[ẢNH] Taliban dùng quân bài cuối: Mở chiến dịch đổ bộ đường không để chiếm đèo Salang?

Lực lượng Taliban có lẽ đang tự thấy mình bị mắc kẹt trong tình thế khó khăn. Trong vòng 2 - 3 tuần, họ đã chiếm được hơn 90% lãnh thổ Afghanistan, nhưng hiện tại lại phải đối mặt với một số vấn đề nghiêm trọng.

Những rắc rối không chỉ nằm ở khó khăn về tài chính liên quan đến việc đóng băng các đợt cung cấp tín dụng của Quỹ Tiền tệ quốc tế và Ngân hàng Thế giới, mà còn cả yếu tố về quân sự - chính trị.

Một trong số đó là việc Taliban phải đáp trả các cuộc tấn công do IS gây ra. Xét cho cùng, nếu họ không phản ứng, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khó có thể xóa bỏ quan niệm coi Taliban là một tổ chức khủng bố.

Mặt khác cần phải giành quyền kiểm soát Thung lũng Panjshir, nếu không làm được điều này, Taliban sẽ gặp vấn đề lớn với liên kết giao thông giữa miền Nam và miền Bắc đất nước, cũng như giữa miền Bắc và thủ đô Kabul.

Thung lũng Panjshir đang được kiểm soát bởi lực lượng dân quân của Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan (FANR) do Ahmad Zia Massoud chỉ huy. Để xóa bỏ "nút thắt" trên, Taliban chỉ có hai cách.

Đầu tiên là đi đến thỏa thuận với Ahmad Massoud và Amrulla Saleh (Phó tổng thống Afghanistan, người đã gia nhập quân kháng chiến). Thứ hai là chiếm đoạt Panjshir bằng vũ lực.

Lập trường đàm phán của hai bên rất khác nhau. Sẽ rất khó, nếu không muốn nói là chẳng thể đi đến một thỏa thuận khi chưa có bước ngoặt cả về chính trị lẫn quân sự.

Đánh giá từ những báo cáo về tình hình Afghanistan, Taliban trong bối cảnh tiếp tục nỗ lực nhằm đạt được thỏa thuận với FANR, họ đã chọn một số điểm chính để tập trung lực lượng và phương tiện nhằm gây sức ép về quân sự.

Kiểm soát toàn bộ Thung lũng Panjshir không có ý nghĩa gì đối với Taliban. Cốt lõi là cần phải nắm lấy những khu vực trọng điểm, để sau này sự phản kháng của quân kháng chiến sẽ tự động tan rã.

Các điểm chính - từ vùng Jabal-os-Saraj ở vùng Panjshir "lớn" phía Tây đến lối vào hẻm núi Andarab (thung lũng Andarab) và kết nối xa hơn với thành phố Puli-Khumri, nhưng mấu chốt của tất cả các trọng điểm là đèo Salang ở độ cao khoảng 3,3 km so với mực nước biển.

Nếu không kiểm soát được Salang để làm "đầu cầu" thì bằng cách nào đó, Taliban sẽ phải đưa lực lượng và phương tiện vào khu vực này qua những dãy núi cao trên 4.500 m, liệu điều đó có khả thi?

Về lý thuyết thì có thể, nhưng thực tế khắc nghiệt của điều kiện thời tiết dự báo sẽ chôn vùi hy vọng thành công của chiến dịch quân sự nhằm đánh chiếm đèo Salang.

Ngay cả khi Taliban sử dụng máy bay chiến lợi phẩm, kết quả sẽ gần bằng 0 ngay cả khi tính đến nguồn lực hạn chế về nhân sự của Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan.

Lựa chọn giả định duy nhất là chiến dịch không vận nhằm chiếm Salang, với việc chiếm đóng một tiền đồn và phát động những cuộc tấn công đồng thời từ phía Nam và phía Bắc tại các lối vào Thung lũng Panjshir.

Nhưng khả năng của Taliban bị cho là thuộc về giả tưởng, việc Taliban cho quân đổ bộ từ trực thăng và máy bay ở độ cao hơn 3.000 mét trong khu vực Salang bị cho là ngang với tự sát.

Nói cách khác, một chiến dịch đổ bộ đường không có thể sẽ giúp Taliban chiếm được Salang, nhưng lực lượng này cần có lính dù và phi công đã được đào tạo kỹ lưỡng, hai yếu tố quá xa xỉ vào thời điểm này.

Trong tình hình nói trên, những trận đánh của Taliban thông qua các nhóm đặc nhiệm không khác gì nỗ lực gây sức ép tâm lý và sẽ rất khó phát huy tác dụng khi FANR hiểu rõ lợi thế lớn của mình.

Sự tự tin càng nâng cao khi các đơn vị FANR đã được bổ sung ít nhất 1,5 nghìn cựu quân nhân Afghanistan, bao gồm các sĩ quan, cũng như những tay súng người Tajik và Uzbek không muốn nằm dưới sự cai trị của Taliban.