[ẢNH] Patriot Mỹ khai hỏa tại Australia, động thái nhỏ, ý nghĩa lớn

Cuộc tập trận Talisman Sabre 2021 do Australia và Mỹ tổ chức với sự tham gia của các đối tác Nhật Bản, Canada, New Zealand, Anh và Hàn Quốc, cùng 4 nước quan sát viên là Ấn Độ, Đức, Pháp và Indonesia. Sự kiện khai mạc vào ngày 14/7 tại căn cứ Amberley, Queensland, Australia.

Tập trận Talisman Sabre được tổ chức 2 năm một lần, nhằm tăng cường khả năng phối hợp chiến đấu giữa quân đội Mỹ và Australia, cũng như các nước đối tác. Năm nay, lần đầu tiên Mỹ cho hệ thống phòng không Patriot khai hỏa trong cuộc tập trận này. Động thái này cho thấy cam kết của Mỹ với đồng minh trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng trỗi dậy với tham vọng lớn.

Patriot là một trong những hệ thống phòng không thành công của Mỹ, bất chấp những dèm pha về tính năng chiến đấu của chúng, Patriot vẫn được đánh giá là hệ thống phòng không thế hệ thứ 3 hiệu quả qua quá trình thực chiến ấn tượng.

Trong khi đó, đối thủ của nó là S-300 và S-400 vẫn chưa một lần khai hỏa trong thực chiến dù được quảng báo mạnh hơn hẳn Patriot. Giới quân sự cho rằng, tính năng chiến đấu chỉ có thể kiểm nghiệm khi đã qua thực chiến và Patriot đã thể hiện xuất sắc điều đó.

Trong cuộc Chiến tranh Vùng vịnh, Mỹ đã sử dụng hệ thống này bắn hạ thành công số lượng lớn tên lửa đạn đạo Scud của Iraq. Mới đây Israel cũng đã dùng hệ thống này bắn hạ các UAV của phía dân quân Hamas.

Hệ thống tên lửa chống tên lửa đạn đạo MIM-104F PAC-3 (Patriot Advanced Capability), gọi tắt là Patriot, được Mỹ phát triển để thay thế hệ thống Nike Hercules và thay thế hệ thống MIM -23 Hawk. Hệ thống Patriot đã phục vụ trong quân đội Mỹ từ tháng 12-1981.

Cấu trúc của hệ thống này bao gồm: trạm chỉ huy AN/MSQ-104; radar đa chức năng AN/MPQ-53; bệ phóng M901; tên lửa phòng không MIM104; trạm nguồn năng lượng AN/MSQ-26; phương tiện kỹ thuật ngụy trang điện tử và cuối cùng là thiết bị kết nối thông tin.

Hiện nay, hệ thống tên lửa Patriot đã được mô-đun hóa nên việc triển khai một khẩu đội chỉ mất chưa đầy 1 giờ đồng hồ.

Tổ hợp quan trọng nhất trong hệ thống tên lửa Patriot là hệ thống radar AN/MPQ-53/65. Đây là radar mạng pha quét điện tử thụ động có thể quét một khu vực bán kính lớn và theo dõi phát hiện hàng trăm mục tiêu cùng lúc.

Loại radar này còn cho phép dẫn tên lửa tiêu diệt mục tiêu. Do chúng sử dụng hệ điều khiển bằng điện tử quét từng phần vì thế rất khó bị gây nhiễu… Đây là sự khác biệt với các hệ thống tên lửa khác.

Một trong những đặc trưng nổi bật của hệ thống tên lửa Patriot là tiến công đối đầu trực diện với tên lửa đối phương, làm xác suất tiêu diệt mục tiêu cao hơn so với các phương thức khác.

Tiến trình đánh chặn 1 tên lửa đạn đạo bằng 2 tên lửa Patriot diễn ra như sau: Khi 1 tên lửa đạn đạo được radar phát hiện, radar đánh giá sơ bộ về tốc độ, độ cao, cách xử lý, diện tích radar hiệu dụng của mục tiêu.

Khi những dữ liệu về mục tiêu đạt chuẩn, thì mục tiêu dưới dạng 1 tên lửa đạn đạo sẽ được hiển thị trên màn hình của trắc thủ; tại trạm điều khiển AN/MSQ-104, sỹ quan chỉ huy tác chiến đánh giá tốc độ, độ cao, quỹ đạo… của mục tiêu, sau đó lệnh cho trắc thủ đưa hệ thống phóng từ chế độ chờ sang chế độ phóng.

Việc phóng tên lửa diễn ra tự động tại thời điểm máy tính xác định mục tiêu sẽ bị tiêu diệt lớn nhất; hệ thống máy tính sẽ xác định ống phóng nào trong khẩu đội có khả năng tiêu diệt được mục tiêu và lệnh phóng quả tiếp theo sẽ sau chỉ 4 giây.

Khi tên lửa rời bệ phóng, radar tiếp tục bám mục tiêu và nạp những thông tin mới về mục tiêu cho tên lửa. Tên lửa bay tới giai đoạn cuối, radar đặt trong quả tên lửa tiếp tục bắt bám mục tiêu, sau đó tính toán và điều tên lửa để bay đón đầu đánh chặn.

Động cơ điều chỉnh hướng trên tên lửa đánh chặn sẽ điều chỉnh sao cho 2 đầu đạn nằm trên cùng quỹ đạo.

Sau khi tên lửa đánh chặn thứ nhất lao thẳng vào phá hủy lửa đạn đạo đối phương; tên lửa đánh chặn thứ hai sẽ tìm kiếm đầu đạn của tên lửa đạn đạo và tiến công phá hủy/chúng.

Tên lửa đánh chặn trên hệ thống Patriot sử dụng động cơ rocket một tầng, nhiên liệu rắn với cơ cấu điều khiển độc cao đặc biệt để cơ động trong khi bay.

Đạn tên lửa lửa dài 5,2m, đường kính thân 25cm, sải cánh 50cm, tốc độ tối đa khoảng 6.500 km/h, trọng lượng phóng 312kg, đầu đạn HE nổ mảnh nặng 73kg với ngòi nổ cận đích.

Hệ thống Patriot có khả năng vô hiệu hóa các mối đe dọa như tên lửa đường đạn chiến dịch-chiến thuật mang đầu đạn hạt nhân, tên lửa hành trình, các loại máy bay hiện đại và cả UAV.

Các chuyên gia quân sự cho rằng, hệ thống Patriot, đặc biệt các phiên bản nâng cấp là bước nhảy vọt về chất so với bất kì hệ thống tên lửa phòng không nào.

Đến nay, hệ thống tên lửa Patriot đang được 6 quốc gia, vùng lãnh thổ trang bị trong đó có: Đức, Israel, Nhật Bản, Hà Lan...

Cuối năm 2018, Mỹ đã thử nghiệm thành công tên lửa đánh chặn PAC-3MSE (Missile Segment Enhancement) do Tập đoàn Lockheed Martin phát triển, được xem là hệ thống tên lửa phòng không tiên tiến và đáng tin cậy nhất trên thế giới, với khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo chiến thuật và các mục tiêu trên không.

Tên lửa đánh chặn mới nhỏ gọn hơn, cho phép tăng số lượng tên lửa đánh chặn trên các bệ từ 4 lên 16. PAC-3MSE có khả năng bảo vệ được 360 độ, trong khi vẫn duy trì được khả năng cơ động, cũng như giảm chi phí vận hành và bảo dưỡng xuống còn 50%.

Một trong những điểm nổi trội của hệ thống PAC-3MSE này là phương thức đánh chặn "hit to kill" có nghĩa là dung động năng của quả đạn đánh chặn thay vì dùng thuốc nổ. Hiện mới chỉ có THAAD và PAC-3MSE với khả năng đánh chặn chính xác tuyệt đối mới làm được điều này.

PAC-3MSE hứa hẹn sẽ tiếp nối thành công của Patriot cả trên chiến trường lẫn trên thị trường xuất khẩu vũ khí của Mỹ.