Ảnh hưởng của Nga - Mỹ và sự trụ vững của tổng thống Syria Bashar al-Assad

Xuất thân từ một gia đình chính trị, ông Bashar al-Assad sớm trở thành người kế nhiệm cha mình, lên nắm quyền ở Syria sau cái chết của người cha năm 2000, bất chấp những bất ổn tại đất nước và áp lực từ Phương Tây bắt ông từ chức, nhưng ông vẫn đứng vững trong cương vị tổng thống Syria.

Bashar al-Assad sinh ngày 11 tháng 9 năm 1965 là đương kim tổng thống của Syria và là Bí thư khu vực của nhánh lãnh đạo Syria thuộc Đảng Ba'ath Xã hội Ả Rập. Cha của ông là Hafez al-Assad- người đã lãnh đạo Syria trong 29 năm cho đến khi qua đời vào năm 2000.

Bashar al-Assad thời trẻ luôn mơ ước trở trở thành một bác sĩ. Ông có thể nói thành thạo cả tiếng Anh và tiếng Pháp và từng công tác tại một bệnh viện ở London. 

Cha ông luôn hi vọng người anh trai Bassel al-Assad trở thành vị Tổng thống kế nhiệm nhưng không may Bassel đã chết trong một tai nạn xe hơi năm 1994, sự nghiệp chính trị của Bashar al-Assad đã bắt đầu từ đó.

Chỉ trong 5 năm công tác trong quân đội với vị trí cố vấn cho người cha, Bashar al-Assad đã được thăng lên hàm Đại tá. Cái chết của cha ông Hafez al-Assad năm 2000 đưa Bashar lên vị trí Tổng thống Syria với sự ủng hộ gần như tuyệt đối của Quốc hội và quân đội. Tuy nhiên nhiều người dân lại không đồng tình với chế độ mà họ coi là độc tài.

Có một chi tiết đáng chú ý rằng khi đó độ tuổi tối thiểu theo hiến pháp có thể trở thành Ứng cử viên Tổng thống là 40 tuổi, nhưng Quốc hội Syria nhanh chóng bỏ phiếu giảm độ tuổi cần thiết để mở đường cho Bashar al-Assad trở thành Tổng thống Syria trong 7 năm. 

Năm 2007 ông một lần nữa tái giữ chức Tổng thống Syria với sự ủng hộ của 97% người dân. Nhưng nhiều nhà quan sát lại lo ngại về tính xác thực về tỷ lệ ủng hộ này.

Dưới sự lãnh đạo của ông Bashar, nền kinh tế Syria đã có những cải thiện nhất định kể từ sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1990.

Tuy vậy những cáo buộc tham nhũng của chính phủ khiến Syria không thể có những bước nhảy vọt rõ rệt. Nhìn chung Syria dưới thời ông Bashar al-Assad không có nhiều khác biệt so với khi cha ông còn nắm quyền.

Trên phương diện ngoại giao, Tổng thống Syria Bashar al-Assad duy trì mối quan hệ quân sự với Lebanon, ủng hộ những tổ chức Hamas hay Hezbollah, có những sự xung đột sâu sắc với Thổ Nhĩ Kỳ và Israel và những nghi kị nhất định cho Phương Tây.

Sự thay đổi chế độ ở những quốc gia trong khu vực như Tunisia, Ai Cập hay Libya dẫn tới làn sóng biểu tình rộng khắp Syria đầu năm 2011. Một số mạng xã hội Facebook, Twitter hay trang video Youtube đều bị chính phủ Syria ngăn cấm xâm nhập vào đất nước. 

Tháng 5 năm 2011, ông Bashar al-Assad hứa hẹn về một cuộc bầu cử dân chủ vào năm 2014, tức là sau hai nhiệm kỳ 7 năm ông nắm quyền ở đất nước. 

Tuy nhiên những động thái chần chừ của chính phủ sau đó tạo nên làn sóng phản đối mạnh mẽ tới mức trở thành cuộc nội chiến dai dẳng kéo dài cho đến nay. Liên đoàn Arab đưa ra tiếng nói yêu cầu ông Bashar al-Assad cần sớm từ chức để đưa đất nước Syria sang một trang mới.

Sau năm năm nội chiến khốc liệt khiến hơn 200.000 người thiệt mạng và 11 triệu người dân phải đi sơ tán tới các nước láng giềng, và con số vẫn chưa dừng lại ở đây một khi hòa bình chưa được lập lại.

Tình hình Syria càng rối rắm hơn khi khủng bố IS tràn vào lãnh thổ của Syria vào năm 2014. Cuộc chiến ở vào thế chân kiềng khi có tới 3 lực lượng chính tại đây bao gồm quân đội chính phủ được Nga hậu thuẫn, lực lượng đối lập do Mỹ đỡ đầu, và khủng bố IS. Nhiều lần Mỹ và phương Tây ép ông từ chức để mở ra chương mới tại Syria, nhưng cả Nga và ông Assad không đồng thuận.