Bệnh lạ vẫn hoành hành ở Ba Tơ, Quảng Ngãi

Tại xã Ba Điền, là địa phương có số bà con người dân tộc H'rê mắc bệnh nhiều nhất, có tới 224 người mắc bệnh, đã có 23 người tử vong, nhưng số người bệnh sau khi điều trị lại tái phát vẫn gia tăng. Chúng tôi trở lại địa phương này để nắm tình hình trong ngày 6-6-2012 vừa qua...

Ông Phạm Văn Bút - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Ba Điền (Ba Tơ) cho chúng tôi biết,  toàn xã có 6 thôn, 397 hộ dân với 1.473 nhân khẩu, 99% là đồng bào dân tộc H'rê, kể từ khi căn “bệnh lạ” bùng phát từ tháng 4-2011 đến nay, đã có 224 người mắc bệnh, 23 người tử vong. Thôn có người mắc bệnh nhiều nhất là thôn Làng Rêu, có 129 người mắc bệnh, đã có 15 người tử vong. Nhiều gia đình bị mắc bệnh tất cả như nhà em Phạm Văn Trách (17 tuổi), có 6 người mắc bệnh, chị gái của Trách mới tử vong cách đây hơn một tháng, bản thân Trách đang trong kỳ bệnh phát rất nặng. Qua quan sát của chúng tôi, toàn thân Trách nổi mụn bọc, chảy nước, tóc đã rụng hết vùng đỉnh đầu.  Làng Hy Long có 35 người mắc bệnh, 2 người tử vong, có những hộ như gia đình anh Phạm Văn Sao, 4 người mắc bệnh, đã tử vong một trẻ em. Gia đình anh Phạm Văn Vê, 5 người mắc bệnh, tử vong 1 cháu nhỏ. Làng Gò Nghênh có 53 người mắc bệnh, đã tử vong 6 người...

Hỏi chuyện nhiều bà con bị mắc bệnh như bà Phạm Thị Su, Phạm Thị Y... đều ở thôn Làng Rêu, nhiều người cho biết, những người mắc bệnh sau khi được đưa xuống các bệnh viện, trung tâm y tế điều trị, bệnh có thuyên giảm, nhưng khi về nhà tiếp tục điều trị, hễ cứ đụng vào nước như tắm rửa, lội xuống ruộng... là bệnh lại tái phát, có người tái phát rất nặng. Đời sống bà con ở Ba Điền, 100% đều làm nông, nhiều gia đình có người bị mắc bệnh không thể xuống ruộng, lên rẫy sản xuất được, ruộng rẫy không canh tác, đời sống gặp rất nhiều khó khăn.

Người dân Ba Điền (Ba Tơ, Quảng Ngãi) rất hoang mang trước “bệnh lạ” bùng phát trên địa bàn.

Theo thống kê của ngành Y tế, ngoài xã Ba Điền, hiện nay trên địa bàn H. Ba Tơ, xã Ba Ngạc cũng có 3 trường hợp mắc căn bệnh lạ, các xã Ba Tô, Ba Vinh, Ba Trang, mỗi xã có 1 trường hợp mắc bệnh. Trong thời gian qua, ngành Y tế từ cấp Trung ương đến địa phương đã vào cuộc để xem xét nghiên cứu tìm nguyên nhân căn bệnh mà bà con ở  Ba Điền và một địa phương ở Ba Tơ mắc phải, nhưng hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân nào cụ thể, cũng chưa đưa ra được phác đồ  và loại thuốc nào để điều trị căn bệnh. Hiện mới chỉ công bố biểu hiện khi mắc bệnh của người bệnh là: “Suy giảm chức năng phủ tạng, men gan tăng cao, suy gan hoặc một số bộ phận nội tạng khác dẫn tới tử vong...”. Đã có nhiều cuộc hội thảo của nhà khoa học, y tế đưa ra nhiều nguyên nhân, lúc đầu cho rằng bà con ăn phải gạo ẩm mốc. Tuy nhiên sau khi xem xét nhận thấy, tập tục của bà con H'rê, sau khi thu hoạch lúa xong, thường bỏ ngay vào nhà kho, không phơi cho khô, chỉ khi nào đem lúa xay gạo mới phơi. Vì vậy gạo bị mục, bở, mất vitamin trong hàm lượng dinh dưỡng của gạo. Nhưng đây là tập tục lâu đời của bà con, tại sao trước đây bà con không phát bệnh, mà thời gian gần đây mới phát căn bệnh này? Do vậy, nghi vấn trên tạm bị loại trừ. Có những nghi vấn nguyên nhân là do nguồn nước sinh hoạt, do môi trường sống của bà con bị ô nhiễm, tuy nhiên vẫn chưa xác định là mức độ ô nhiễm ảnh hưởng như thế nào.  Tuy vậy, có thể đánh giá chung là điều kiện sinh hoạt của bà con không đảm bảo vệ sinh môi trường, ảnh hưởng tới sức khỏe. Tập tục của bà con H'rê là làm nhà sàn, thường nhốt trâu, bò, gia súc, gia cầm ngay dưới gầm sàn, nơi ăn ngủ, sinh hoạt hằng ngày, phân trâu bò, gia súc, rác, nước thải tù đọng bốc mùi hôi thối nồng nặc, ruồi muỗi phát sinh rất nhiều. Đây có thể là một yếu tố quan trọng làm ảnh hưởng tới sức khỏe, cộng với điều kiện sinh hoạt còn thiếu thốn, thiếu chất dinh dưỡng trong bữa ăn, làm con người mất khả năng đề kháng khi mắc bệnh. Ngành Y tế cũng xác định, tuyên truyền cho nhân dân hiểu, mặc dù căn bệnh chưa xác định rõ nguyên nhân, nhưng bệnh không lây nhiễm, chỉ cho bà con thấy, những gia đình ăn ở sạch sẽ không mắc bệnh, nhiều cán bộ như các y bác sĩ, bà con người Kinh cùng ăn ở, lên giúp đỡ bà con trong thời gian bùng phát căn bệnh không bị lây nhiễm...

Thượng tá Võ Văn Dương-Trưởng CAH Ba Tơ cho chúng tôi biết, trong thời gian qua, Huyện ủy, chính quyền huyện đã huy động toàn bộ hệ thống chính trị của huyện vào nhiệm vụ xử lý, giúp đỡ nhân dân các địa phương có bà con mắc căn bệnh lạ, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ban, ngành...

Riêng lực lượng CA, từ tháng 3-2012 đến nay, lực lượng Đoàn Thanh niên CA tỉnh, CAH đã tổ chức hàng chục đợt ra quân tới các địa phương giúp đỡ nhân dân, tổng vệ sinh môi trường từ làng xóm, đường giao thông, nguồn nước...Vận động và giúp nhân dân di dời toàn bộ trâu, bò, chuồng gia súc, gia cầm ra xa nơi ăn ở sinh hoạt.  Hằng tuần cứ thứ bảy, chủ nhật, đoàn thanh niên CA huyện phối hợp với cơ quan quân đội, các ban, ngành của huyện đều lên với bà con, túc trực, giúp đỡ nhân dân trong việc như thu hoạch mùa màng, làm vệ sinh môi trường. Đặc biệt, tuyên truyền cho nhân dân hiểu căn bệnh, yên tâm điều trị bệnh trong khi chờ đợi ngành chức năng nghiên cứu, xác định rõ nguyên nhân căn bệnh để có hướng điều trị bệnh kết quả hơn. Không để thông tin nhiễu loạn, gây ảnh hưởng đến tình hình ANTTXH.

Trong thời gian qua cũng đã xuất hiện một số thông tin trong nhân dân như, nghi “cầm đồ thuốc độc”, một số thư và thuốc của một số đối tượng tà đạo, gửi đến một số địa phương có bà con mắc bệnh, có nội dung gây hoang mang, thuốc không rõ nguồn gốc. CAH và ngành chức năng đã kịp thời kiểm tra, thu hồi, tuyên truyền cho nhân dân hiểu, có hướng xử lý kịp thời những hành vi của các đối tượng trên. Ngay trong ngày 6-6, một cuộc hội thảo của các cán bộ ngành Y tế, Viện nghiên cứu từ Trung ương đến địa phương đã tổ chức ngay tại xã Ba Điền. Các cán bộ y tế cũng cho chúng tôi biết, nhiều nghi vấn về nguyên nhân căn bệnh lạ tiếp tục đặt ra, như nghi nhiễm vi khuẩn A Sen, nhiễm chất dioxin... ngành Y tế cũng đã lấy hàng nghìn mẫu, nhưng phải gửi ra nước ngoài mới có điều kiện xét nghiệm. Trước mắt, cần bổ sung dinh dưỡng cho nhân dân, tạo sức khỏe để nâng cao sức đề kháng cho nhân dân. Cấp phát thuốc cho nhân dân uống phòng ngừa, giảm các triệu chứng khi phát bệnh, tăng cường công tác làm sạch vệ sinh môi trường các khu dân cư.