Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật sẽ để lại hậu quả xấu với môi trường
80% rác thải nông thôn vứt bừa bãi
Kết quả khảo sát mới đây của Viện Nước, tưới tiêu và môi trường (Bộ NN&PTNT) cho thấy, với khoảng 70% dân số ở khu vực nông thôn, mỗi năm phát sinh 13 triệu tấn rác thải sinh hoạt, khoảng 1.300 triệu mét khối nước thải sinh hoạt và khoảng 7.500 tấn vỏ bao thuốc BVTV. Trong đó, khoảng 80% khối lượng rác thải, nước thải sinh hoạt và hầu hết lượng vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật chưa được thu gom xử lý hợp vệ sinh, xả trực tiếp ra môi trường.
Hà Nội được đánh giá là đạt được những kết quả khả quan trong công tác bảo vệ môi trường, song kết quả thu gom và xử lý nước thải, rác thải sinh hoạt chưa đáp ứng được yêu cầu. Hiện, tổng lượng chất thải rắn ra môi trường trên địa bàn Hà Nội ước 5.371tấn/ngày, trong đó từ khu vực nông thôn khoảng 2.500tấn/ngày. Qua điều tra, hiện Hà Nội có 355/424 xã thành lập tổ thu gom rác thải. Có 143 xã đã tổ chức chuyển rác đi xử lý, chôn lấp tại bãi rác tập trung của thành phố, chiếm tỷ lệ 40,28%, chủ yếu là ở các thị trấn và xã lân cận khu vực nội thành. Ngoài ra, trung bình mỗi ngày lượng chất thải phát sinh do chăn nuôi khoảng 50.000 tấn, cùng với việc chất thải rắn từ các làng nghề và nước thải sinh hoạt chưa được xử lý triệt để đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Không riêng Hà Nội, việc quản lý, thu gom, xử lý chất thải rắn ở khu vực nông thôn tại nhiều tỉnh, thành phố đã nảy sinh những khó khăn, bất cập. PGS.TS Vũ Thị Hương, Viện Nước, tưới tiêu và môi trường cho biết, tại nhiều vùng nông thôn đã hình thành các mô hình thu gom rác thải do người dân, xã, thôn tự tổ chức hoặc mô hình HTX dịch vụ môi trường, công ty dịch vụ môi trường đảm nhiệm. Tuy nhiên chỉ số ít mô hình thực hiện hiệu quả, phần lớn do hình thành tự phát, chưa có chính sách hỗ trợ cho các hoạt động quản lý chất thải nông thôn nên hoạt động không bền vững.
Lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật
Bên cạnh rác thải, sản xuất nông nghiệp đang phải chịu áp lực ô nhiễm môi trường đất, nước và chất lượng nông sản bị suy giảm do sử dụng thuốc BVTV quá mức. Bởi vậy làm thế nào vừa nâng cao sản lượng vừa đảm bảo vấn đề môi trường là một việc mà ngành nông nghiệp nước ta đang phải đối mặt giải quyết.
Hàng năm, tổng lượng phân bón các loại sử dụng ở Việt Nam xấp xỉ 7,7 triệu tấn. Tuy nhiên thực tế cho thấy, việc sử dụng phân bón chỉ được trên 40% hiệu suất. Ở một số vùng, tỷ lệ này còn thấp hơn, chỉ khoảng 10-20%. Trong khi đó, tình hình sử dụng thuốc BVTV ở nước ta tăng từng năm, hàng năm lượng thuốc BVTV được sử dụng khoảng 200.000-250.000 tấn. Đặc biệt hầu hết các loại thuốc BVTV đang sử dụng ở nước ta đều phải nhập khẩu từ nước ngoài. Mặc dù được giới khoa học cảnh báo, song nông dân vẫn lạm dụng hóa chất trong quá trình sản xuất và chưa có kế hoạch hành động bảo vệ môi trường. Kết quả điều tra 30 mô hình thu gom rác thải tại 10 tỉnh vùng Đồng bằng sông Hồng của Viện Nước, tưới tiêu và môi trường những năm gần đây cho thấy, chỉ có hai địa phương có kế hoạch triển khai thu gom vỏ bao thuốc BVTV, nhưng đều không thành công do không có kinh phí thực hiện và công tác tuyên truyền chưa sâu sát.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát nhìn nhận, với mức độ lạm dụng phân bón, thuốc BVTV tràn lan như hiện nay và việc tùy tiện xả chất thải chưa qua xử lý thì khó có thể phát triển nền nông nghiệp ổn định, bền vững. Vì vậy, để phát triển nông nghiệp, nông thôn, phải giải quyết hàng loạt mâu thuẫn giữa lợi ích trước mắt, lâu dài và đặt trong tổng thể, gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế, xã hội với bảo vệ và cải thiện môi trường.
