Biết hút thuốc là… chín chắn
Tuổi kết hôn lập gia đình của những người dân sống tại nông thôn Campuchia thường là nữ 15 -16 tuổi, còn nam khoảng 19 - 20 tuổi. Về tục lễ hôn lễ của họ cũng có nhiều nét đặc biệt khác hẳn với những nước láng giềng. Đó là quy ước ngầm: tất cả thiếu nữ trước khi lập gia đình bắt buộc phải trang bị khả năng… hút thuốc.
Khi bé gái lên 6 - 7 tuổi, thay vì khuyến khích con rèn luyện những kỹ năng về cách ăn - mặc, biết vệ sinh cá nhân, hoạt ngôn, sự tự tin, ý thức tốt lúc làm bài tập hoặc việc nhà, thì những bậc phụ huynh ở đây lại đặc biệt chú trọng cho con tiếp cận với thuốc lá. Trong thời gian này, gia đình có thể thiếu bất cứ thứ đồ gì, nhưng không thể thiếu những điếu thuốc lá. Đôi khi chỉ cần nhìn vào số lượng thuốc lá trong nhà, người ta cũng thể đoán được gia đình này có mấy cô con gái và chúng đang ở độ tuổi nào.
Người cha/mẹ hướng dẫn tỉ mỉ, cụ thể từng bước: lấy điếu thuốc, châm lửa, đưa lên mồm, ngậm đầu lọc, rít mạnh vào một hơi, bỏ điếu thuốc ra khỏi mồm, rít thêm một lần nữa, nuốt khói, thở khói ra… cứ như thế rồi sẽ thấy nhiều cảm giác xảy ra. Giương tròn đôi mắt còn thơ dại, bé gái làm theo từng bước một. Và trong khoảnh khắc, bé gái thấy mặt đất nghiêng đi, tiếp theo đó là cái cảm giác cay xè sặc sụa…
Lý giải về những “khóa học” hút thuốc lá lạ lẫm, dị biệt này, phụ huynh ở đây cho rằng, hút thuốc là cách khiến những đứa trẻ cảm nhận rõ rệt được vị ngọt - đắng, vị cay xè, chát mặn của cuộc sống. Bởi lẽ, cây thuốc lá từ hàng chục năm nay được xem là loại cây công nghiệp chiến lược của đất nước Campuchia, đặc biệt là ở vùng nông thôn. Bao đời nay, cây thuốc lá đã giúp người dân nông thôn thoát nghèo, có cuộc sống ấm no hơn. Họ thường vẫn ví von số phận của người phụ nữ cũng giống như điếu thuốc lá kia. Theo họ, một điếu thuốc lá có 3 sinh mạng: thứ nhất là tươi xanh, thứ 2 là vàng cháy và thứ 3 là đỏ rực. Tâm tình của người phụ nữ cũng vậy, tình yêu đầu bao giờ cũng ngây thơ, trong sáng, đẹp như tranh vẽ, đến khi bị tổn thương, trái tim đã chết. Nếu ngọn lửa đốt cháy điếu thuốc thì cô đơn làm người phụ nữ muộn phiền. Họ sẽ nhớ lại và bắt chước động tác người yêu trước đây làm khi hút thuốc, bật lửa, đốt cháy, sau đó đưa từ từ điếu thuốc chạm môi.
Những cô gái không hút thuốc sẽ bị coi thua kém bạn bè cùng trang lứa; không xinh đẹp đáng yêu và thậm chí là còn mang tội phản lại phong tục. Độc đáo hơn, chuyện con gái phải biết hút thuốc lá còn là một trong những tiêu chuẩn quan trọng nhất khi các chàng trai đi chọn người yêu, tìm ý trung nhân.
Nếu bạn gái về nhà mẹ chồng tương lai ra mắt mà phì phèo điếu thuốc, ngay lập tức sẽ được tán đồng, mọi chuyện đều êm xuôi và tiến tới hôn nhân. Với họ, con gái hút thuốc lá là… chín chắn. Họ muốn con trai họ lấy một người đủ kinh nghiệm sống, cùng xây đắp một gia đình nhỏ ấm no, hạnh phúc bền lâu.
Bị giam lỏng 3 - 12 tháng
Hiện, dân số Campuchia có hơn 13 triệu người, chủ yếu là người dân tộc Khmer (chiếm tới 90%). Ngày xưa, nếu chàng trai để ý cô gái nào thì sẽ đến ở nhà cô gái ấy làm “rể hờ” 3 năm, trong thời gian này chàng trai không được động gì đến cô gái và sống như người giúp việc trong nhà. Sau 3 năm, nếu cô gái ưng thì sẽ cưới làm vợ. Nhưng tập tục này giờ đã được bãi bỏ. Sau này, chàng trai nào thích cô gái nào cứ việc đến nhà dạm ngõ, và thường sẽ được người nhà bên vợ hỏi rằng “có đi tu chưa?”. Vì người Campuchia có tục con trai đến 12 tuổi là phải đi tu trả hiếu cho cha mẹ, thời gian tu có thể là 3 năm, 3 tháng hoặc 3 tuần, nhưng không được là 3 ngày. Và người ta quan niệm những người có đi tu thì sẽ biết đạo lý hơn, sống tốt hơn.
Còn các cô gái đến tuổi kết hôn, sẽ bị cha mẹ nhốt trong một phòng riêng. Mọi sinh hoạt đều bó hẹp trong phòng. Một nguyên tắc bất di bất dịch là không được giao tiếp với bất kỳ người đàn ông nào, ngay cả cha và anh trai cũng không phải là ngoại lệ. Thời gian giam lỏng một thiếu nữ như thế này tùy theo kinh tế cho phép của gia đình. Gia đình nghèo - trung lưu có thể giữ con gái 3 - 6 tháng, vì họ cần nhân lực lao động. Gia đình khá giả - giàu thì thời gian ấy có thể kéo dài một năm. Ngày cuối cùng kết thúc “giam lỏng”, bậc cha mẹ sẽ không cho phép con gái mình nhìn thấy mặt đối tượng dù họ đã “chấm” chàng rể tương lai. Họ cũng không cho con gái ăn thịt và cá, vì sợ rằng việc này sẽ đem lại những điều không may mắn, điềm báo một tương lai gặp nhiều trắc trở.
