Vì sao tiêm kích tàng hình huyền thoại YF-23 không được Mỹ tin dùng?

Tiêm kích tàng hình huyền thoại YF-23 vẫn được nhiều người coi là tốt hơn nhiều so với YF-22, nhưng sau một cuộc đối đầu căng thẳng thì chiếc chiến đấu cơ này đã thua cuộc.

Đó là một lựa chọn khó khăn trong cuộc thi Tiêm kích chiến thuật tiên tiến. Về đích thứ hai là không đủ tốt đối với YF-23, nhưng chiếc phi cơ với thiết kế sáng tạo và nhiều ưu điểm khác khiến nó thành một máy bay chiến đấu hấp dẫn, đáng để khảo sát kỹ hơn.

Chương trình Tiêm kích chiến thuật tiên tiến vào cuối những năm 1980 là cuộc thi tìm kiếm một máy bay chiến đấu tàng hình có thể đánh bại Su-27 và MiG-29 của Liên Xô, đồng thời thay thế F-15.

Hai đối thủ chính - YF-23 là sản phẩm thiết kế của Northrop Grumman / McDonnell Douglas. Trong khi YF-22 đến từ Lockheed Martin / Boeing / General Dynamics.

YF-23 là máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm 2 động cơ 1 chỗ ngồi, nó tự hào có hình dạng cánh kim cương để kéo thấp và tránh radar. YF-23 được nhận xét có chế độ bay hành trình siêu thanh và đặc tính tàng hình tốt hơn YF-22.

Có tổng cộng 2 mẫu trình diễn công nghệ YF-23 với động cơ phản lực cánh quạt. Một chiếc lắp động cơ Pratt và Whitney (được gọi là Black Widow II) và chiếc kia tích hợp động cơ General Electric (gọi là Grey Ghost).

Nguyên mẫu Grey Ghost có thể di chuyển với tốc độ tối đa 2.335 km/h. Hai nguyên mẫu có tầm bay tối đa xấp xỉ 4.450 và trần bay 19,8 - thông số kỹ thuật tốt hơn YF-22.

Hai nguyên mẫu YF-23 sử dụng pháo tự động M61 Vulcan Gatling 20 mm, trong khi các khoang bên trong mang 4 tên lửa không đối không tầm trung AIM-7 Sparrow hoặc AIM-120 AMRAAM, cộng với 2 tên lửa tầm ngắn AIM-9 Sidewinder.

Nhà thiết kế muốn những mô hình YF-23 duy trì trọng lượng để chúng không có vectơ lực đẩy nhằm kiểm soát khí động học như được sử dụng trên Lockheed YF-22.

Phi công thử nghiệm Paul Metz đã lái chiếc YF-23 và tuyên bố rằng nó tốt ngang với chiếc YF-22 trong một bài phát biểu năm 2015 tại viện bảo tàng "Western Museum of Flight".

“Đừng bao giờ cúi đầu xấu hổ về những gì chúng tôi đã làm. Chúng tôi đã tạo ra một sản phẩm tuyệt vời có thể sát cánh với bất kỳ thứ gì khác và trong nhiều trường hợp vượt quá khả năng của chúng. Và chúng tôi luôn có thể tự hào về điều đó”.

Ông Metz tin rằng YF-22 được chọn vì Lockheed Martin / Boeing / General Dynamics có thể điều hành chương trình tốt hơn Northrop Grumman / McDonnell Douglas và kỹ sư của YF-23 không có trình độ bán hàng tương tự các nhà tiếp thị đại diện cho YF-22.

“Lockheed đã thực hiện thêm nhiều hoạt động tiếp thị, kỹ năng bán hàng, đưa thêm những 'ấn tượng lâu dài' vào chương trình trình diễn chuyến bay YF-22 của họ".

"Về cơ bản, họ hiểu cách bán máy bay của mình và cách tạo ra ảnh hưởng lớn đến quá trình ra quyết định mua sắm. Northrop đã không làm như vậy và sự thật trên đã được chứng minh là gây sụp đổ dự án YF-23”, ông Metz nói.

Liệu YF-23 có tránh được các vấn đề khác nhau gây ra ảnh hưởng sau này tới chương trình F-22 như sự chậm trễ, chi phí vận hành quá cao, nhu cầu nâng cấp phần mềm và các vấn đề về độ tin cậy?

Câu trả lời chắc chắn không bao giờ được biết. Nhưng YF-23 là một thiết kế đi trước thời đại và điều đó theo nhận xét, đã gây ra các vấn đề riêng trong quá trình sản xuất. YF-23 có lẽ xứng đáng với một số phận tốt hơn là nằm tại Bảo tàng Quốc gia của Lực lượng Không quân Mỹ ở Dayton, Ohio.