Trong bài phát biểu trên truyền hình tối 21/11, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố quân đội Nga đã tiến hành cuộc tấn công hiệp đồng nhằm vào Nhà máy Chế tạo máy phương Nam (Yuzhmash), một trong những tổ hợp công nghiệp quốc phòng lớn và nổi tiếng nhất của Ukraine, đặt tại thành phố miền trung Dnipro.
"Đây là động thái trả đũa việc Ukraine dùng tên lửa ATACMS của Mỹ, Storm Shadow do Anh chế tạo để tấn công tỉnh Kursk và Bryansk. Một trong những hệ thống tên lửa tầm trung mới nhất của Nga đã được thử nghiệm trong điều kiện tác chiến thực tế", ông nói.
Tổng thống Nga nói rằng tổ hợp này có tên "Oreshnik", là tên lửa đạn đạo tầm trung RS-26 mang đầu đạn siêu vượt âm phi hạt nhân. "Cuộc thử nghiệm đã thành công, hoàn tất mục tiêu đề ra", ông Putin nói.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Mỹ, RS-26 là tổ hợp ICBM dùng nhiên liệu rắn, đặt trên bệ phóng di động được Viện Công nghệ Nhiệt Moscow của Nga phát triển từ năm 2008, dựa trên thiết kế của mẫu RS-24.
Tên lửa RS-26 có chiều dài khoảng 12m, đường kính 1,8m, trọng lượng phóng khoảng 36 tấn.
Điểm đặc biệt trên RS-26 là mỗi đầu đạn của nó bay theo quỹ đạo đối thủ không đoán trước được với tốc độ vượt âm. Vì thế, đối phương không thể vô hiệu hóa đầu đạn bằng bất cứ thứ vũ khí gì, cả vũ khí có triển vọng nhất.
Lầu Năm Góc xác nhận Nga tập kích Ukraine bằng tên lửa đạn đạo thế hệ mới, thêm rằng Moscow đã báo cho Washington trước khi khai hỏa.
"Tôi có thể xác nhận rằng Nga đã phóng một tên lửa đạn đạo liên lục địa RS-26. Mỹ đã được Nga báo trước về vụ phóng thông qua các kênh liên lạc giảm nguy cơ xung đột hạt nhân", phát ngôn viên Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho biết hôm 21/11.
Cựu thứ trưởng nội vụ Ukraine Anton Gerashchenko hôm 21/11 đăng loạt video trích xuất từ máy quay an ninh tại thành phố Dnipro, ghi lại đòn tập kích của Nga nhằm vào đô thị này rạng sáng cùng ngày.
Trong video, hàng loạt vệt sáng liên tiếp lao xuống đất với tốc độ cao, trước khi những tiếng nổ lớn vang đến. "6 đầu đạn của tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) Nga đã đánh trúng thành phố, đánh dấu lần đầu loại vũ khí này thực chiến trong lịch sử thế giới", ông Gerashchenko cho hay.
Ông Putin cho biết tên lửa mới có thể lao đến mục tiêu với tốc độ tối đa 3 km/s, gấp 10 lần âm thanh khiến "Các hệ thống phòng thủ hiện có trên toàn cầu, bao gồm cả lá chắn được Mỹ triển khai ở châu Âu, không thể chặn loại đầu đạn này".
Tổng thống Nga cảnh báo rằng mục tiêu trong những đợt thử nghiệm tên lửa tối tân tiếp theo sẽ được chọn dựa trên mức độ đe dọa với an ninh quốc gia nước này, đồng thời cam kết phát cảnh báo trước để dân thường kịp sơ tán khỏi vòng nguy hiểm.
"Khi lựa chọn mục tiêu tập kích cho các hệ thống như Oreshnik, chúng tôi sẽ bảo đảm rằng dân thường Ukraine và công dân các quốc gia thân thiện được khuyến cáo để rời khu vực từ trước. Điều này sẽ được thực hiện công khai vì mục đích nhân đạo, không lo ngại khả năng đối phương lên phương án đối phó", ông Putin nói.
"Xung đột khu vực tại Ukraine do phương Tây kích động đã mang yếu tố toàn cầu với sự xuất hiện của các tên lửa tầm xa. Chúng tôi bảo lưu quyền tấn công mục tiêu ở những nước cung cấp vũ khí cho các cuộc tập kích vào lãnh thổ Nga, ông Putin nói.
"Tên lửa phương Tây sẽ không thay đổi được cục diện chiến dịch đặc biệt, binh sĩ Nga vẫn tiếp tục tiến quân trên toàn bộ tiền tuyến", ông Putin nhấn mạnh.
Quan chức Lầu Năm Góc nói tên lửa Nga tập kích Ukraine mang đầu đạn thông thường, nhưng cảnh báo rằng Moscow có thể thay đổi đầu đạn khác nếu cần. "Nó có khả năng mang những loại vũ khí thông thường và hạt nhân khác nhau", Phát ngôn viên Mỹ Singh nói.
Đề cập phát biểu của ông Putin rằng nước này có thể "tấn công mục tiêu ở những quốc gia cung cấp vũ khí cho các cuộc tập kích vào lãnh thổ Nga", phát ngôn viên Lầu Năm Góc nói rằng Washington chưa phát hiện thay đổi nào trong trạng thái hạt nhân của Moscow.
"Chúng tôi chưa thấy họ điều chỉnh trạng thái hạt nhân, đổi lại Mỹ cũng không thay đổi trạng thái của mình. Chúng tôi từng thấy những phát biểu quyết liệt tương tự từ ông Putin. Điều cần tập trung lúc này là duy trì hỗ trợ Ukraine và cung cấp những gì họ cần", bà Singh cho hay.
Trong cuộc họp báo cùng ngày, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói rằng Mỹ đã duy trì liên lạc với Ukraine và các đồng minh trong những ngày gần đây, nhằm giúp họ chuẩn bị cho khả năng Nga tập kích tên lửa đạn đạo nhằm vào quốc gia láng giềng.
Các quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên trước đó xác nhận Nga đã phóng mẫu tên lửa đạn đạo chưa từng được triển khai, nhận định Moscow chỉ sở hữu số lượng nhỏ tên lửa RS-26 do chúng vẫn mang tính thử nghiệm.