Tên lửa Neptune Ukraine phá hủy 40% tổ hợp phòng không S-400 Nga tại bán đảo Crimea?

Tuy nhiên trong khoảng thời gian chưa đầy một tháng, Hải quân Ukraine được cho là đã tấn công phá hủy tới 2 tổ hợp phòng không S-400, làm suy giảm nghiêm trọng khả năng phòng thủ của Nga, đặc biệt đối với cảng Sevastopol - căn cứ của Hạm đội Biển Đen.

Vụ tấn công thứ nhất nhằm vào khẩu đội S-400 triển khai ở Mũi Tarkhankut trên bờ biển phía Tây Bắc bán đảo Crimea, tổ hợp này bị phá hủy trong cuộc tấn công hôm 23/8/2023. Sau đó khẩu đội S-400 khác nằm cách 36 dặm về phía Nam, ở khu vực Yevpatoriya cũng bị tiêu diệt.

Những cuộc tấn công nói trên được Bộ Quốc phòng Ukraine thông báo là chiến công của tên lửa hành trình chống hạm R-360 Neptune, được sửa đổi đặc biệt để tấn công mặt đất.

Mục tiêu trước mắt của Hải quân Ukraine trong việc tấn công những tổ hợp S-400 rõ ràng là dọn đường cho Không quân Ukraine nhắm vào tàu chiến của Hạm đội Biển Đen đang neo đậu tại khu vực cảng Sevastopol.

Do các sự kiện gần đây đã dẫn đến sự cạn kiệt của các tổ hợp S-400, ban đầu được bố trí nhằm mục đích bảo vệ cảng Sevastopol, nên rõ ràng "thành trì" của Hạm đội Biển Đen đã bị tổn thất đáng kể.

Hệ thống phòng không S-400 là một trong tổ hợp vũ khí và có năng lực nhất trên thế giới, được thiết kế để chống lại nhiều mối đe dọa, bao gồm cả tên lửa hành trình như R-360 Neptune.

Tuy nhiên hiệu quả của bất kỳ hệ thống phòng không nào đều phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như kịch bản giao chiến cụ thể, chiến thuật mà bên tấn công sử dụng và khả năng chống trả của tên lửa.

Trong những trường hợp tổ hợp phòng không S-400 Triumf thất bại trước tên lửa R-360 Neptune nói trên, một số lý do có thể được sử dụng để giải thích.

Yếu tố thứ nhất là chiến thuật được Hải quân Ukraine sử dụng, khi tên lửa R-360 Neptune nổi tiếng với khả năng cơ động tốt ở độ cao thấp, điều này khiến việc phát hiện và đánh chặn trở nên khó khăn rất nhiều hơn.

Thứ hai là những biện pháp đối phó được trang bị cho tên lửa R-360 Neptune, chẳng hạn như gây nhiễu radar hoặc tung ra vô số mồi bẫy để gây nhầm lẫn và né tránh các hệ thống phòng không.

Lý do tiếp theo có thể bắt nguồn từ những hạn chế cố hữu của chính tổ hợp phòng không S-400, bất chấp Triumf thực sự rất lợi hại, nhưng chẳng có vũ khí nào hoàn hảo khi luôn có lỗ hổng hoặc điểm yếu tiềm ẩn có thể bị khai thác.

Có thể thiết kế ưu việt hoặc đặc điểm bí mật nào đó của tên lửa R-360 Neptune đã đặt ra thách thức quá lớn, khiến radar và đạn đánh chặn của tổ hợp S-400 không được tối ưu hóa để chống lại một cách hiệu quả.

Tên lửa Neptune chính là vũ khí đã đánh chìm ​​tuần dương hạm Moskva - soái hạm của Hạm đội Biển Đen vào tháng 4/2022, mở ra chuỗi ngày thành công rực rỡ của vũ khí nói trên.

Phiên bản ban đầu của tên lửa Neptune chỉ có tầm bắn 280 km và mang theo đầu đạn nặng 150 kg, tuy nhiên biến thể nâng cấp dùng để tấn công mặt đất đã tăng tầm bắn lên gần 400 km với đầu đạn trọng lượng 350 kg.

Tên lửa hành trình R-360 Neptune hoạt động bằng cách kết hợp dẫn đường quán tính và sử dụng đầu dò radar chủ động, nó được trang bị động cơ nhiên liệu rắn cung cấp lực đẩy trong suốt chuyến bay.

Hệ thống dẫn đường của tên lửa sử dụng các điểm định hướng được lập trình sẵn và cập nhật thông số vệ tinh để điều hướng tới mục tiêu. Khi nó đến gần mục tiêu, radar tìm kiếm chủ động sẽ đảm nhận việc tấn công một cách chính xác.

Về vật liệu, tên lửa hành trình R-360 Neptune được chế tạo chủ yếu bằng composite nhẹ và bền, mang lại tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng cao, cho phép tên lửa đạt được tầm bắn và khả năng cơ động cao hơn.

Việc sử dụng vật liệu tổng hợp cũng giúp giảm tiết diện phản xạ radar của tên lửa, khiến hệ thống radar phòng không đối phương khó phát hiện và theo dõi hơn, đây có thể là lý do chính khiến S-400 hoàn toàn bất lực.