Hệ thống phòng không Patriot và THAAD là không đủ để bắn hạ tên lửa Oreshnik

Việc đánh chặn mục tiêu phức tạp mang nhiều đầu đạn như tên lửa Oreshnik đòi hỏi phải sử dụng kết hợp nhiều tổ hợp vũ khí khác nhau.

"Tại Ukraine, không hệ thống nào có thể đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm trung và xuyên lục địa, đặc biệt là loại đa đầu đạn như Oreshnik", Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine - Đại tướng Oleksandr Syrsky cho biết.

Đây là điều không gây ngạc nhiên bởi các tổ hợp Patriot PAC-3 hay SAMP/T có trong Quân đội Ukraine không phải được phát triển nhằm đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm trung và tầm xa.

Những hệ thống nói trên được tạo ra dựa trên nhu cầu đánh chặn tên lửa đạn đạo ở cấp độ chiến thuật, tức là có tầm bắn trong khoảng 1.000 km và tốc độ không thực sự cao.

Trong khi đó tên lửa đạn đạo tầm trung và tầm xa bay hành trình ở độ cao hơn 100 km, tức là trong không gian vũ trụ và tốc độ khi quay lại bầu khí quyển của chúng là 3 - 4 km/s đối với tên lửa đạn đạo tầm trung và 5 - 7 km/s đối với tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.

Nhưng đối với các mục tiêu như vậy, hay đúng hơn là khi đầu đạn tên lửa quay lại khí quyển thì Patriot PAC-3 và SAMP/T về mặt lý thuyết vẫn có thể đánh chặn, mặc dù hiệu quả thực sự vẫn còn nhiều nghi vấn

Nhưng cần nhấn mạnh, tên lửa là loại mang đa đầu đạn, đi kèm theo hệ thống mồi bẫy tinh vi. Nghĩa là thay vì một đầu đạn, tên lửa này mang theo tới 6 mục tiêu giả.

Hình ảnh vụ tấn công nhà máy Yumazh hôm 21/11/2024 cho thấy 6 nhóm mục tiêu, mỗi nhóm gồm 6 vật thể, một số mô phỏng đầu đạn hạt nhân, còn lại là mục tiêu giả.

Tên lửa mang nhiều đầu đạn không phải công nghệ mới, loại đầu tiên chính là Minuteman III của Mỹ, chính thức đưa vào sử dụng từ năm 1970 và vũ khí tương tự xuất hiện ở Liên Xô 5 năm sau đó.

Công nghệ trên mặc dù đã khá cũ nhưng vẫn cực kỳ hiệu quả sau hơn 50 năm, liên quan đến số lượng mục tiêu phải đánh chặn là rất lớn, làm quá tải mọi hệ thống phòng không.

Cần nhấn mạnh, trong số các đặc điểm kỹ chiến thuật của bất kỳ tổ hợp tên lửa phòng không nào, không chỉ tốc độ và độ cao tối đa có thể đánh chặn, còn một đặc điểm cực kỳ quan trọng khác đó là có bao nhiêu mục tiêu và bao nhiêu đạn có thể bắn cùng lúc.

Và vấn đề chính cần nói tới ở đây là ngay cả đối với các hệ thống phòng không hiện đại như Patriot PAC-3 và SAMP/T, khả năng đánh chặn đa mục tiêu siêu thanh cũng tỏ ra khá hạn chế.

Nói một cách đơn giản, ngay cả khi thông số kỹ chiến thuật của các tổ hợp phòng không này cho phép tiêu diệt đầu đạn của tên lửa đạn đạo trong bầu khí quyển, thì chúng cũng không thể đánh chặn tất cả cùng lúc.

Điều này không phải vì thiếu sót trong thiết kế, mà đơn giản đây không phải là nhiệm vụ ban đầu, bởi những tổ hợp vũ khí trên không được phát triển cho chức năng đó.

Có thể lấy một ví dụ đơn giản: liệu đánh chìm được một tàu tuần dương bằng xe tăng hay không - về lý thuyết là có thể, nhưng xe tăng không được tạo ra cho nhiệm vụ này và có nhiều yếu tố chi phối.

Đó là lý do tại sao các tổ hợp phòng không như Patriot PAC-3 hay THAAD không phù hợp lắm để đánh chặn tên lửa mang nhiều đầu đạn siêu thanh như Oreshnik của Nga.

Bởi vì mặc dù thực tế là chúng được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm trung ở tầng trên bầu khí quyển hoặc gần không gian ngoài, nhưng lại có hạn chế về số lượng mục tiêu có thể giao chiến cùng lúc.

Trong mọi trường hợp, phương pháp hiệu quả nhất để đánh chặn tên lửa mang nhiều đầu đạn vẫn là phá hủy nó trước khi quá trình phân tách bắt đầu, khi chỉ cần bắn trúng một vật thể duy nhất.

Và chỉ một vũ khí đủ khả năng thực hiện, đó là tên lửa SM-3 với số lượng sản xuất khá hạn chế, trang bị cho các khu trục hạm có hệ thống chiến đấu Aegis, hoặc trong phiên bản cố định trên đất liền Aegis Ashore.

Đó cũng là lý do tại sao NATO nhận thấy rằng việc tạo ra một hệ thống phòng thủ ở châu Âu sẽ thiếu hiệu quả, và cần phải có tên lửa tầm xa của riêng mình để đủ sức răn đe Liên bang Nga.