Theo Defence News, vào một ngày cuối năm 2013, Việt Nam đã nhận được chiếc đầu tiên trong loạt 6 tàu ngầm Kilo 636 mua của Nga.
“Defence News” cho biết, Việt Nam mua 6 tàu ngầm này theo một hợp đồng được ký kết vào năm 2009. Cùng với nó, căn cứ tàu ngầm đã được xây dựng tại cảng Cam Ranh - một quân cảng nước sâu có vị trí chiến lược trọng yếu mà quân đội Mỹ đã từng khai phá vào đầu thập niên 60 - thế kỷ 20, trong thời gian Hoa Kỳ hiện diện tại miền nam Việt Nam.
Mỹ đã biến quân cảng này thành một căn cứ hậu cần và kỹ thuật thuộc dạng lớn nhất Đông Nam Á. Tiếp theo đó, sau khi Việt Nam thống nhất, quân đội Liên Xô và Nga cũng đã hiện diện ở đây 23 năm. Sau khi Nga rút khỏi Cam Ranh năm 2002, nhiều chuyên gia quân sự Nga đã bày tỏ sự nuối tiếc và cho rằng “đây là một sai lầm”.
Tàu ngầm lớp Kilo 636MV cải tiến thuộc thế hệ tàu ngầm thứ 3, là loại tàu ngầm có số lượng xuất khẩu nhiều nhất của Nga. Nó có hỏa lực mạnh, khả năng tấn công đối thủ tầm xa. Đặc điểm nổi bật nhất của tàu là khả năng vận hành êm, gần như không tạo ồn, giúp tàu có khả năng phát hiện địch trước khi bị chúng phát hiện. Vì vậy, nó được NATO đặt cho biệt danh là Black Hole (lỗ đen) của đại dương.
Tàu có lượng giãn nước tối đa khi lặn là 3.100 tấn, tốc độ 20 hải lý/h, độ sâu lặn bình quân 240m, tối đa 300m, thời gian hành trình tối đa trên biển 45 ngày với phạm vi hành trình khoảng 9.600km, thủy thủ đoàn 52 người. Tàu có thể hành trình ngầm liên tục 700 km mới cần nạp dưỡng khí, ở chế độ giảm tạp âm về mức 0, tàu có thể di chuyển lập lờ với tốc độ 5 km/h.
Kilo 636MV được trang bị 6 ống phóng ngư lôi cỡ 533mm, với cơ số 18 quả ngư lôi và 24 quả thủy lôi thủy lôi đồng thời có thể phóng tên lửa hành trình thế hệ Club-S thông qua hệ thống phóng ngư lôi này. Tàu được trang bị tên lửa hành trình chống hạm SS-N-27 3M-54E có tầm phóng 230km, hoặc có thể dùng tên lửa 3M-54E1 có tầm phóng 300km với đầu đạn nặng tới 400kg.
Đặc biệt là tàu ngầm Kilo 663MV được trang bị tên lửa hành trình đối đất 3M-14E, có tầm bắn lên tới 290km. Đây là loại tên lửa đối đất tiên tiến nhất của Nga, một đòn tiến công tàng hình cực kỳ lợi hại từ dưới mặt nước, rất khó bị phát hiện và đánh chặn. Ngay cả Trung Quốc hiện cũng không có tàu ngầm thông thường nào có uy lực tấn công đối đất như 636MV.
Ngoài ra, tàu ngầm Kilo 636 còn được trang bị hệ thống tên lửa phòng không SA-N-8 với 8 quả tên lửa tầm thấp Strela-3. Loại tên lửa này có tầm bắn tối đa 4,1km, độ cao tiêu diệt mục tiêu từ 30m tới 2,3km, chuyên dụng để đối phó với các mục tiêu máy bay cánh cố định và trực thăng săn ngầm, UAV bay thấp.
Bài viết của Defence News cho biết, hiện nay Trung Quốc, Iran và một số nước cũng trang bị các tàu ngầm Kilo mua của Nga, tuy nhiên chúng đều là các phiên bản đời đầu, tính năng và hệ thống hỏa lực đều kém hơn so với thế hệ Kilo 636 cải tiến (Improved Kilo). Trung Quốc còn đang phát triển các tàu ngầm quốc nội lớp Tống (Type 039) được cho là “nhái” của Kilo và phiên bản nâng cấp của nó là tàu ngầm lớp Nguyên (Type 041), nhưng tính năng của chúng cũng không thể so sánh.
Ngoài ra, so với loạt 2 tàu ngầm Kilo Project 877 và 8 chiếc Project 636MK của Trung Quốc, tàu ngầm 636MV của Việt Nam được trang bị hệ thống duy trì sự sống mới, cải thiện điều kiện sinh hoạt của thủy thủ đoàn, đồng thời còn có nhiều cải tiến về kính tiềm vọng, trang bị trinh sát điện tử, ngói khử âm... Về cơ bản, tàu ngầm Kilo 636MV của Việt Nam được áp dụng các công nghệ tiên tiến hơn và hỏa lực mạnh hơn lớp tàu ngầm Kilo Trung Quốc.
Theo tin cho biết, Việt Nam không đề nghị trang bị hệ thống động lực tuần hoàn độc lập AIP (hệ thống động lực không cần không khí). Nếu được lắp đặt loại động cơ này, tàu ngầm Kilo Việt Nam có thể lặn liên tục vài tuần mà không cần nổi lên lấy dưỡng khí, nâng cao rất mạnh khả năng chống trinh sát, phát hiện và phạm vi hoạt động liên tục.
Mua sắm các tàu ngầm Kilo này cũng là lần đầu tiên hải quân Việt Nam sở hữu tàu ngầm, mở rộng phạm vi hoạt động từ gần ra xa bờ, từ trên mặt nước xuống tận đáy biển. Việc trang bị tàu ngầm Kilo đối với hải quân Việt Nam là một bước ngoặt thực sự, giúp hải quân Việt Nam có khả năng khống chế những vùng biển rộng hơn mà không cần tăng cường quá nhiều tàu mặt nước, giúp hải quân Việt Nam có đủ khả năng bảo vệ chủ quyền và lợi ích trên biển từ xa.
