Nga gia hạn thỏa thuận ngũ cốc sau khi Ankara cảnh báo cứng rắn

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã trả lời câu hỏi của các nhà báo về tương lai của cái gọi là thỏa thuận ngũ cốc, dự kiến thời hạn gia hạn sẽ hết vào ngày 17/7/2023.

Cần lưu ý thêm đó là vài ngày trước, Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres nói rằng ông sẽ hài lòng "nếu thỏa thuận ngũ cốc được gia hạn thêm ít nhất 2 tháng nữa".

Tổng thống Putin khi trả lời câu hỏi của các nhà báo đã nhắc lại rằng Nga từng nhiều lần gia hạn thỏa thuận ngũ cốc, mặc dù trên thực tế, không có điểm nào mà Moskva yêu cầu thực hiện bắt buộc đã được các bên khác trong thỏa thuận thực hiện.

Các lệnh trừng phạt không được dỡ bỏ đối với những ngân hàng Nga phục vụ giao dịch trong lĩnh vực nông nghiệp, công việc của đường ống amoniac Togliatti - Odessa không được nối lại, việc xuất khẩu phân bón của Nga vẫn bị cản trở...

Đặc biệt theo ông Putin, phần lớn lương thực từ lãnh thổ Ukraine không được đưa đến những nước nghèo nhất như đã nêu trong thỏa thuận, mà đến EU, Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia Đông Á.

"Chúng tôi đã tự nguyện gia hạn thỏa thuận ngũ cốc này rất nhiều lần. Vâng chúng tôi đã thực hiện và cuối cùng cũng đủ", ông Putin nói thêm.

Phía Nga nhắc lại rằng việc thực hiện các điều khoản của thỏa thuận không thể đơn phương. Điều này trái với bất kỳ quy ước thông thường nào.

Mặc dù vậy để "bày tỏ thiện chí", Moskva sẵn sàng gia hạn thỏa thuận ngũ cốc thêm một lần nữa, nhằm tạo thuận lợi cho việc đưa lương thực tới tay những người cần chúng.

Cần nhấn mạnh, quan điểm trên được Nga đưa ra sau khi Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo sức mạnh hải quân của mình đủ khả năng bảo vệ các tàu chở ngũ cốc trên biển Đen khỏi mọi mối đe dọa.

Theo các điều kiện của thỏa thuận ngũ cốc, Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành một trung tâm hậu cần để xuất khẩu sản phẩm lương thực phẩm từ Ukraine ra thị trường thế giới, họ nhận được một tỷ lệ doanh thu tốt với vai trò trung gian.

Tính đến giữa tháng 5/2023, đã có hơn 950 chuyến tàu, mang hơn 30 triệu tấn ngũ cốc và lương thực từ các cảng của Ukraine đến hơn 40 quốc gia trên khắp thế giới.

Trong bối cảnh đó, Ankara quan tâm đến việc duy trì tình hình hiện tại, không giống như Nga - nước không nhận được bất kỳ lợi ích nào và từng có ý định không gia hạn thỏa thuận.

"Ankara và Kyiv đã xác nhận rằng thỏa thuận ngũ cốc sẽ được duy trì, bất kể khả năng Moskva rút lui. Lực lượng Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đảm bảo an ninh cho các hành lang giao thông".

"Hạm đội Thổ Nhĩ Kỳ với sức mạnh vượt trội trong khu vực Biển Đen theo nhận xét đủ khả năng giữ an toàn cho mọi tàu vận tải, kể cả nếu Nga rút khỏi hiệp ước", tờ Azeri Times cho biết.

Việc báo chí đưa tin về khả năng hạm đội Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng hộ tống các phương tiện vận tải chở lương thực đến và đi từ các cảng của Ukraine, chính là nói về việc bảo vệ họ khỏi các tàu chiến Nga, nếu thỏa thuận ngũ cốc bị chấm dứt.

Nếu Nga rút khỏi thỏa thuận, Hạm đội Biển Đen sẽ buộc phải chặn sự di chuyển của các tàu vận tải đến cảng Ukraine nhận hàng. Theo kịch bản này, ít nhất có thể dẫn đến sự gia tăng căng thẳng ở vùng biển Đen.

Theo nhận xét của nhiều chuyên gia quân sự, Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ có tiềm lực vượt trội trong khu vực, bởi vậy sự tự tin của Ankara rất dễ hiểu, nhất là khi Nga sẽ phải tránh mở rộng xung đột bằng mọi giá. Đây được xem là lý do chính khiến Moskva chấp nhận gia hạn thỏa thuận.