Tàu con thoi Buran của Liên Xô gây tiếc nuối với chuyến bay đầu tiên và duy nhất

Tàu con thoi Buran được Liên Xô thiết kế như một câu trả lời trước sản phẩm tương tự do Mỹ chế tạo, thể hiện tham vọng lớn trong công cuộc chinh phục vũ trụ của Moskva.

Vào tháng 11/1988, cách đây đúng 35 năm, tàu con thoi Buran của Liên Xô đã thực hiện chuyến bay đầu tiên và đáng tiếc khi cũng là cuối cùng trước khi toàn bộ chương trình bị chấm dứt trong nỗi tiếc nuối.

Theo nhận xét từ giới chuyên gia, tàu con thoi Buran được Liên Xô chế tạo vào thập niên 80 của thế kỷ trước là một bộ máy cực kỳ phức tạp và khác biệt hoàn toàn so với những phương tiện chinh phục không gian mà họ đã sản xuất trước đó.

Một điều khó tin nhưng có thật đó là chiếc Buran được thiết kế để thực hiện 100 chuyến bay vào vũ trụ. Ngay cả các phi thuyền SpaceX hiện đại cũng không thể tự hào về khả năng tái sử dụng nhiều đến như vậy.

Để tạo ra phương tiện này, không có gì đáng ngạc nhiên khi cần tới hơn 1.000 cơ quan, tổ chức trên toàn lãnh thổ Liên Xô được huy động tham gia dự án, ngoài ra số tiền khổng lồ 16 tỷ rúp đã được chi cho việc chế tạo tàu con thoi.

Chiếc Buran có chiều dài 36,5 mét, trọng lượng cất cánh tối đa 105 tấn với tải trọng 30 tấn. Bên cạnh đó, tàu con thoi có thể đưa 20 tấn hàng trở lại quỹ đạo, tức là về mặt lý thuyết, nó có thể gửi các module trạm vũ trụ bị lỗi xuống mặt đất để sửa chữa và mang trở lại.

Buran của Liên Xô và tàu con thoi của Mỹ có bề ngoài rất giống nhau, dẫn tới không ít suy đoán cho rằng sản phẩm do Liên bang Xô Viết chế tạo là "thành tựu" của một chiến dịch tình báo.

Công việc chế tạo tàu con thoi Buran kéo dài tới 15 năm và đến ngày 15/11/1988, chuyến bay đầu tiên và thật đáng tiếc cũng là cuối cùng của con tàu đã diễn ra.

Trong lần du hành trên trên, tàu con thoi Buran đã bay vòng quanh Trái đất hai lần và hạ cánh xuống Sân bay vũ trụ Baikonur - nơi từ đó nó xuất phát. Chuyến bay và hạ cánh của chiếc Buran diễn ra tự động, đây là lần đầu tiên trong lĩnh vực du hành vũ trụ trên thế giới.

Trên thực tế, chiếc Buran đã đáp ứng đầy đủ những kỳ vọng đặt vào nó và chứng minh cho cả thế giới thấy tài năng của các nhà thiết kế Liên Xô. Ban đầu Moskva dự định chế tạo 5 tàu con thoi như vậy để thực hiện 10 - 12 chuyến bay mỗi năm.

Tuy nhiên việc phát triển một chương trình chinh phục không gian độc đáo diễn ra đúng thời điểm khó khăn nhất đối với nền kinh tế, điều này đã định trước số phận của dự án.

Không tìm thấy nguồn tiền để tiếp tục tài trợ cho chương trình, ngoài ra chuyến bay của tàu con thoi vào quỹ đạo đắt hơn hàng chục lần so với việc phóng tên lửa Soyuz, do vậy dự án bị coi là không hiệu quả và bị chấm dứt sớm.

Chương trình chinh phục vũ trụ của Nga suốt thời gian qua hầu như không có bước tiến nào so với thời kỳ Liên bang Xô Viết, họ không có ý định tái sử dụng hay chế tạo mới tàu con thoi.

Điều này khiến cho hai nguyên mẫu tàu con thoi Buran đang được lưu giữ trong tòa nhà MKZ thuộc sân bay vũ trụ Baikonour tại Kazakhstan ngày càng bị xuống cấp theo thời gian.