Tổ chức CSTO do Nga đứng đầu sẽ ra sao nếu Armenia rời đi?

Nga đã bất ngờ trước việc Armenia tự đình chỉ tư cách thành viên của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) - một liên minh quân sự rất quan trọng đối với Moskva.

Thủ tướng Armenia - ông Nikol Pashinyan cho biết trong cuộc phỏng vấn với France 24 hôm 23/2/2024 rằng Armenia sẽ rời CSTO - tổ chức được coi là đối trọng với Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

CSTO là một liên minh quân sự, trong đó các quốc gia thành viên cam kết hỗ trợ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công và thường được gọi là “NATO thu nhỏ” của Nga.

Thông báo này được Armenia đưa ra nhân dịp gần 2 năm kể từ ngày Nga tuyên bố tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, do vậy hành động này được xem là có tính biểu tượng cao.

Armenia đã nêu lên lo ngại và thất vọng về việc Nga không can thiệp vào cuộc xung đột với nước láng giềng Azerbaijan, kể cả khi vào tháng 9 năm ngoái, sau khi Azerbaijan tiến hành một cuộc tấn công trên lãnh thổ ly khai Nagorno - Karabakh và kiểm soát hoàn toàn.

Thủ tướng Nikol Pashinyan nói rõ: "Theo quan điểm của chúng tôi, thỏa thuận an ninh tập thể đã không được thực thi liên quan đến Armenia, đặc biệt là trong giai đoạn 2021 - 2022".

"Căn cứ vào những gì diễn ra, chúng tôi đã quyết định đình chỉ việc tham gia vào thỏa thuận an ninh tập thể. Hãy xem điều gì sẽ xảy ra tiếp theo", ông Pashinyan nhấn mạnh.

Thư ký báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết hiện tại "không có bất kỳ" liên hệ nào giữa hai quốc gia vào thời điểm này và các quan chức Armenia chưa thông báo chính thức cho Nga về việc dừng tư cách thành viên của họ.

Ông Peskov nói: "Phía Armenia không có bất kỳ hành động chính thức nào về vấn đề này. Chúng tôi sẽ liên hệ với những người có liên quan và làm rõ ý nghĩa của những tuyên bố nói trên".

Tuy nhiên vị quan chức Điện Kremlin nói thêm rằng Nga có kế hoạch "tiếp tục đối thoại" với chính quyền Armenia và hy vọng "những người bạn Armenia của chúng tôi sẽ giải thích mọi thứ thật cặn kẽ".

Trong trường hợp Armenia rời khỏi CSTO sẽ khiến liên minh chỉ còn lại 5 quốc gia thành viên tích cực, bao gồm Nga, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Tajikistan.

Trước bối cảnh xung đột quân sự Nga - Ukraine, CSTO đã chứng kiến ​​nhiều thách thức đối với sức mạnh cũng như khả năng tiếp tục tồn tại của khối quân sự - chính trị này.

Bên cạnh những chỉ trích của Armenia về việc thiếu hỗ trợ, Kyrgyzstan vào năm 2022 đã quyết định hủy bỏ các cuộc tập trận chung đã lên kế hoạch với Nga mà không đưa ra lý do để giải thích.

Trong khi đó, Kazakhstan cũng thông báo họ sẽ không giúp Nga vượt qua các biện pháp trừng phạt mà phương Tây áp đặt lên nền kinh tế nước này vì xung đột tại Ukraine.

Hơn nữa, xung đột giữa Armenia và Azerbaijan đã dẫn đến cái chết của binh sĩ thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình Nga vào tháng 9/2023, gây thêm áp lực cho sự tồn tại của liên minh.

Căng thẳng giữa Nga và Armenia cũng gia tăng do các cuộc tập trận quân sự được tổ chức giữa nước này và Mỹ - một dấu hiệu khác cho thấy đồng minh cũ đang nỗ lực rời xa ảnh hưởng của Moskva.