Vấn đề tăng trưởng GDP của Nga đã gây ra nhiều tranh luận

Chính quyền Nga liên tục đưa ra những con số ấn tượng về số liệu tăng trưởng GDP, nhưng thực tế như thế nào?

Hai năm trước, phương Tây đã khiến phần còn lại của thế giới choáng váng khi đưa ra các biện pháp trừng phạt kinh tế chưa từng có tiền lệ đối với Liên bang Nga sau khi Moskva tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

Tuy nhiên "sự hưng phấn" ở các thủ đô phương Tây đã nhường chỗ cho sự thất vọng, khi nền kinh tế Nga không sụp đổ như một số người mong đợi mà bắt đầu phát triển sau khi những chính sách quyết liệt được đưa ra.

Thành công kinh tế của Nga so với viễn cảnh “sụp đổ” được dự báo đã trở thành một bất ngờ lớn, thậm chí nhiều người ở phương Tây còn cảm thấy bị ấn tượng một cách đặc biệt sau khi nghe những câu chuyện đến từ Điện Kremlin.

Trong 3 tháng qua, IMF đã tăng hơn gấp đôi ước tính về tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội của Nga vào năm 2024, hiện con số ở mức 2,6%, cao hơn nhiều nước châu Âu trong quá khứ và đúng như dự đoán trong năm nay.

"Các biện pháp trừng phạt không mang lại tác dụng? Và có bài học nào cho chúng ta trong việc nghiên cứu nền kinh tế Nga hay không? Câu trả lời là hoàn toàn có thể", nhà báo Martin Sandbu của tờ Financial Times (FT) viết.

Nhà phân tích tin rằng có những bài học dành cho các nhà lãnh đạo châu Âu và Mỹ từ sự tăng trưởng GDP của Nga, nhưng không phải là những gì đang được nhắc đến ở Moskva.

Theo ông Sandbu, giới lãnh đạo Nga chỉ đơn giản là nắm bắt một cơ hội mà các thị trường tự do bỏ qua, coi đó là một thành tựu. Cụ thể, hầu hết sự tăng trưởng trong sản xuất nội địa diễn ra ở các phân ngành gắn liền với tổ hợp công nghiệp quân sự.

Phần còn lại của ngành công nghiệp không cho thấy những chỉ số ấn tượng như vậy. Ví dụ, sản xuất ô tô vẫn thấp hơn một phần ba so với mức trước đó.

Điều này không có nghĩa là tăng trưởng GDP không “thực”. Hoạt động đã tăng lên rõ ràng, bằng chứng là các chỉ số khác như tỷ lệ thất nghiệp giảm, nhưng chỉ số tổng hợp lại phản ánh sự thay đổi cấu trúc của hoạt động kinh tế.

Nền kinh tế chiến tranh mang lại sự ổn định chung nhưng lại mất đi một số lĩnh vực nhất định, điều này đã được chứng minh ở mọi quốc gia thi hành chính sách thiết quân luật tại bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử.

Nhà báo Sandbu chắc chắn rằng thông thường lĩnh vực tiêu dùng, công nghiệp nhẹ và các doanh nghiệp Nga đang phải chịu thiệt hại một cách còn nặng nề hơn dự đoán.

"Vì vậy, nếu chỉ dựa trên số liệu tăng trưởng GDP được Nga đưa ra (chưa xác thực được độ chính xác) thì sẽ là sai lầm khi kết luận rằng các biện pháp trừng phạt đã thất bại", chuyên gia phân tích của tờ FT nói rõ.

Hơn nữa, số liệu tăng trưởng kinh tế Nga đến từ sản xuất quốc phòng cũng bị nghi ngờ, điển hình như đã có nhiều nhận xét việc lấy xe tăng lưu kho từ thời Liên xô rồi tân trang lại không thể mang đến giá trị lớn như sản xuất mới, theo như số liệu các nhà máy báo cáo.

Chẳng thể bỏ qua thực tế là đời sống nhân dân Nga không được như trước, tình trạng lạm phát tăng khiến giá cả leo thang, thiếu những dịch vụ thiết yếu, sống trong bầu không khí chiến tranh, bị cô lập với thế giới... là những thứ mà số liệu kinh tế không phản ánh hết.