ANTD.VN - Thành phố Mariupol hiện là "chảo lửa" nóng nhất tại chiến trường Ukraine, nơi đang có khoảng 14.000 quân Nga giao tranh với các lực lượng quân sự của Ukraine đang tử thủ tại đây. Giới phân tích nhận định, việc thành phố này thất thủ chỉ còn tính bằng ngày.
Nếu thành công kiểm soát thành phố Mariupol, Nga có thể kết nối lực lượng ở Crimea với Donbas, bóp nghẹt nền kinh tế Ukraine, cũng như nâng cao nhuệ khí của quân đội Nga.
"Các trận chiến giành quyền kiểm soát Mariupol vẫn tiếp diễn", Phó thị trưởng thành phố Mariupol Serhiy Orlov nói hôm 11/4.
Ông cũng bác bỏ thông tin về một lữ đoàn thủy quân lục chiến tuyên bố hết đạn dược và phải đối mặt với "trận đánh cuối cùng".
Tổng chỉ huy các lực lượng vũ trang Ukraine, Đại tướng Valerii Zaluzhnyi cho hay Kyiv đang làm mọi thứ để có thể chiến đấu chống lại lực lượng Nga.
Kể từ khi quân đội Nga và lực lượng ly khai thân Nga bao vây Mariupol vào đầu tháng 3-2022, giao tranh ác liệt vẫn diễn ra ở thành phố này.
Phương Tây nhận định, kiểm soát thành phố này vẫn là mục tiêu chính trong cuộc tấn công của quân đội Moscow.
Các cuộc giao tranh đã khiến thường bị kẹt lại trong thành phố, cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau vì không nghiêm túc thực hiện hàng lang an toàn.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nhận định rằng Nga muốn kiểm soát thành phố cảng Mariupol vì "vị trí chiến lược" của nó.
Phương Tây cho rằng, dù Điện Kremlin tăng cường tập trung vào miền Đông và Nam Ukraine, nhưng mục tiêu quan trọng nhất lúc này vẫn là kiểm soát được thành phố Mariupol.
Cụ thể, Mariupol là thành phố chiến lược nằm trên hành lang nối bán đảo Crimea - lãnh thổ thuộc Ukraine bị Nga sáp nhập năm 2014 - với vùng Donbas hiện do lực lượng ly khai thân Nga kiểm soát. Đây là thành phố lớn thứ hai ở tỉnh Donetsk, nằm ở phía đông nam của Ukraine.
Dù chỉ chiếm một vị trí nhỏ trên bản đồ, thành phố này lại đang ngáng đường của quân đội Nga đi lên từ bán đảo Crimea để hội quân với lực lượng ly khai thân Nga ở vùng Donbas.
Nếu kiểm soát hoàn toàn Mariupol, Nga có thể hình thành trận tuyến bao vây các lực lượng vũ trang Ukraine ở khu vực miền Đông và tiến đánh những khu vực sâu bên trong nội địa Ukraine.
Giới chức phương Tây cảnh báo rằng Mariupol là một "cánh cửa rất quan trọng" để viện trợ cho Ukraine, giữa lúc Nga chuẩn bị tái triển khai quân đội đến vùng Donbas.
Nếu Mariupol thất thủ, Nga sẽ kiểm soát 80% đường ra Biển Đen của Ukraine, qua đó cắt đứt giao thương trên biển và cô lập hơn nữa nước láng giềng.
Đối với Moscow, hành lang đất liền này sẽ đảm bảo quyền kiểm soát bờ biển Azov. Các cảng nước sâu đã khiến đây trở thành địa điểm đặc biệt hấp dẫn với hoạt động vận tải. Kiểm soát bến cảng như vậy sẽ cải thiện đáng kể thời gian vận chuyển hàng hải giữa Nga, Donbas và Crimea.
Nếu thành phố này thất thủ, các lực lượng Ukraine hiện đóng tại đó sẽ phải đối mặt với sự cô lập về hậu cần hoặc bị bao vây.
Bên cạnh đó, việc Nga kiểm soát được thành phố Mariupol sẽ có ý nghĩa lớn về mặt tâm lý. Bằng cách kiểm soát được Mariupol, Điện Kremlin sẽ có thể cho người dân thấy Nga đang đạt được các mục tiêu của mình.
Mariupol không chỉ nằm trong lãnh thổ được Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng tuyên bố chủ quyền, nó còn là một phần trong tầm nhìn của tổng thống Nga về "Novorossiya", một vùng lãnh thổ trải dài từ miền Đông tới miền Nam Ukraine dọc theo bờ Biển Đen. Ông từng coi đó là "vùng đất lịch sử của Nga".
Bên cạnh lợi ích về địa lý và kinh tế, khía cạnh lịch sử và tuyên truyền cũng được coi là nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến giành quyền kiểm soát Mariupol.
Năm 2014, Mariupol đã bị các lực lượng thân Nga chiếm đóng trong thời gian ngắn ngủi, nhưng sau đó quân đội Ukraine giành lại quyền kiểm soát.
Mariupol là quê hương của Tiểu đoàn Azov, một lực lượng dân quân cực hữu của Ukraine. Tiểu đoàn này đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy lùi các lực lượng Nga khỏi Mariupol vào năm 2014.
Kể từ đó, Tiểu đoàn Azov đã chiến đấu với các phe phái do Nga hậu thuẫn ở miền Đông Ukraine, như một phần của Lực lượng Vệ binh Quốc gia.
Dù Tiểu đoàn Azov chỉ là một phần nhỏ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, Nga tuyên bố các chiến binh Azov phải chịu trách nhiệm cho những vụ giết hại dân thường và tấn công phá hoại ở Mariupol.
Dù Tiểu đoàn Azov chỉ là một phần nhỏ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, Nga tuyên bố các chiến binh Azov phải chịu trách nhiệm cho những vụ giết hại dân thường và tấn công phá hoại ở Mariupol.
“Mariupol có ý nghĩa thiết thực và mang tính biểu tượng đối với nước Nga”, Andrii Ianitskyi, lãnh đạo một trung tâm thuộc trường Kinh tế Kyiv, nhận định.
Mặt khác, việc mất Mariupol sẽ là một đòn giáng mạnh đối với người Ukraine, không chỉ về mặt quân sự và kinh tế mà còn đối với những người dân chiến đấu bảo vệ đất nước trên tiền tuyến.
Hiện phía Nga đang công bố việc ngày càng có nhiều lính Ukraine tại Mariupol ra hàng.
Nếu thành phố này thất thủ, các lực lượng Ukraine hiện đóng tại đó sẽ phải đối mặt với sự cô lập về hậu cần hoặc bị bao vây.
Phía Nga tuyên bố, đội hình của lực lượng tử thủ Ukraine tại Mariupol bị tan vỡ do số thương vong nhiều và họ cũng cạn kiệt lương thực và đạn dược.
Trước đó phía Nga cũng đăng thông tin cho biết gần 300 binh sĩ của Tiểu đoàn lính thủy đánh bộ số hiệu 503 thuộc Lữ đoàn lính thủy đánh bộ độc lập 36 của Hải quân Ukraine đã ra đầu hàng quân Nga tại thành phố cảng chiến lược Mariupol ở miền Nam Ukraine.
Hiện quân đội Ukraine chỉ còn kiểm soát duy nhất một cứ điểm là khu nhà máy thép Azovstal, một trong những nhà máy luyện kim lớn nhất châu Âu.
Nhà máy Azvostal hoạt động dưới sự điều hành của Metinvest, công ty sản xuất 45% sản lượng thép của Ukraine năm 2021.
Công ty sản xuất hàng triệu tấn sắt, thép và sản phẩm thép cuộn mỗi năm thuộc sở hữu của tỷ phú Rinat Akhmetov, người giàu nhất Ukraine.
Tiểu đoàn Azov cáo buộc Moscow đã sử dụng chất độc hóa học trong khu vực nhưng không đưa ra được bằng chứng. Mỹ và một số tổ chức quốc tế đang điều tra. Nga chưa lên tiếng trước cáo buộc này.
Pavlo Kyrylenko, thống đốc vùng Donetsk, hôm 15/4 cho hay quân đội Ukraine "vẫn đang kiên cường bảo vệ Mariupol" trước các trận oanh tạc của lực lượng Nga vào thành phố ven biển Azov, dù thành phố đã "bị xóa sổ khỏi Trái Đất".
"Đối thủ không thể chiếm được thành phố Mariupol. Họ có thể chiếm vùng đất mà Mariupol từng tọa lạc, nhưng thành phố Mariupol thì không còn nữa", Kyrylenko nói.
Giới phân tích dự đoán Mariupol có thể trở thành thành phố lớn đầu tiên của Ukraine thất thủ vào tuần tới.
Oleksandr Motuzyanyk, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Ukraine hôm 15/4 cho hay tình hình Mariupol đang rất phức tạp.
Ông cho biết, Nga đang tập trung tấn công các khu công nghiệp và cảng Mariupol. Các lực lượng Nga cũng tăng cường pháo kích và lần đầu sử dụng máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3 để oanh tạc thành phố.
Liên Hợp Quốc liên tục kêu gọi Nga và Ukraine hợp tác mở hành lang nhân đạo đưa dân thường khỏi thành phố an toàn. Các cơ quan nhân đạo đã mở thành công một số hành lang nhân đạo.
Khoảng 100.000 người được cho là vẫn mắc kẹt bên trong thành phố có dân số 450.000 người trước khi cuộc xung đột bùng nổ.
Thị trưởng Mariupol Vadym Boychenko nói rằng ít nhất 21.000 người ở Mariupol đã thiệt mạng khi giao tranh nổ ra tại thành phố này. Phía Nga vẫn bác bỏ việc họ tấn công vào dân thường.