Vì sao Thổ Nhĩ Kỳ bất ngờ chê chiến đấu cơ F-16 của Mỹ?

"Tôi tin rằng sau thảm họa động đất, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ từ bỏ đề nghị mua máy bay F-16 vì dự án này tốn tới 20 tỉ USD", ông Cagri Erhan, thành viên Hội đồng Chính sách đối ngoại và an ninh của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nói.

Ông này thậm chí cho rằng, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã sai lầm khi đề nghị mua máy bay F-16 của Mỹ.

Hiện thương vụ vẫn đang vướng ngăn trở do Quốc hội Mỹ vẫn từ chối bán loại vũ khí này cho Thổ Nhĩ Kỳ, sau khi Ankara ngăn cản Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO.

Ông Cagri Erhan chê rằng máy bay F-16 đã lỗi thời và không thể cạnh tranh được với các máy bay chiến đấu phản lực khác.

"Thổ Nhĩ Kỳ nên lập tức quyết định không mua F-16 và đổi sang các loại máy bay chiến đấu đời mới như F-35. Hoặc lựa chọn máy bay khác đến từ Trung Quốc, Nga hay Eurofighter của châu Âu", ông Erhan nói.

Dù vậy giới quan sát cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn mong muốn mua được chiến đấu cơ F-16 vì nếu xét trên tổng thể tiêu chí, đây vẫn là giải pháp có lợi. Trước đó các quan chức chính quyền cao cấp của Thổ Nhĩ Kỳ liên tục giục Mỹ thông qua thương vụ bán F-16 cho nước này.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết đã thảo luận với người đồng cấp Mỹ Antony Blinken vấn đề tiêm kích F-16 hôm 20/2. Ông trông đợi chính quyền và quốc hội Mỹ ủng hộ thương vụ này.

Thổ Nhĩ Kỳ đặt hàng hơn 100 tiêm kích tàng hình F-35A do tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ chế tạo, nhưng bị loại khỏi dự án năm 2019 sau khi mua tổ hợp phòng không S-400 do Nga sản xuất.

Ankara sau đó đề nghị mua 40 tiêm kích hạng nhẹ F-16 phiên bản mới nhất và gần 80 bộ phụ tùng để hiện đại hóa lực lượng chiến đấu cơ hiện có, trong thương vụ có tổng trị giá 20 tỷ USD.

F-16 Block 70/72 là phiên bản mới nhất và mạnh nhất trong gia đình chiến đấu cơ F-16.

Cốt lõi của phiên bản này là radar quét mảng pha điện tử chủ động tiên tiến, động cơ mới, cùng khung thân được cải tiến để tăng độ bền.

F-16 Block 70/72 sử dụng động cơ F110 của General Electric, với cấu hình dựa trên gói nâng cấp F-16V Viper được Lockheed Martin phát triển cho khách hàng biên chế dòng F-16 trước đó.

Điểm nổi bật nhất của biến thể này là radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) AN/APG-83, sử dụng nhiều công nghệ từ radar tiêm kích F-22 và F-35.

Tính năng cụ thể của loại radar này không được công bố, nhưng nó có tầm hoạt động, tốc độ quét và số lượng mục tiêu theo dõi cùng lúc vượt trội so với radar trên tiêm kích F-16 đời cũ.

Ngoài ra, máy bay cũng được trang bị hệ thống tác chiến điện tử tối tân, buồng lái được gắn màn hình độ phân giải cao, mũ phi công đời mới nhất JHMCS II...

Sức mạnh của phiên bản này được cho là đủ sức, thậm chí nhỉnh hơn ở một số thông số nếu đối đầu với phiên bản Su-35S xuất khẩu của Nga.

Các nhà phân tích nhận định radar trên F-16 Block 70/ nhạy và có tầm quét tốt hơn hẳn so với radar bán chủ động của Su-35S.

Về trang bị vũ khí, tuy F-16 Block 70/72 có một động cơ nhưng chúng có thể mang vác tới 7,9 tấn vũ khí trong khi Su-35S dù trang bị hai động cơ, to lớn hơn nhưng cũng chỉ có khả năng mang theo 8 tấn vũ khí.

Phi công được trang bị hệ thống ngắm bắn gắn trên mũ bay (JHMCS), tăng uy lực cho tên lửa tầm nhiệt AIM-9X nhờ khả năng khóa và tấn công mục tiêu theo hướng nhìn của phi công, thay vì phải chờ máy bay hướng mũi về phía đối phương.

Ngoài vũ khí đối không hiện đại như tên lửa tầm trung AIM-120C AMRAAM và tầm ngắn AIM-9X, tiêm kích F-16 Block 70 cũng có thể trang bị tên lửa diệt hạm AGM-84 Harpoon, diệt radar AGM-88 HARM, tên lửa đối đất AGM-65 Maverick và bom dẫn đường laser GBU-12.

F-16 Block 70/72 được trang bị buồng lái kính tiên tiến với hệ thống điện tử và máy tính điều khiển hiện đại.

Các đồng hồ cơ khí được thay bằng màn hình đa chức năng, cùng một màn hình hiển thị độ nét cao cỡ lớn (CPD) ở giữa hai đầu gối phi công.

CPD tăng khả năng nhận thức tình huống của phi công bằng cách hiển thị thông số kỹ thuật và dữ liệu tác chiến theo thời gian thực.

Đường truyền dữ liệu Link 16 cho phép các tiêm kích F-16 Block 70/72 kết nối với nhau, hoặc đồng bộ dữ liệu với đồng minh trong những chiến dịch quy mô lớn.

F-16 Block 70/72 trang bị máy tính hiệu suất cao với thiết kế module thay cho ba máy tính điều khiển cồng kềnh của phiên bản F-16 đời cũ.

Thiết kế này tăng cường đáng kể năng lực tính toán, xử lý dữ liệu từ các cảm biến và vũ khí, đồng thời giảm bớt khối lượng cho máy bay.

Phi cơ cũng được lắp thiết bị định vị vệ tinh cùng Hệ thống phòng chống va chạm mặt đất tự động (AGCAS), giúp cảnh báo phi công khi máy bay sắp lao xuống đất hoặc tự động điều chỉnh đường bay khi người điều khiển bất tỉnh.

Rõ ràng với tinh năng và hiệu suất như vậy, F-16 Block 70/72 là chiến đấu cơ rất đáng để sở hữu.

Có chăng là việc Mỹ luôn bán vũ khí kèm theo những điều khoản nhất định, khác với Nga và Trung Quốc, chỉ cần khách hàng có tiền là họ sẽ bán.