Tác giả vở chèo nổi tiếng "Đồng tiền Vạn Lịch" - nhà báo, nhà viết kịch Nguyễn Trung Đông qua đời

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam

ANTD.VN - Nhà viết kịch Nguyễn Trung Đông, tác giả vở chèo nổi tiếng "Đồng tiền Vạn Lịch" đã từ trần hồi 20h39 phút ngày 5/7/2022, hưởng thọ 78 tuổi. Vở diễn do tác giả Nguyễn Trung Đông viết kịch bản là một trong những tác phẩm sân khấu được chọn diễn tại Hội trường Ba Đình phục vụ kỳ họp Quốc hội khóa VII đã gây tiếng vang lớn vào thời điểm đó. Vở chèo đã được trình diễn hàng trăm suất ở rạp Đại Nam, đoạt giải A Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1985.  

Trong cuộc đời cầm bút, nhà báo - tác giả sân khấu Nguyễn Trung Đông đã để lại 20 cuốn sách, gần 20 kịch bản sân khấu, hàng ngàn bài báo với những trang viết chan chứa tình yêu cuộc sống…

Ông từng là phóng viên chiến trường dũng cảm, xông xáo, có mặt ở tuyến lửa khu 4 những năm trước giải phóng, rồi ở Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn trong những ngày chiến tranh biên giới ác liệt năm 1979.

Những năm tháng viết báo gắn bó với từng nhịp thở cuộc sống và chiến đấu của đồng bào dân tộc với vốn sống thực tế phong phú, những trải nghiệm chiến tranh ác liệt, đối diện với nỗi đau mất mát và cái chết trong gang tấc… đã giúp nhà báo Trung Đông trở thành một cây viết xuất sắc những năm 1970- 1980. Tình cảm ấp ủ và mong muốn nung nấu sáng tạo nên những tác phẩm sân khấu phác họa lại chân dung đồng bào dân tộc trong những cuộc chiến mà ông từng lăn lộn ghi chép.

Nhà báo, nhà viết kịch Nguyễn Trung Đông và anh trai (bên trái)-nhà văn Hồ Phương

Nhà báo, nhà viết kịch Nguyễn Trung Đông và anh trai (bên trái)-nhà văn Hồ Phương

Đáng chú ý, vở cải lương "Dòng suối trắng" kể về mối tình oan nghiệt của một đôi trai gái người Mông trong bối cảnh cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 do Đoàn cải lương Kim Phụng dàn dựng, NSND Ngọc Dư đạo diễn, đoạt giải Vàng Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1980. Vở diễn này gây tiếng vang trong làng sân khấu khi được nhiều đoàn cải lương trong nước dựng lại với hơn 1.000 đêm diễn, trong đó mỗi đêm tại rạp có từ 500 đến 600 khán giả, còn các đêm lưu diễn ngoài trời ở các sân bóng lên đến hàng nghìn người.

Vào thập niên 1980, hầu như năm nào nhà báo Trung Đông cũng viết kịch bản sân khấu mới. Ông viết hăng say và đam mê với cảm xúc sáng tạo tuôn trào. Năm 1985, ông viết kịch bản vở chèo "Đồng tiền Vạn Lịch" cho Đoàn chèo Hà Nội, do NSND Doãn Hoàng Giang đạo diễn. Đây là một trong những tác phẩm sân khấu được chọn diễn tại Hội trường Ba Đình phục vụ kỳ họp Quốc hội khóa VII đã gây tiếng vang lớn vào thời điểm đó. Vở chèo đã được trình diễn hàng trăm suất ở rạp Đại Nam, đoạt giải A Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1985.

Tiếp đó, một vở diễn nữa của tác giả Trung Đông cũng giành giải A của Hội diễn Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc, đó là vở cải lương "Hai phương trời thương nhớ" do đoàn cải lương Kim Phụng dàn dựng, NSND Ngọc Dư đạo diễn. Tác giả Trung Đông đã đưa ra sáng kiến dựng sân khấu ước lệ hai tầng để thể hiện hai không gian đồng hiện ở Việt Nam và Campuchia trong câu chuyện về bộ đội tình nguyện Việt Nam ở chiến trường nước bạn. Nắm bắt được ý tưởng đó, họa sĩ sân khấu Doãn Châu đã thể hiện thành công sân khấu hai tầng lần đầu tiên xuất hiện trên sân khấu Việt.

Trung Đông cũng là tác giả của các vở cải lương "Miền đất nhớ", "Hòn đá thề", "Ly hôn", "Mảnh đất anh nằm"; vở chèo "Lương tâm nổi giận"; kịch nói "Bóng râm trong ngày nắng" (Đoàn Kịch Hà Nội, 2 diễn viên đảm nhận vai chính trong vở diễn sau này là NSND Hoàng Dũng và NSND Hoàng Cúc).

Nhớ về quãng thời gian ấy, họa sĩ Nguyễn Thu Thủy-tác giả "Con đường gốm sứ", trưởng nữ nhà viết kịch Nguyễn Trung Đông chia sẻ: "Tuổi thơ của 3 chị em mình gắn bó với những buổi tối đến nhà hát xem bố đạo diễn dựng vở. Đó là cả một thế giới lung linh đặc biệt với ánh đèn sân khấu, các khung cảnh trang trí thay đổi sau mỗi màn diễn, giọng các diễn viên hội thoại các câu văn do bố mình viết, cả các ca từ trong các làn điệu cải lương và chèo do ông sáng tác. Khi đó mình còn bé, chưa hiểu hết ý nghĩa nhưng chỉ biết rằng những làn điệu đó thật ngọt ngào, mượt mà và ấm áp. Hàng tràng vỗ tay vang lên không ngớt khi những ca từ và làn điệu hay ngân vang".

Vở chèo "Đồng tiền Vạn Lịch" do Đoàn chèo Hải Phòng dàn dựng

Vở chèo "Đồng tiền Vạn Lịch" do Đoàn chèo Hải Phòng dàn dựng

Ngoài gần 20 kịch bản sân khấu, hàng nghìn bài báo, nhà báo Trung Đông còn viết 20 cuốn sách, trong đó 10 cuốn xuất bản ở NXB Quân đội và 10 cuốn xuất bản ở NXB Phụ nữ. Có thể kể đến cuốn "Tiếng hát cánh buồm" viết về cuộc sống mới ở Hải Phòng, truyện ký "Mùa xuân Tây Nguyên" và tiểu thuyết "Gió ấm" viết về cuộc đấu tranh thu phục Phun-rô ở Tây Nguyên, "Những đỉnh núi thép" viết về cuộc chiến tranh biên giới năm 1979, "Trở về làng" và "Nông trường đồng dao" viết về công cuộc xây dựng đất nước sau giải phóng…

Những trang viết của ông đầy ắp hiện thực cuộc sống và chiến đấu, niềm vui và đau khổ, niềm đam mê văn hóa các vùng miền, cháy bỏng tình yêu cuộc sống và con người.

Nhà báo Nguyễn Trung Đông cùng họa sĩ Trần Khánh Chương và con gái - họa sĩ Nguyễn Thu Thủy trong một sự kiện nghệ thuật
Nhà báo Nguyễn Trung Đông cùng họa sĩ Trần Khánh Chương và con gái - họa sĩ Nguyễn Thu Thủy trong một sự kiện nghệ thuật

Họa sĩ Nguyễn Thu Thủy cho biết, ở ngoài đời, bố chị là một người hiền hậu, vui tính, luôn thương yêu vợ con và các cháu, được đông đảo bạn bè đồng nghiệp quý mến.

"Chúng tôi luôn tự hào về bố và ông cũng tự hào về 3 người con của mình đã tiếp tục nuôi dưỡng ngọn lửa say mê nghệ thuật để tạo nên những tác phẩm có ích cho xã hội", tác giả công trình Con đường gốm sứ ven sông Hồng bày tỏ.

Tang lễ của nhà báo, nhà viết kịch Nguyễn Trung Đông sẽ diễn ra vào hồi 10h ngày 9/7/2022 tại Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng, Hà Nội.

Nhà báo Nguyễn Trung Đông sinh năm 1945. Ông tốt nghiệp khoa Văn, Đại học Tổng hợp năm 1967. Sau đó, ông về làm việc tại Báo Nhân dân và làm việc ở đây 44 năm. Ông nguyên là Trưởng Ban Văn xã, Ủy viên Ban Biên tập của báo Nhân dân.