Bất ngờ Taliban đòi Tajikistan, Uzbekistan trả máy bay

Ông Mohammad Yaqoob Mujahid, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Afghanistan, cho biết chính quyền Taliban sẽ không để số máy bay quân sự và trực thăng từng thuộc về chính phủ cũ ở lại hai nước láng giềng Tajikistan và Uzbekistan.

"Đứng thách thức lòng kiên nhẫn của chúng tôi, đừng bắt chúng tôi phải trả đũa bằng những thứ có sẵn. Chúng tôi đã bao dung và chờ đợi rất nhiều", ông Mujahid nói ngày 11/1

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng của lực lượng Taliban cũng mời các phi công từng phục vụ trong quân chính phủ Afghanistan cũ về phục vụ dưới trướng Taliban.

Tư lệnh lực lượng không quân của Taliban Amanuddin Mansour cho biết họ sở hữu khoảng 50 máy bay quân sự đủ điều kiện hoạt động và đang sửa những chiếc khác.

Trước đó, phát ngôn viên Taliban Inamullah Samangani cho biết nhóm đang đàm phán với chính quyền Tajikistan và Uzbekistan về việc trao trả các máy bay.

Ước tính số máy bay của lực lượng không quân Afghanistan dưới chế độ chính quyền cũ đang hiện diện ở hai quốc gia này lên tới hơn 50 chiếc.

Mỹ đã chi hàng tỷ USD để đào tạo và trang bị cho lực lượng không quân Afghanistan của chính quyền do nước này hậu thuẫn.

Trước khi chính quyền cũ sụp đổ, không quân Afghanistan sở hữu khoảng 162 máy bay, trong đó 131 chiếc có thể hoạt động.

Nhiều phi công Afghanistan do Mỹ đào tạo lái máy bay chạy tới Tajikistan và Uzbekistan khi Taliban kiểm soát quyền lực hồi tháng 8/2021.

Cơ quan giám sát của Mỹ hồi tháng 10/2021 từng cho biết khoảng 25% số máy bay trong biên chế không quân Afghanistan đã bay tới Uzbekistan và Tajikistan.

80 chiếc khác bị phá hủy hoặc vô hiệu hóa trước khi quân đội Mỹ rút hoàn toàn khỏi Afghanistan.

Khi Taliban tiến vào thủ đô, hàng chục ngàn người Afghanistan đã đổ tới sân bay quốc tế Kabul để tìm cách di tản dưới sự giúp sức của Mỹ.

Tại phía Bắc đất nước, một cuộc tháo chạy khác bằng các máy bay quân sự cũng diễn ra, hàng loạt máy bay của không quân Afghanistan đã vượt biên giới để hạ cánh xuống Uzbekistan.

Riêng số máy bay chạy sang Uzbekistan theo con số báo cáo chính thức gồm 22 máy bay cánh bằng và 24 trực thăng.

Số máy bay cánh bằng bỏ chạy khỏi Afghanistan gồm cường kích hạng nhẹ A-29 Super Tucano, máy bay đa dụng Cessna 208B Caravan, cường kích AC-208 Combat Caravan, trinh sát cơ Pilatus PC-12NG.

Các trực thăng tháo chạy gồm những chiếc Mi-8/17 do Nga sản xuất và UH-60A Black Hawk được Mỹ cung cấp. Tuy nhiên không có trực thăng vũ trang hạng nhẹ MD- 530F nào xuất hiện ở Termez.

Hiện không rõ con số chính xác số máy bay của không quân Afghanistan đã chạy tới Tajikistan là bao nhiêu, xong không dưới chục chiếc.

Tuy nhiên giới phân tích cho rằng việc Taliban đòi lại được số máy bay này là rất thấp do có thể Mỹ sẽ can thiệp.

Do toàn bộ máy bay này đều được Mỹ bỏ tiền ra mua để trang bị cho không quân Afghanistan, nên khi chế độ này sụp đổ có thể họ sẽ chuyển số máy bay đang ở ngoài biên giới Afghanistan cho một số đồng minh của mình.