- Rủi ro tín dụng bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp sẽ “lộ diện” tại các ngân hàng vào 2023
- Nhiều ngân hàng từ chối cho vay bất động sản, vì sao?
- Bị "phanh gấp", doanh nghiệp bất động sản "ngộp thở" vì thiếu vốn
Chất lượng tài sản vẫn là một quan ngại
Báo cáo Điểm lại kinh tế Việt Nam tháng 8/2022 của World Bank (WB) nhận định, nền kinh tế Việt Nam đang phục hồi tích cực sau 2 năm đại dịch. NHNN đã thực thi chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ phục hồi tăng trưởng.
Những chính sách này giúp duy trì tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ và đảm bảo thanh khoản dồi dào trên thị trường.
Mặc dù tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ trong 6 tháng đầu năm đã gây thêm áp lực nhẹ lên thanh khoản trong khu vực ngân hàng, song thanh khoản của hệ thống tài chính - theo chỉ tiêu về cung tiền M2 - vẫn được duy trì ở mức cao, vào khoảng 600 tỷ USD trong tháng 05/2022 (tương đương mức tăng 10,3% so với tháng 05/2021).
Đáng chú ý, WB đánh giá, mặc dù ổn định tài chính nhìn chung được đảm bảo, nhưng chất lượng tài sản của các ngân hàng vẫn là một quan ngại và cần phải liên tục theo dõi.
Số liệu nợ xấu chính thức vẫn thấp trong quý I/2022, ở mức 1,53% đối với nợ xấu nội bảng và 3,41% nếu tính cả nợ tại VAMC. Trong trường hợp tính cả nợ xấu tiềm ẩn từ các khoản nợ đã được tái cấu trúc, tỷ lệ nợ xấu điều chỉnh ước tính lên đến 5,76%.
Tín dụng tiêu dùng có vẻ xấu đi đáng kể, với tỷ lệ nợ xấu tại các công ty tài chính tiêu dùng phi ngân hàng tăng vọt lên đến 9,6% trong năm 2021 so với 5,5% trong năm 2020.
Vốn mỏng ở các ngân hàng và tỷ lệ dự phòng khác nhau (bình quân 142% nợ xấu trong tháng 12/2021 nhưng có thể thấp đến 35% ở một số ngân hàng) tiếp tục là vấn đề quan ngại.
Các ngân hàng phải duy trì nợ xấu ở mức cao hơn đáng kể, đặc biệt là khi giai đoạn thực hiện các biện pháp giãn thời gian trả nợ kết thúc vào tháng 6/2022.
Tỷ lệ an toàn vốn bình quân (CAR) tăng nhẹ lên 11,47% trong quý I/2022 (so với 11,3% trong quý I/2021) do một số ngân hàng tích cực tăng vốn chủ sở hữu và nợ trong năm qua, tận dụng tâm lý tích cực trên các thị trường vốn.
Mặc dù tỷ lệ an toàn vốn của toàn hệ thống vẫn cao hơn yêu cầu của cơ quan quản lý Nhà nước, nhưng vẫn tương đối thấp. Tỷ lệ vốn theo quy định ở một số ngân hàng chỉ cao hơn một chút so với yêu cầu tối thiểu.
 |
Wold Bank lo những vấn đề tiềm ẩn trên thị trường bất động sản sẽ lan sang ngân hàng |
Lo rủi ro tín dụng bất động sản
Đáng nói, theo WB, rủi ro tín dụng trong lĩnh vực bất động sản có thể tăng trong bối cảnh phương thức huy động vốn thiếu minh bạch và định giá quá cao và phần nào do đầu cơ.
Giá bất động sản nhà ở tại các thành phố lớn, như TP.HCM và Hà Nội, được biết đã tăng thêm từ 30% đến 60% trong 2 năm qua, trong khi tỷ lệ hấp thụ (doanh số bán/giá trị hàng tồn) tương đối thấp, ngoại trừ ở một số ít phân khúc.
Trong khi đó, với việc NHNN áp dụng các biện pháp thắt chặt hoạt động cho vay bất động sản trong mấy năm qua, các doanh nghiệp bất động sản bắt đầu quay sang huy động vốn trên thị trường trái phiếu, nhằm tiếp cận số lượng nhà đầu tư đông đảo hơn, trong đó có cả các nhà đầu tư cá nhân.
WB cho rằng một số ngân hàng được biết đang có quan hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp bất động sản, làm dấy lên quan ngại về những vấn đề tiềm tàng trên thị trường bất động sản có thể lan sang khu vực ngân hàng.
Nhìn chung, theo đánh giá của các chuyên gia, những quan ngại về rủi ro của hệ thống ngân hàng là yếu tố rất đáng được chú ý. Đây sẽ là một trong những vấn đề làm tăng thêm mức độ khó khăn của các nhà điều hành khi đối mặt với các rủi ro đến từ lạm phát, trong những tháng cuối năm.
Theo WB, rủi ro tài chính phát sinh cần được chủ động quản lý để nâng cao khả năng chống chịu của hệ thống ngân hàng. Một lần nữa, câu chuyện về chất lượng tài sản ngân hàng và nợ xấu bị ảnh hưởng bởi Covid cần được theo dõi chặt chẽ.
Các biện pháp tái cơ cấu thời gian trả nợ được kết thúc vào cuối tháng 06/2022 là bước đi quan trọng để tạo điều kiện hạch toán tốt hơn vốn vay bị suy giảm giá trị. Trên cơ sở đó, NHNN cần tăng cường giám sát an toàn và đảm bảo các ngân hàng phải tuân thủ đầy đủ các quy định về dự phòng và báo cáo nợ xấu nhằm nâng cao khả năng chống chịu và năng lực hấp thụ lỗ của các ngân hàng.
Biện pháp đó có thể được tăng cường qua tiếp tục triển khai Basel II nhằm hài hòa báo cáo về nợ xấu và dự phòng tổn thất vốn vay với các chuẩn mực quốc tế.
"Nếu phát sinh thiếu vốn, các ngân hàng cần được yêu cầu xây dựng kế hoạch bổ sung vốn cụ thể và có thời hạn. Cơ chế xử lý tình trạng mất khả năng trả nợ của doanh nghiệp và cơ chế xử lý trong khu vực ngân hàng hiệu quả cũng có vai trò quan trọng nhằm xử lý tình trạng mất khả năng trả nợ dự kiến", WB khuyến nghị.
