Vì sao Ukraine chưa có tiêm kích JAS-39 khi Thụy Điển đã gia nhập NATO?

Thụy Điển từng khá nhiều lần cam kết sẽ viện trợ tiêm kích JAS-39 Gripen cho Ukraine nếu họ chính thức được cấp tư cách thành viên Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương - NATO.

Vậy khi Stockholm đã gia nhập Liên minh, quyết định về việc giao những chiếc máy bay chiến đấu JAS-39 Gripen cho Kyiv hiện đang ở giai đoạn nào, và bao giờ chúng mới có mặt trên lãnh thổ Ukraine?

Trang Defense Express nhấn mạnh, vào ngày 7/3/2024, Thụy Điển đã chính thức trở thành thành viên mới nhất của Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương sau thời gian dài đàm phán khó khăn.

Nhiều hy vọng đã được Kyiv đặt vào sự kiện này, họ mong muốn Stockholm nhanh chóng bàn giao các tiêm kích Gripen như đã hứa, đặc biệt khi Thụy Điển đã được bảo vệ bởi điều ước an ninh tập thể của NATO.

Mặc dù vậy đã gần một tháng trôi qua mà vẫn chưa có dấu hiệu rõ ràng nào thể hiện rằng Thụy Điển sẽ sớm viện trợ chiếc máy bay chiến đấu tối tân nhất của mình cho Không quân Ukraine.

Tuy nhiên sự chú ý tới những chiếc Gripen có vẻ không thực sự nóng vào lúc này, bởi vì câu hỏi thời điểm tiêm kích F-16 mà các đồng minh NATO đã hứa, sẽ thực sự được bàn giao cho Ukraine vào lúc nào mới là vấn đề cần quan tâm nhất.

Ấn phẩm Kyiv Independent hôm 28/3/2024 đã tiến hành cuộc phỏng vấn Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Paul Jonson, trong đó chủ đề tiêm kích JAS-39 Gripen dành cho Không quân Ukraine cũng được thảo luận.

Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Thụy Điển nhấn mạnh một lần nữa: "Chúng tôi không loại trừ khả năng cung cấp tiêm kích đa năng hạng nhẹ JAS-39 Gripen tối tân nhất của mình cho Ukraine".

Nhưng hiện tại dự định với JAS-39 chưa được nêu ra trong "liên minh máy bay chiến đấu" mà Thụy Điển là một thành viên, bởi vì ưu tiên lúc này là sớm giao tiêm kích F-16 để bảo vệ bầu trời Ukraine.

Bên cạnh đó ông Paul Jonson nhấn mạnh với phóng viên tờ Kyiv Independent đó là điều quan trọng hiện nay là giải quyết vấn đề thiếu hụt đạn pháo, trong đó công ty Nammo, một liên doanh giữa Na Uy và Phần Lan, có cơ sở sản xuất ở Thụy Điển, đang đóng vai trò tích cực.

Từ những yếu tố trên, dễ nhận thấy hiện tại có hai vấn đề chính gây ảnh hưởng đến tốc độ đưa ra quyết định giao tiêm kích JAS-39 Gripen cho Không quân Ukraine đó là tốc độ bàn giao và làm chủ F-16, cũng như giải quyết vấn đề thiếu hụt với đạn pháo cho Lực lượng mặt đất.

Cần nói thêm, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Paul Jonsson trước đó đã long trọng thông báo về việc các phi công Ukraine đã hoàn thành xuất sắc khóa "huấn luyện làm quen" trên tiêm kích JAS-39 Gripen.

Quá trình "huấn luyện làm quen" nói trên bao gồm đào tạo nhân viên kỹ thuật mặt đất, huấn luyện phi công trên thiết bị mô phỏng và thực hiện các chuyến bay thực tế trên chính tiêm kích JAS-39 Gripen.

Điều này rất quan trọng, bởi vì theo người đứng đầu Bộ Quốc phòng Thụy Điển, kinh nghiệm của các phi công Ukraine là yếu tố quyết định trong việc tiếp thu những chiến đấu cơ này trong tương lai.