[ẢNH] Chuyên gia Nga: Tên lửa phòng không là vũ khí vô dụng nhất

Hiện nay kịch bản một cuộc đối đầu giữa tên lửa phòng không S-300 trong tay Syria với tiêm kích tàng hình F-35I của Không quân Israel là điều mà giới quan sát tình hình khu vực Trung Đông theo dõi

Liệu tổ hợp tên lửa phòng không tầm xa S-300PMU-2 mà Nga cung cấp cho Syria có đủ sức vô hiệu hóa các cuộc không kích diễn ra một cách quá dễ dàng mà Không quân Israel đã thực hiện trong suốt thời gian qua?

Mặc dù các quan chứng quốc phòng Nga khẳng định ưu thế đang nghiêng hẳn về phía Quân đội Syria do họ nắm trong tay vũ khí "không có đối thủ", tuy nhiên chuyên gia Oleg Kuptsov người Nga lại không nghĩ vậy.

Trên tạp chí "Bình luận quân sự" ông Kuptsov cho rằng trong 35 năm gần đây, hiệu quả tác chiến của các tổ hợp tên lửa phòng không là cực kỳ thấp, thậm chí gần đến ngưỡng vô dụng.

Vị chuyên gia Nga nhấn mạnh đấy đều là những hệ thống cực kỳ phức tạp, sở hữu những tính năng được công bố rất hoành tráng, đi kèm giá tiền cao bằng ngân sách quốc phòng cả năm của nhiều quốc gia nhỏ.

Nhưng trong thực chiến, phương tiện tấn công đường không đối phương đã “là đi là lại” các trận địa phòng không như xe lu, tiêu diệt những mục tiêu được bảo vệ bởi những tổ hợp tên lửa "mạnh nhất và hiện đại nhất" mà hầu như không bị trừng phạt.

Trong trường hợp trên, phía phòng thủ thường nhún vai đổ lỗi rằng radar cảnh giới không thể nhìn thấy mục tiêu bay thấp lợi dụng địa hình địa vật xâm nhập trận địa, nhưng họ quên rằng đấy lại là phương án tác chiến chủ chốt khi lên kế hoạch tấn công.

Khi đó lời tuyên bố hùng hồn về những tính năng độc nhất vô nhị của các hệ thống phòng không mà ngay sự hiện diện của chúng cũng khiến kẻ thù phải khiếp sợ và phải từ bỏ kế hoạch tấn công, không là gì khác hơn là những lời ba hoa nói quá sự thật.

Ông Kuptsov bình luận rằng việc đầu tư số tiền cực lớn cho hệ thống phòng không thay vì máy bay tiêm kích để rồi các tổ hợp tên lửa này hầu như bị tiêu diệt ngay lập tức từ giây phút đầu của cuộc chiến là rất phí phạm.

Vị chuyên gia còn dẫn chứng tại Chiến dịch Medvedka-19 năm 1982, Không quân Israel phải đối đầu 15 tiểu đoàn SA-6, 2 tiểu đoàn SA-2, 2 tiểu đoàn SA-3 đi kèm 50 pháo cao xạ tự hành Shilka, 17 đại đội pháo phòng không và 47 tiểu đội tên lửa vác vai Strela-1 mà Syria bố trí phía Đông Lebanon.

Mặc dù mật độ bố trí như trên là dày đặc chưa từng thấy với 3 lớp yểm trợ lẫn nhau, nhưng lưới lửa phòng không "bất khả chiến bại" này đã bị tiêu diệt ngay trong ngày đầu mà chẳng gây cho Israel một thiệt hại đáng kể nào.

Tại chiến dịch El Dorado Canyon do Mỹ tiến hành năm 1986, chủ lực bảo vệ bầu trời Tripoli là một lực lượng "siêu khủng" với 60 tổ hợp Crotale của Pháp đi kèm với 7 tiểu đoàn SA-2 (42 bệ phóng) và 12 tổ hợp SA-3 (42 bệ phóng).

Bên cạnh đó còn có 3 tiểu đoàn tên lửa phòng không cơ động SA-6 (48 xe phóng) đi kèm 16 tổ hợp SA-8, chưa kể đến các tổ hợp tên lửa phòng không tầm xa S-200 Angara bố trí trên lãnh thổ Lybia (24 bệ phóng).

Về phía Không quân Mỹ, 40 máy bay đã gầm rú, ném bom suốt đêm trên bầu trời Tripoli nhưng chỉ bị mất đúng 1 chiếc F-111, cứ như là đất nước Lybia hoàn toàn không có lực lượng phòng không.

Còn trong chiến dịch Bão táp sa mạc năm 1991, lực lượng phòng không Iraq cũng được đánh giá là hàng đầu thế giới tại thời điểm đó, họ có trong tay đầy đủ các tổ hợp tên lửa do Liên Xô sản xuất lại còn tăng cường thêm cả hệ thống Roland của Pháp.

Lưới lửa phòng không Iraq theo đánh giá có tính tổ chức rất cao và còn nắm trong tay hệ thống radar phát hiện được mục tiêu bay phức tạp nhất, tuy nhiên chỉ trong đêm đầu tiên tất cả đã trở về gần như con số không.

Có số liệu cho rằng đã có 46 - 68 máy bay liên quân bị bắn hạ nhưng con số này không có tính xác thực cao, nhưng thậm chí kể cả như vậy thì so với tỷ lệ 144.000 vụ xuất kích thì hiệu quả của lưới lửa phòng không vẫn quá thấp.

Tại chiến dịch Allied Force năm 1999, Nam Tư khi đó có 32 tiểu đoàn tên lửa phòng không (20 tiểu đoàn SA-3 và 12 tiểu đoàn SA-6M), gần 100 tổ hợp tên lửa vác vai Strela-1, vài hệ thống Strela-10 tự hành cùng số lượng lớn pháo cao xạ các loại.

Theo số liệu của Bộ Tư lệnh NATO, các máy bay của liên quân đã thực hiện 10.484 lượt ném bom, họ bị mất 1 chiếc F-117A cùng 1 chiếc F-16 Block 40, tuy việc bắn hạ phi cơ tàng hình làm nức lòng nhiều người, nhưng đấy là kết quả duy nhất của 32 tiểu đoàn tên lửa phòng không.

Mặc dù có sự viện dẫn rằng bên tấn công nắm trong tay phương tiện quá tối tân thì hiệu quả thấp đến mức đáng báo động của các tổ hợp tên lửa phòng không như trên cũng là quá khó chấp nhận, nhất là tại chiến dịch Medvedka-19 thì mức độ hiện đại hóa của Israel còn thua Syria.

Thực tế trên đã cho thấy vì sao Không quân Israel luôn tự tin rằng họ đủ khả năng tiêu diệt các mục tiêu trên đất Syria bất chấp việc Damascus đã có trong tay các tổ hợp S-300.

Nhưng không có gì là không có ngoại lệ, nhất là khi chứng kiến những gì phòng không Việt Nam đã làm được khi đánh bại cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay ném bom B-52 của Mỹ. Chỉ có điều là chẳng rõ trắc thủ tên lửa Syria có đạt được đến trình độ tiệm cận Việt Nam hay chưa.