quốc hay Nga càng mạnh thì vị thế của đồng USD trên trường thế giới sẽ thay đổi càng nhanh, khi đối thủ liên kết với nhau để thoát sự phụ thuộc.

Điển hình cho xu hướng trên có thể kể ra kế hoạch tạo lập đồng tiền sử dụng trong thanh toán giữa các thành viên Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS), đồng tiền này sẽ sử dụng "bản vị dầu" thay vì vàng.

Không chỉ vai trò của đồng USD truyền thống, đồng đô la dầu mỏ (petrodollar) cũng đang bị thách thức nghiêm trọng và rất cần chính quyền Mỹ sớm có biện pháp tháo gỡ rắc rối.